کنگر فرنگی (Cynara cardunculus L.) گیاهی چند ساله از تیره مرکبان است ، ولی به صورت یک ساله کشت می شود . برگها سبز نقره ای و سطح زیرین برگ سفیدتر از سطح فوقانی آن می باشد . دمبرگ آن گوشتی و ضخیم و قسمت خوراکی آن را تشکیل می دهند. ظاهر قسمت قابل مصرف تا حدودی شبیه کرفس ساقه ای است و پس از پخته شدن مزه ای شبیه آرتیشو دارد. کنگر فرنگی به صورت خام ، بخار پز ، آب پز یا سرخ کرده مصرف می شود . همچنین کنگر فرنگی به شکل منجمد شده و خشک شده مورد استفاده قرار می گیرد. کشت ارتیشو اخیرا در برخی از مناطق ایران برای مصارف دارویی انجام می شود و مجموعه فردین کشت با عرضه بذرهای متنوع و به خصوص ارتیشو با قیمت مناسب امکان کشت در هر نقطه ای را فراهم میکند.
ارزش غذایی و دارویی
کنگر فرنگی غنی از پتاسیم ، منیزیم و سدیم است . کنگر فرنگی ضد کلسترول ، ضد التهاب ، ترشح کننده کیسه صفرا ، هضم کننده ، مدر ، کاهش دهنده قند خون و ضد سرطان می باشد . همچنین در درمان اختلالات کبدی ، سو هاضمه ، کاهش چربی خون ، پیشگیری از عوارض قلبی و عروقی ، پیشگیری و درمان دیابت مورد استفاده قرار می گیرد.
شرایط محیطی مطلوب برای کشت ارتیشو
اگر چه آب و هوای معتدل برای رشد کنگر فرنگی مطلوب تر از هوای سرد می باشد ، ولی چون به صورت یک ساله کشت می شود ، این گیاه را می توان در کلیه شرایط آب و هوایی کشت نمود .
خاک
کشت ارتیشو یا کنگر فرنگی را می توان در انواع خاکها اقدام کرد ، ولی خاک مطلوب آن باید حاصلخیز و رسی یا رسی شنی باشد .
تغذیه
کنگر فرنگی به مواد غذایی فراوان احتیاج دارد . بنابراین باید در موقع تهیه زمین حدود ۱۵-۱۰ تن کود دامی و ۲۵۰-۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار مصرف شود . اگر کود نیتروژن در موقع کاشت در زیر بذرها قرار گیرد ، علاوه بر این که گیاه استفاده بیشتری از کود می نماید ، در مصرف کود نیز صرفه جویی می شود .
ازدیاد با کشت مستقیم بذر صورت می گیرد . کاشت بذر در نواحی سردسیر در اوایل بهار و در مناطق گرمسیر در پاییز صورت می گیرد . کنگر فرنگی از طریق نشا نیز تکثیر می شود . در خزانه بذرها روی ردیفهایی با فاصله ۱۵-۱۰ سانتی متر کاشته می شوند . تهیه نشا ۶۰-۴۵ روز طول می کشد و نشا با ۵-۴ برگ حقیقی آماده انتقال به زمین اصلی می باشد . در زمین اصلی فاصله بین ردیفها ۱ متر و فاصله بین بوته ها ۷۵-۵۰ سانتی متر می باشد .
رشد و نمو
کنگر فرنگی پس از ۴-۳ ماه به اندازه کافی رشد می کند و تمام سطح مزرعه را می پوشاند . به منظور سفید کردن برگها ، دو تا سه هفته قبل از برداشت برگهای کنگر فرنگی را به وسیله نخ به هم می بندند و اطراف آن را کاه و کلش قرار داده و بالا و پایین کلش را نیز به نخ می بندند . همچنین تا یک سوم پای بوته را خاک می دهند.
برداشت
برداشت ۱۵۰-۱۲۰ روز بعد از کاشت صورت می گیرد و دمبرگ ها به طول ۶۰-۴۵ سانتی متر از سطح خاک قطع می شوند . چون کنگر فرنگی حساس به یخبندان است ، برداشت باید قبل از فرارسیدن یخبندان انجام شود . در صورت فرارسیدن یخبندان باید بوته را با مقداری از خاک اطراف آن بیرون آورده و در محلی که خطر یخبندان وجود ندارد ، نگهداری کرد.
انبار مانی
به علت شدت تنفس بالا ، نمی توان دمبرگ تازه کنگر فرنگی را به مدت طولانی نگهداری نمود . دمای دمبرگ باید بلافاصله بعد از برداشت به نزدیک صفر درجه سانتی گراد رسانده شود . به علت آب از دست دهی سریع کنگر فرنگی ، باید آن را در انبارهای با رطوبت نسبی بالا (۹۵-۹۰ درصد) نگهداری نمود .
