آموزش کاشت و پرورش

کاشت مرزه

کاشت مرزه

گیاهان دارویی از جمله مرزه گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندامهای آنها حاوی ماده مؤثره است. این ماده که کمتر از ۱٪ وزن خشک گیاه را تشکیل می دهد، دارای خواص دارویی مؤثر بر موجودات زنده است . در ایران حدود ۸۰۰۰ گونه گیاهی موجود است که از این تعداد ۲۳۰۰ گونه جزء گیاهان معطر و دارویی هستند و از این تعداد ۴۵۰ گونه در عطاریهای ایران به فروش میرسد. اما در اثر دگرگونی های زیست محیطی بتدریج از تعداد اینگونه های با ارزش دارویی کم می شود. در گذشته گیاهان دارویی از دامنه طبیعت چیده میشد و اغلب خودرو بودند اما امروزه با فرایند صنعتی شدن، امکان تکیه به فلور طبیعی از بین رفته و شرایط رشد و کشت این گیاهان به شکل صنعتی فراهم شده است. در سالهای اخیر تعداد زیادی از گیاهان مورد استفاده در ایران کاشته می شوند و برخی اقلام وارداتی هستند.

همراهان همیشگی فردین کشت، بذر مرزه ایرانی درجه یک بسته ۱۰ گرمی، بذر اصلاح شده درجه یک ایرانی با قوه نامیه بالای ۸۵ درصد موجود می باشد. برای سفارش این بسته کافی است به سایت ما مراجعه کنید.

کاشت مرزه

گیاه پر خاصیت  مرزه

گیاهشناسی

مرزه گیاهی است یک ساله با نام علمی Satureja hortensis L که در پزشکی و داروسازی مورد استفاده قرار میگیرد. گیاه دارویی مرزه ضدعفونی کننده دستگاه گوارشی و اشتها آور بوده و برای درمان دل درد و رفع ناراحتی های کبد و ریه توصیه شده و برای رفع بلغم مؤثر است.

دارای ساقه منشعب به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر که به سهولت بر اثر دارا بودن ظاهری به رنگ سبز خاک آلود یا مایل به خاکستری از گونه های مجاور تشخیص داده می شود. رنگ ساقه آن تیره تر از برگ است بعلاوه در محل گره ها انشعاباتی حاصل می کند که آنها نیز به نوبه خود منشعب می گردند بطوریکه گیاه به صورت بوته پرپشتی جلوه می نماید. برگهای آن باریک دراز، نوک تیز، نرم و پوشیده از تارهای کوتاه است که به همین سبب به رنگ سبز مات یا مایل به خاکستری جلوه می کند. برگهای آن منحصراً یک رگبرگ دارد و در سطح آنها نیز نقاط ریزو فراوانی که عبارت از غده های اسانس داراست، دیده می شود. طول برگ ۱ تا ۳ سانتی متر و پهنای آن ۲  تا ۴  میلی متراست. گلهای کوچک و دو جنسی و سفید رنگ مرزه که در تابستان ظاهر می شود وضع مجتمع در طول انشعابات ساقه دارند. میوه کوچک، کروی شکل و از نوع کپسول است.

نیاز اکولوژیکی

نوع خودروی آن بیشتر در زمین های خشک آهکی و در محلهای گرم آفتابگیر، نواحی سنگلاخی و مزارع شنی می روید. اصولاً مرزه در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. بذور در دمای ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتیگراد جوانه می زند ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی آنها بین ۲۰  تا ۲۲ درجه سانتی گراد می باشد. گیاهان جوان به درجه حرارت پائین حساس هستند و بطوریکه در ۱- تا ۲-  درجه سانتی گراد دچار سرمازدگی شده و خشک می شوند. رشد مرزه در دمای ۱۸ درجه سانتی گراد متوقف می شود.  PH بین ۶/۵ تا ۲/۸ خاک برای کشت مرزه مناسب است.

آماده سازی خاک

بعد از برداشت محصول سال قبل، در اولین فرصت کود حیوانی کاملاً پوسیده در صورت نیاز به زمین اضافه می گردد. سپس شخم متوسطی (به عمق ۲۵ تا ۲۸ سانتی متر) زده می شود. پس از اینکه کلوخه ها به وسیله دیسک خرد شدند زمین را تسطیح می کنند. بعد از تسطیح، کودهای شیمیایی مورد نیاز گیاهان به خاک اضافه می شوند. در فصل پائیز هنگام آماده سازی خاک افزودن ۵۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس ضروری است. همچنین افزودن ۵۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار ازت در فصل بهار هنگام آماده سازی زمین برای کاشت گیاه در افزایش عملکرد نتایج مطلوبی دارد. اواخر زمستان بستر خاک را برای کاشت بذر آماده می نمایند.

