کاشت کلم و نکته های پرورشی مهم

مشخصات گیاهشناسی

کلم گل در مناطق شرقی دریای مدیترانه و کلم قمری در مناطق مرکزی دریای مدیترانه به وجود آمده اند، در صورتی که منشا سایر کلم ها از سواحل اقیانوس اطلس است. کلم ها گياهاني هستند از خانواده crusifera که اغلب دوساله بوده و تنها كلم گل و كلم بروكلي به صورت يک ساله كشت و كار مي گردد.

انواع کلم که اکثرا در سایت فردین کشت نیز موجود می باشند:

كلم پيچ Brasica oleracea var capitata (كلم پيچ سفيد alba ، كلم پيچ قرمز rabra ، كلم پيچ ميلانsabunta)

كلم گل Brasica oleracea var bozrytis

كلم بروكلي Brasica oleracea var italica

كلم قمري Brasica oleracea var coulrapa

كلم تكمه اي gongylodes

كلم چيني Brassica chinensis

انواع کلم

شرایط مناسب کاشت و پرورش کلم

زمان کاشت

کلم ها به دو صورت كاشت مستقيم و نشا كشت مي گردند. كشت مستقيم بذر بعد از برطرف شدن سرماي اوايل بهار صورت مي گيرد. كشت مستقيم بيشتر درمناطق سردسير انجام می شود. در اين روش فاصله بين رديف را  70 سانتی متر، فاصله بين بوته ها را 30 -40 سانتی متر و عمق كشت را  1 سانتی متر در نظر مي گيرند. کلم پیچ و کلم گل در مناطق معتدل به عنوان گیاه بهاره یا پاییزه و در مناطق گرمسیر به عنوان گیاه زمستانه کشت می گردد. کلم بروکلی محصول فصل خنک است و به عنوان محصول بهاره یا پاییزه کاشت می شود. کلم تکمه به سرما مقاومت زیادی دارد و در مناطقی که دارای تابستان خنک و زمستان ملایم است مناسب است. انواع زود رس کلم قمری را می توان در اوایل بهمن در خزانه کشت نمود.

اقلیم و خاک

دماي مناسب براي رشد و نمو مطلوب كلم  20 درجه ی سانتی گراد مي باشد. در دمای کمتر از 10 درجه، رشد گياه كند مي شود. در مناطقي كه هوا گرم باشد (بیشتر از 20 درجه) دوره رشد رويشي كوتاه شده و عملكرد كاهش پيدا مي كند. درميان كلم ها كلم گل به سرما نيمه مقاوم و بقيه كلم ها به سرما مقاوم مي باشد.

گلدهي در كلم هاي دوساله تحت تاثير ورنالیزاسیون قرار دارد. در مناطق گرمسيری گياه مي تواند به صورت چند ساله رشد نمايد. دماي  4-7 درجه ی سانتی گراد به مدت 5 هفته براي پديده ورناليزاسيون كافي است. چنان چه بعد از ورناليزاسيون هوا خيلي گرم باشد، ممكن است گلدهي به تاخير افتاده و يا متوقف شود. كلم ها در انواع مختلفي از خاك ها قادر به رشد مي باشند، چنانچه هدف، توليد محصول زودرس باشد نمي توان درخاك هاي شني يا سبك اقدام به كشت نمود و چنانچه هدف توليد محصول بالا و ديررس باشد مي توان آن را درخاك هاي سنگين و رسي كشت كرد.

کوددهی

كلم ها نياز زيادي به مواد غذایی دارند. هر چقدر خاك قوي تر و حاصلخيزتر باشد مرحله تشكيل هد سريع تر صورت مي گيرد. در كلم پيچ حداكثر جذب مواد غذايي در موقع تشكيل سر مي باشد و در بقيه کلم ها نيز بحراني ترين مرحله براي جذب مواد غذايي موقع گلدهي و تشكيل ميوه است. در اين مرحله چنانچه گياه با كمبود مواد غذايي مواجه شود، ممكن است گل ها ريزش كرده و ميوه ها كوچك تر شود. کلم پيچ نياز زیادی به فسفر و پتاس دارد. كمبود بر در كلم گل باعث ظهور لكه هاي قهوه اي سطحي يا عمقي بر روي curd مي شود.

