صفر تا صد پرورش سبزیجات برگی

سبزیجات برگی گروهی از گیاهان هستند که از برگ آنها به عنوان سبزي خوردن و خورشی، استفاده غذایی می گردد. سبزیجات برگی به علت تامین انواع ویتامین، عناصر غذایی، فیبر و غیره اهمیت زیادي در تغذیه و سلامتی انسان دارند. با توجه به تغییر شیوه زندگی در جامعه امروزي ضروري است جیره غذایی کم انرژي اما مفید داشته باشد. سبزیجات برگی به علت داشتن کالري کم و فیبر زیاد، مانع چاقی شده و از بیماریهاي یبوست، دیابت و غیره پیشگیري می نمایند.

خوشبختانه در سالهاي اخیر در اکثر باغچه هاي منازل روستایی و شهري سبزي کشت می شود و لازم است این فرهنگ همچنان ترویج شود . سبزیکاري در باغچه منزل علاوه بر تولید محصول مطمئن و سالم، خود یک تفریح و سرگرمی نیز می باشد. در صورت کشت و توجه بیشتر به محصولات سبزي وصیفی که تامین کننده ویتامین فیبر و املاح مورد نیاز بدن هستند، مانع سوء تغذیه و فقر غذائی شده و تاءثیر بسزائی در کاهش و پیشگیري بیماریها و در نتیجه موجب کاهش هزینه هاي مصرف دارو و درمان شده و در نهایت باعث سلامتی جامعه می شود. نکته مهم در مصرف سبزیجات برگی این است که پس از شستن تا حد امکان به صورت تازه خوري و بطور مداوم مصرف شوند.

معرفی سبزیجات برگی

الف : سبزیجات برگی بهاره شامل: ریحان، تربچه، تره و غیره.

ب : سبزیجات برگی پائیزه شامل: شاهی، تره، جعفري، گشنیز، اسفناج، شنبلیله، تربچه، کاهو، کلم ، کرفس، نعناع و غیره.

انواع سبزیجات برگی

تهیه بستر و کاشت سبزیجات

تهیه بستر مناسب کاشت تاثیر زیادي در افزایش کمی و کیفی سبزیجات دارد. بافت خاك زمین سبزیکاری بایستی متوسط، نفوذ پذیر و مواد آلی و غذائی زیادي داشته باشد. براي اینکار ضروري است کود حیوانی گاوي و یا گوسفندي پوسیده ( که قبلا” در محلی- آب گرفته شده باشد ) به مقدار حدود  6-4 کیلو گرم در هر متر مربع، 2-1 کیلوگرم کود مرغی به زمین داده شود . همچنین کود شیمیائی با توجه به نتیجه آزمون خاك در صورت کمبود  به مقدار 30-40 گرم سولفات پتاسیم، 30-20 گرم سوپر فسفات تریپل، 10-5 گرم از کودهاي میکرو به ازاي هر یک متر مربع به خاك اضافه گردد و پس از آبیاري و گاو رو شدن شخم زده و قطعه بندي و تسطیح گردد. ضمنا زمین انتخاب شده براي کاشت سبزیجات برگی بایستی عاري از علفهاي هرز دائمی مانند مرغ و اویارسلام باشد.

کاشت سبزیجات برگی

زمان کشت مناسب سبزیجات پاییزه در هواي آزاد شهریور تا آبان ماه و براي محصولات بهاره اسفند و فروردین ماه است. زمان کشت خارج از فصل براي پیش رس کردن بر حسب نوع گیاه و نیاز بازار پاییز و زمستان می باشد. سبزیجات برگی به روشهاي مختلف قابل کشت هستند  اما بذر پاشی بصورت درهم بیشترین عملکرد را دارد . براي اینکار پس از مخلوط کردن بذر با مقداري ماسه آنها را بطور یکنواخت در سطح باغچه پاشیده و توسط شن کش مقداري زیر خاك برده می شود و یا اینکه روي بذر حدود یک سانتی متر ماسه بادي شیرین و یا کود حیوانی کاملا پوسیده پخش می گردد. رعایت تناوب و آیش براي افزایش کمی و کیفی محصول ضروري.