برای خرید بذر انواع گیاهان دارویی کلیک کنید.

کاشت مرزه

کاشت ردیفی در زمین اصلی در فصل بهار شروع می شود. فاصله ردیف ها در کشت مرزه متفاوت است و بستگی به روش کشت دارد. در سطوح کوچک که عمل کشت به وسیله دست انجام می گیرد، فاصله ردیف های کاشت از یکدیگر بین ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر مناسب می باشد. چنانچه این عمل با ماشین بذر کار انجام گیرد، فواصل ۴۵ تا ۵۰ سانتی متر برای ردیف ها مناسب تر است. تعداد بذر در هر متر طول ردیف ۱۲۰ تا ۱۴۰ عدد مناسب است. عمق بذر مرزه در خاکهای مختلف متفاوت و بین ۰/۵ تا ۱/۵ سانتیمتر می باشد. کاشت بذر در اعماق بیشتر مناسب نیست و سبب عدم سبز شدن آنها می شود.  توصیه می شود پس از کشت غلتک مناسبی زده شود، زیرا این عمل لایه سطحی خاک را متراکم می کند و تاثیر خوبی در یکسانی جوانه زنی بذر دارد. پس از کشت زمین را باید آبیاری نمود.

تاریخ و فواصل کاشت مرزه

مرزه را مانند سایر گیاهان یکساله می توان با اکثر گیاهان به تناوب کشت کرد. بطورکلی ۲ تا ۳ سال پس از برداشت مرزه باید آنرا در همان زمین کشت کرد. دمای مطلوب برای جوانه زنی بذر مرزه ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد است و از آنجائیکه مرزه به سرما نیز حساس است مناسب ترین زمان برای کاشت این گیاه فصل بهار (اواخر فروردین اردیبهشت) است.

کاشت مرزه

گیاه مرزه در مرحله گلدهی

داشت مرزه

در صورت متراکم بودن گیاهان در طول ردیف ها آنها را تنک می کنند. مرحله ۱ تا ۶ برگی زمان مناسبی برای این کار است. در طول رویش مرزه، مبارزه با علف های هرز ضرورت دارد. قبل از کاشت استفاده از علف کش آرزین (Aresin) و کار مکس (Karmex) تاثیر خوبی در از بین بردن علف های هرز دارد. پس از کاشت بذر و قبل از رویش می توان از محلول یک درصد گراماکسون (Gramaxon) برای مبارزه با علف های هرز استفاده نمود. وقتی که طول گیاه به ۱۸ تا ۸۰ سانتی متر رسید می توان از علف کش آرزین به صورت محلول پاشی استفاده کرد.

انجام کولتیواتور بین ردیف ها بخصوص پس از اولین برداشت نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد. مرزه کم و بیش به آفات و بیماریها مقاوم است.

برداشت مرزه

گیاهان در مرحله گل دهی حاوی حداکثر مقدار اسانس می باشند از این رو برداشت پیکر رویشی آنها از این مرحله آغاز می شود. در صورت مراقبت مناسب از نظر آبیاری رسیدگی به خاک و عناصر موجود در آن جهت رویش مناسب گیاه، می توان در طول سال ۲ یا حتی ۳ بار محصول برداشت نمود. اولین برداشت همواره در آغاز گلدهی انجام می گیرد. دومین برداشت معمولاً اواخر شهریور تا اوایل مهر مناسب می باشد. برداشت محصول توسط ماشین یا داس صورت می گیرد و کلیه اندام های هوایی گیاهان برداشت می شوند. پس از جمع آوری محصول را خشک می کنند. دمای مناسب برای خشک شدن اندام های رویشی مرزه ۴۰ درجه سانتی گراد است.

معمولاً ۱۴۰ تا ۱۶۰ روز پس از سبز شدن بذر، میوه ها می‌رسند. زمان مناسب برای جمع آوری بذر در اوایل شهریور ماه است. رنگ بذر از اوایل شهریور به تدریج قهوه ای می شود. تاخیر در برداشت بذر مناسب نیست زیرا بذور کاملاً رسیده با کوچکترین ضربه ای به اطراف پراکنده می شوند. مقدار محصول بذر بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این گیاه دارویی خاص به ویکی پدیا مراجعه نمایید.

گردآوری: حاتمی

نوشته های مشابه