آبیاری کلم

در كلم، آبياري مي بايستي به صورت منظم صورت گيرد. آبياري کلم ها در زمانی كه سرها بالغ می شوند ضروريست. بارندگي زياد و يا نوسانات آبياري باعث شكافته شدن سركلم مي شود. براي جلوگيري از شكافتگي معمولا در موقع رسيدن آبياري را كاهش مي دهند. در برخي از گياهان براي رشد بيشتر ريشه و همچنين افزايش مقاومت گياه درمقابل خشكي، تنش خشكی به گياه وارد مي كنند.

زمان اعمال تنش خشكي اهميت دارد و اين تنش باید قبل از اينكه گياه وارد مرحله گلدهي يا ميوه دهي شود صورت گيرد. اگر در حين ميوه دهي تنش به گياه وارد شود، گل ها ريزش پیدا کرده و تعداد و اندازه ميوه نیز كاهش می یابد. یکی از مهمترين عوارض كلم قمري تركيدگي ساقه مي باشد. تركيدگي ساقه در اثر نوسانات آبياري صورت مي گيرد.

گل کلم های رنگی در کنار کلم رومانسکو

برداشت کلم

 زمان برداشت در کلم پیچ هنگامي است كه سرهاي كلم به خوبي تشكيل شدند و كاملاً سفت می باشند. هنگام رسيدن سرها، نوك آن نرم مي شود و معمولا زمانی كه وزن هد 2- 1 كيلوگرم باشد از بازار پسندي بيشتري برخوردار است. برداشت در کلم گل موقعي است كه قسمت خوراكي سفت و محكم باشد و گل هاي نارس كاملا سفيد شده باشد. در برداشت بايستي دقت كرد كه 3- 2 رديف برگ هاي اطراف curd باقي بماند تا بخش خوراكي را از صدمات مكانيكي درحين حمل و نقل محافظت كنند.

برداشت در کلم بروکلی زمانی است که غنچه ها باز شده و هنوز محکم و سفت هستند. هنگام برداشت curd را همراه با مقداری از دم گل که طول آن به 15 سانتیمتر می رسد برداشت می کنند. برخلاف کلم گل که وقتی curd برداشته می شود عمر گیاه به پایان می رسد، در کلم بروکلی بعد از برداشت curd مجموعه ای از گل های کوچکی در محور برگ ها ظاهر می شود که بعداز 10 ماه و کمی بیشتر قابل برداشت می باشد. اندازه curd های ثانویه کوچک تر از curd اولیه که در انتهای ساقه تشکیل می شود می باشد.

طول دوره رشد کلم بروکلی بیشتر از کلم گل معمولی است. بهترين زمان برداشت كلم تكمه اي زماني است كه قطر جوانه ها 5- 2 سانتیمتر باشد. فاصله رديف ها  70-20 سانتیمتر و فاصله بوته ها 40-30 سانتیمتر در نظر گرفته مي شود. ارزش كلم تكمه اي از نظر ريالي، سه برابر كلم پيچ مي باشد. مدت زمان برداشت تقريباً 2- 1 ماه طول مي كشد.

ارزش غذایی کلم

با مصرف کلم، چاقي را از خود دور کنيد. تحقيقات نشان داده است که وجود ماده اي به نام « تارتاريک اسيد » در کلم، باعث جلوگیری از تبديل قند و کربوهيدرات ها به چربي می شود. 100 گرم کلم، 25 کالري دارد و از آنجا که فاقد چربي اشباع و کلسترول بوده و داراي مقدار زيادي فيبر مي باشد، براي کاهش وزن بسيار مفيد است.

 برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خانواده ی کلم ها به دانشنامه ی ویکی پدیا مراجعه نمایید.

گردآوری:حاتمی