آفات و بیماری های کاهو

در مقاله زیر به بررسی بیماری کاهو و همچنین آفات احتمالی می پردازیم.

سوختگی انتهایی (Tip burn)
یکی از بیماری کاهو سوختگی انتهایی می باشد که با نکروزه شدن لبه برگ های جوان و در حال رشد سریع مشخص می شود و در حالت شدید بیش از نصف برگ را فرا می گیرد . این ناهنجاری علاوه بر گیاهان در حال رشد در مزرعه ، می تواند در هدهای کاهوهای برداشت شده در دماهای بالا یا کاهوهایی که بلافاصله بعد از برداشت خنک نشده اند ، دیده شود .
سوختگی انتهایی به علت کمبود کلسیم ، در برگ های جوان در حال رشد سریع است . به طور کلی ، سوختگی انتهایی با رشد سریع ، افزایش تعرق در اثر افزایش ناگهانی دما و کاهش انتقال کلسیم به بافت های جدید در حال رشد سریع ، ایجاد می شود .

کلسیم در گیاه از طریق آوند چوبی حرکت می کند و انتقال آن به بافت های دارای تعرق شدید ، بیشتر می باشد . دمیدن هوا به داخل برگ های جوان در حال تشکیل هد کاهو باترهد ، باعث حذف سوختگی انتهایی می شود . فراهم کردن آب کافی در خاک و کاهش رطوبت نسبی هوا به مدت کوتاه ، که باعث حداکثر شدن تعرق گیاه می شود ، باعث کنترل این ناهنجاری در گلخانه می شود .

هر عاملی که باعث محدودشدن جذب کلسیم به برگهای بیرونی شود ، باعث سوختگی انتهایی می شود . افزایش دما ، افزایش شدت نور ، افزایش نیتروژن ، آبیاری زیاد و افزایش سایر تحریک کننده های رشد باعث افزایش سرعت رشد در بافتهای لبه برگهای درونی در حال رشد می شوند ، که منجر به سوختگی انتهایی می گردند . معمولا” کلسیم از طریق مکش تعرق به کندی حرکت می کند و در نتیجه نمی تواند به بافتهای انتهایی در حال رشد برسد . کلسیم در استحکام دیواره سلول و پیوستگی غشا سلولی نقش مهمی دارد . صدمه به این ساختمانها باعث مرگ سلولی و خروج شیرابه و بدرنگی همراه با سوختگی انتهایی می شود .

عواملی که باعث افزایش سرعت رشد می شوند ، باعث ایجاد این ناهنجاری می گردند . افزایش فاصله کاشت بین گیاهان نسبت به کاهش فاصله کاشت باعث تشدید ناهنجاری می شود . کاهوهای کشت شده در گلخانه نسبت به کشت در هوای آزاد ، بیشتر دچار این ناهنجاری می شوند.

ماهیت نسبتا” غیرمتحرک بودن کلسیم در گیاه کنترل آن را مشکل کرده است . محلول پاشی برگ های جوان کاهو باترهد با نمکهای کلسیم از بروز این ناهنجاری جلوگیری می کند ، اما محلول پاشی انواع کاهو باهد بسته مانند کاهو کریسپ هد تاثیری ندارد . استفاده از نمک های آلی مانند اکسالات ها به علت ترکیب با کلسیم محلول برگ ، باعث القای این ناهنجاری می شود .

افزایش رطوبت نسبی به بالاتر از ۹۵ درصد در طی دوره تاریکی در مقایسه با رطوبت های نسبی کمتر ، باعث افزایش مقدار کلسیم درونی برگ از ۸۵/۰ به ۱۲/۱ میلی گرم در گرم و کاهش سوختگی انتهایی می شود .

در گلخانه با تنظیم دما و نور می توان از تغییرات ناگهانی سرعت رشد جلوگیری نمود .

همچنین با کنترل مصرف آب و نیتروژن ( آبیاری بارانی ) در گلخانه و مزرعه می توان از افزایش ناگهانی سرعت رشد جلوگیری نمود . ناهنجاری سوختگی انتهایی در خاکهای شنی نسبت به خاکهای رسی بیشتر است .

ممکن است کاهوهایی که کمبود بر دارند ، دارای این ناهنجاری باشند و افزودن بر باعث جلوگیری از این ناهنجاری می شود .

لکه زنگاری (Russet spotting)

این ناهنجاری به صورت لکه های کوچک ، آبدار و قهوه ای رنگی است که روی رگبرگ برگهای بیرونی دیده می شود و ممکن است به برگهای  درونی نیز برسد . اتیلن با غلظت کمتر از ۱/۰ میلی گرم در لیتر باعث بروز این ناهنجاری می شود . سایر عوامل ایجاد کننده این ناهنجاری دما ، مقدار اکسیژن و دی اکسید کربن ، مرحله رسیدن و رقم می باشند . از راههای کنترل آن می توان به عدم استفاده از ماشینهای خنک کننده تولید کننده اتیلن ، عدم قراردادن کاهو در انبار یا سردخانه هایی که میوه های تولیدکننده اتیلن وجود دارد و استفاده از کلسیم و D-2,4 اشاره کرد .

قهوه ای شدن برگ (Brown stain)

علایم این بیماری کاهو به صورت لکه های قهوه ای در نزدیکی رگبرگ میانی برگهای بهم پیوسته دیده می شود . این ناهنجاری در اثر عواملی چون زیادی غلظت دی اکسید کربن در انبارها یا کانتینرهایی که تهویه بخوبی انجام نمی شود ، کاهش غلظت اکسیژن و افزایش غلظت مونوکسید کربن ایجاد می شود . از راههای پیشگیری از آن می توان به تامین اکسیژن کافی ، کاهش مقدار دی اکسید کربن و مونوکسید کربن و استفاده از انبارهای کنترل اتمسفر اشاره کرد . فروبردن کاهو در سدیم دهیدرواستات باعث تاخیر در قهوه ای شدن برگها می شود .

بولتینگ

معمولا” بولتینگ در اثر دماهای بالا طی رشد رخ می دهد . برخی رقم ها در اثر مواجه شدن با طول روز بلند به مدت طولانی گل می دهند.

صورتی شدن رگبرگ ها (Pink rib)

دیگر بیماری کاهو؛ صورتی شدن رگبرگ ها که اغلب در گیاهان پیرتر مشاهده می شود و در اثر دماهای بالای انبار و کاهش غلظت اکسیژن ایجاد می گردد .

شیشه ای شدن برگها (Glassiness)

شیشه ای شدن برگها از بیماری کاهو می باشد در زمانی که به علت بالا بودن رطوبت نسبی و بالا بودن دمای خاک ، تعرق کم است ، ایجاد می شود .

آفات و بیماری های مهم

از آفات مهم کاهو می توان به مینوز برگی (Liriomyza spp.) ، شته کاهو (Nasonoria ribisnigi) و تریپس (Thrips tabaci) اشاره کرد.

از بیماری های مهم کاهو می توان به مرگ گیاهچه (Damping off) که به علت وجود قارچهای Pythium ultimum و Rhizoctonia ، ایجاد می شود ، اشاره کرد . سفیدک دروغی (Bremia lactucae) ، پوسیدگی طوقه (Sclerotinia sclerotiorum) ، پوسیدگی خاکستری (Botrytis cinerea) ، لکه باکتریایی (Xanthomonas campestris pv.vitians) ، پوسیدگی نرم (Erwinia carotovora ssp.arotovora) ، پژمردگی فوزاریومی (Fusarium spp.) و سفیدک حقیقی (Erysiphe cichoracearum) از دیگر بیماری کاهو می باشند.