برای مشاهده بذر انواع سبزیجات برگی اینجا کلیک کنید.

مراقبتهای زراعی سبزیجات‌برگی

با توجه به اینکه سبزیجات گیاهان حساس هستند براي داشتن تولید مناسب بایستی به خوبی از آنها مراقبت شود از جمله آبیاري بسته به فصل هر 10-2  روز یک مرتبه، وجین علفهاي هرز به طور مرتب، تنک بوته هاي اضافی، پخش کود اوره به صورت سرك به مقدار 40 -30 گرم در هر مترمربع به صورت تقسیط در چندین مرحله, مبارزه با آفات و بیماریها و سله شکنی. سبزیجات برگی به علت اینکه چین داده و مرتب برداشت می شوند، آفات کمتري به آنها کمتر خسارت زده و نیازي به سمپاشی ندارند.

برداشت سبزیجات‌برگی

زمان برداشت بستگی به نوع سبزي دارد و از حدود 25 روز پس از کاشت مانند شاهی، تربچه و چندین ماه مانند کلمها تا برداشت طول می کشد. اکثر سبزیجات برگی چین می دهند و پس از چند ماه به بذر می نشیند. براي تداوم امکان برداشت سبزي ترد و تازه، لازم است به فاصله زمانی هر 4-2 هفته تا زمان مناسب بودن شرایط آب و هوایی، کشت آن تکرار شود. براي برداشت در مرحله اي که برگ لطیف و شاداب است با قیچی، چاقو یا اره تیز برش می شود. در صورتی که کود ازته زیادي به مزرعه داده شده باشد، براي جلوگیري از تجمع نیترات ضروري است که برداشت بعد از ظهر انجام گیرد. همچنین سبزیجات برگی با کشیدن بوته با ریشه نیز برداشت می شوند.

اگر مقدار سبزي تولیدي از مصرف تازه خوري و بازار بیشتر باشد، می توان سبزیجاتی مانند جعفري، تره، نعناع، شوید، گشنیز، شنبلیله و غیره را در محل سایه روي پارچه تمیز پهن کرده و پس از خشک شدن قسمتها ي چوبی آن را حذف و برگهاي خشک شده را بسته بندي نمود. همچنین می توان به صورت خورد و منجمد شده در سردخانه نگهداري و برحسب نیاز بازار عرضه نمود. ضمنا ایجاد تعاونی جهت تامین نهاده ها, تبدیل به سایر فراورده ها، بازار یابی و بازاررسانی و فروش محصول ضروري است.

برای مشاهده ی انواع سبزیجات موجود اینجا کلیک کنید.

پرورش سبزیجات برگی در گلخانه و زیر پوشش پلاستیک

در مواقعی از سال مثل زمستان و اوایل بهار که تولید سبزي تازه کاهش می یابد لازم است با استفاده از گلخانه و تونلهاي پلاستیکی اقدام به تولید نمود. با این روش علاوه بر امکان تولید محصول ترد و تازه، به علت پیش رس شدن و تولید محصول با عملکرد بالا در زمان خلا‘ بازار، در آمد خوبی عاید تولید کنند گان می گردد. ضمنا با این روش علاوه برامکان تولید در خارج از فصل، مقدار آب مصرفی کاهش می یابد. سبزیجاتی مانند ریحان، شاهی، گشنیز، جعفري، شوید، کاهو و به طور کلی اکثر سبزیجات برگی از مهر تا اردیبهشت ماه با کشت در گلخانه و زیر پوشش پلاستیکی زودرس شده و تولید و درآمد آنها افزایش می یابد.

با توجه به اهمیت تولید محصول سالم و نقش آن در افزایش فضاي سبز و سلامتی پیشنهاد می گردد، علاوه بر مزارع در بخشی از باغچه هاي منازل وحتی پشت بام منازل، سبزیجات برگی کشت گردد.

گردآوری: حاتمی