کود مرغی و مصرف صحیح آن

فضولات دامی از قرن ها پیش به عنوان کود مورد استفاده قرار می گیرند که در این بین کود مرغی به دلیل داشتن مقدار بالای نیتروژن یکی از مطلوب ترین کودهای آلی شناخته شده است. کود دامی و مرغی از منابع کودهای آلی هستند که استفاده از آنها در نظام های مدیریت پایدار خاک مرسوم می باشد. این کودها باعث اصلاح ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی خاک می شوند. درصد نیتروژن کود گاوی بیشتر از کود گوسفندی است ولی درصد فسفر و پتاسیم کود مرغی از کودهای گاوی و گوسفندی بیشتر است.

کود مرغی موجب اصلاح فعالیت بیولوژیکی، کشت و کار و خواص شیمیایی خاک می شود. مقدار سه تن کودمرغی تازه معادل 50 کیلوگرم سولفات پتاسیم، 100 کیلوگرم سوپر فسفات تریپل و 50 تا 100 کیلوگرم اوره می باشد. کودمرغی ترکیب شیمیایی بسیار متفاوت نسبت به سایر کود های حیوانی دارد. این بدان علت است که در کود مرغی مقادیر نسبتاً زیاد اسید اوریک و سایر اورئیدها وجود دارند. این مواد از اَشکال مختلف اوره هستند و برای گیاهان زراعی می توانند به وسیله جذب از خاک و ورود به داخل بافت گیاه بسیار سمی باشند. کودمرغی تازه حدود 70 درصد رطوبت دارد. کودمرغی اگر به درستی نگه داری و به مزرعه منتقل و مصرف شود، کود بسیار با ارزشی می باشد.

کودمرغی حاوی مقادیر بالای نیتروژن می باشد.

شرایط نگه داری کود مرغی

نگه داری توده کودمرغی در فضای باز و در معرض باد و باران موجب هدر رفتن نیتروژن آن به شکل گاز آمونیاک می شود. بوی تند متصاعد شده از کود مرغی در واقع حاصل تصعید از گاز آمونیاک می باشد که در نتیجه ارزش غذایی کودمرغی از نظر نیتروژن کاهش می یابد. برای کاهش خروج گاز آمونیاک و بوی تند کودمرغی و کاستن تلفات آبشویی فسفر و عناصر غذایی کم مصرف و خارج شدن این عناصر از دسترس ریشه گیاه، کودمرغی را با مصرف سولفات آلومینیوم اصلاح می کنند. برای حفظ نیتروژن کود مرغی و کاهش بوی گاز آمونیاک و تلفات نیتروژن، کود سوپر فسفات تریپل به مقدار 50 کیلوگرم به ازای هر تن کودمرغی استفاده می شود. فسفات با آمونیوم کودمرغی ترکیب شده و از هدر روی نیتروژن مرغی جلوگیری می کند. کمپوست کردن کودمرغی با گوگرد نه تنها آلودگی زیست محیطی مربوط به کودمرغی را کاهش می دهد بلکه موجب افزایش تأثیر زراعی آن نیز می شود. با کمپوست کردن کود مرغی محصولی به دست می آید که حمل و نقل و کاربرد آن راحت تر انجام می گیرد.

تعیین مقدار مصرف کودمرغی

بهترین روش در تعیین مقدار مصرف کود مرغی در هر هکتار انجام تجزیه فیزیکو شیمیایی کود مرغی می باشد. در این تجزیه مقدار عناصر غذایی موجود در این کود و خواص شیمیائی آن مخصوصاً pH مشخص می شود. مقدار مصرف آن با توجه به تجزیه کودمرغی و آزمون خاک زراعی تعیین می شود.

زمان و نحوه مصرف کودمرغی

در فصول مختلف سال کود مرغی را در مزارع مصرف می کنند. با مصرف آن در فصل پائیز بیشترین زمان برای تجزیه کود مرغی و آزاد سازی عناصر غذایی موجود در آن فراهم می گردد. کاربرد کودمرغی در فصل پائیز به منظور جلوگیری از هدر رفتن نیتروژن در خاک های با بافت سبک توصیه نمی شود. کاربرد آن در فصل بهار برای هدر روی نیتروژن در مزرعه فرصت کمی وجود دارد. به هرحال مصرف آن در فصل بهار، انجام عملیات زراعی و کاشت را به تأخیر می اندازد و می تواند موجب افزایش فشردگی خاک شود. در بیشتر مواقع کودمرغی را در فصول تابستان و زمستان مصرف می کنند. هنگام مصرف کود مرغی قبل از کاشت، مخلوط کردن کامل آن با خاک به وسیله شخم زدن خاک برای اجتناب از قرار گرفتن بذور در محل دارای کودمرغی به شدت توصیه می شود. چون امکان دارد بذور گیاهان زراعی در اثر سمیت آمونیاک موجود در این کود جوانه نزنند و یا گیاهچه حاصل از آنها از بین بروند. تقریباً 65 تا 50 درصد نیتروژن موجود در قسمت آلی کود مرغی برای گیاهان هر ساله قابل استفاده است. بعد از مصرف کود مرغی تقریباً 20 درصد نیتروژن کل آن برای گیاهان زراعی در سال دوم و حدود 5 تا 10 درصد آن در سال سوم قابل استفاده می باشد.

پخش کردن کودمرغی با تراکتور در سطح مزرعه

مصرف صحیح و پخش درست کودمرغی در سطح مزرعه به منظور حداکثر استفاده از ارزش کودمرغی و قرار گرفتن عناصر غذایی آن به یک اندازه برای گیاهان زراعی مهم می باشد. مقدار تلفات نیتروژن کود مرغی پس از پخش در سطح مزرعه به فاصله زمانی مصرف و اختلاط آن با خاک بستگی دارد. اختلاط آن با خاک در طی مدت 12 ساعت پس از پخش کودمرغی برای به حداکثر رساندن بازدهی نیتروژن بسیار مطلوب است. کود مرغی نیز غنی از مواد و عناصر غذایی می باشد. عناصر موجود در این کود چه به شکل جامد و چه مایع قابل استفاده برای گیاه می باشند. کلسیم، منیزیم، سدیم و عناصر دیگر موجود در فضولات مرغی موجب تقویت خاک و در نتیجه افزایش محصول خواهد شد. این کود همچنین باعث افزایش قابلیت نگه داری رطوبت و افزایش تهویه در خاک شده و از فرسایش خاک جلوگیری می کند. این کود همچنین فعالیت بیولوژیکی خاک را افزایش می دهد.

گردآوری: حاتمی