سرعت و میزان جذب عناصر غذایی در مراحل مختلف رشد گیاهان، متفاوت است و از این رو در بحث زمان مناسب کوددهی باید به این مهم توجه شود؛ براي نمونه در گوجه فرنگی، جذب نیتروژن و پتاسیم نخست کند است اما در مرحله گلدهی به سرعت افزایش می‌یابد. حداکثر میزان جذب پتاسیم در خلال توسعه میوه و بیشترین مقدار جذب نیتروژن پس از تشکیل نخستین میوه است. آشنایی با نحوه مصرف کود در گوجه فرنگی و زمان مناسب آن سبب افزایش محصول خواهد شد. در ادامه با ما همراه باشید.
گوجه گیلاسی قرمز که برای تزیین سالاد و غذا استفاده می شود. برای خرید بذر اینجا کلیک کنید.
نوع کودهای لازم در کشت گوجه فرنگی
یکی از بهترین منابع نیتروژن براي کشت گوجه فرنگی، کود اوره است، زیرا هم درصد بالاي نیتروژن دارد ( 46 %) و هم به دلیل دانه‌اي بودن به راحتی می‌توان آن را به طور یکنواخت در سطح مزرعه پخش نمود. هم چنین این کود به راحتی در آب آبیاري حل می شود و می توان آن را هم از راه پخش در سطح مزرعه و هم سیستم آبیاري مصرف کرد. مهم ترین ویژگی مثبت این کود نیز ساخت داخل بودن آن است. از کودهاي فسفري مناسب براي مزارع گوجه فرنگی نیز می‌توان به فسفات آمونیوم و سوپرفسفات تریپل اشاره کرد. براي تامین پتاسیم نیازمند گوجه فرنگی به طور معمول از دو نوع کود سولفات پتاسیم و کلرور پتاسیم استفاده می‌کنند.
مصرف کود در گوجه فرنگی
روش صحیح مصرف کود نیتروژن آن است که یک چهارم کل کود مورد نیاز، در هنگام کاشت بذر یا نشا بر روي سطح مزرعه به صورت یکنواخت پخش و سپس با شخم سطحی یا توسط دیسک به زیرخاك برده شود. باقیمانده کود را نیز می‌توان یا از طریق سیستم آبیاري مصرف نمود و یا در بین ردیف هاي کاشت پاشیده و بلافاصله آبیاري سبک انجام داد.
بهترین روش کاربرد کود فسفر به صورت نواري است. به این صورت که در کشت نشایی، کود را در فاصله 10 سانتیمتر کنار و پایین تر از محل نشا و در کشت مستقیم کود را در فاصله حدود 5 سانتیمتر کنار و پایین تر از محل بذر قرار داده و سپس یک آبیاري سبک انجام می‌شود. در صورت کود دهی به صورت نواري، میزان مصرف کود نسبت به روش پخش در کل سطح مزرعه دو ثلث تا نصف خواهد شد. کودهاي حاوي عناصر کم مصرف را می‌توان به صورت نواري، مشابه آنچه در مورد کودهاي فسفر گفته شد، مصرف کرد؛ اما در صورت عدم امکان کاربرد شیوه نواري، می توان پیش از کاشت، مقادیر مورد نیاز کودهاي مذکور را به طور یکنواخت در سطح مزرعه پخش و سپس با شخم سطحی یا دیسک به زیرخاك برد.
مصرف خاکی تنها راه مصرف کود در گوجه فرنگی نیست. در مورد کودهایی مانند عناصر کم مصرف می‌توان در طول رشد گیاه و پس از پیدایش برگ‌ها، محلول‌پاشی بر روي برگ و ساقه با غلظت توصیه شده توسط شرکت سازنده کود انجام داد. بسته به آشکار شدن نشانه‌هاي کمبود عناصر، تعداد دفعات این محلول پاشی از 2 تا 5 مرتبه (به فاصله حدود 15 روز) متغیر است. بایستی توجه داشت که محلول پاشی در ساعات اولیه صبح یا پس از غروب آفتاب که دما پایین تر است صورت گیرد. همچنین در زمان محلول‌پاشی هوا باید آرام باشد، زیرا ریزش قطرات محلول کودي بر اثر وزش باد، سبب باد بردگی محلول و درنتیجه کاهش چشمگیر جذب عناصر توسط گیاه خواهد شد. اضافه کردن سیتووات یا مایع ظرف شویی به میزان 0/2 در هزار به منظور هدرروي کمتر محلول کودي و چسبندگی بیشتر محلول به سطح زیرین و رویی برگ نیز موثر خواهد بود.
برای خرید بذرگوجه چری شکلاتی کلیک کنید.
برخی از کودها را می توان همراه با سیستم آبیاري در اختیار گیاه قرار داد. البته کودهایی که به دلیل ناخالصی زیاد و یا به واسطه ماهیت شیمیایی خود، سبب ایجاد گرفتگی در قطره چکان ها ولوله هاي سیستم آبیاري می شوند را نبایستی از این طریق مصرف کرد. به طور نمونه در صورت استفاده از سوپرفسفات تریپل از روش کودآبیاري، بنیان فسفات موجود در این کود با کلسیم و منیزیم فراوان موجود در آب آبیاري رسوب داده و موجب گرفتگی مجراهاي سیستم آبیاري خواهد شد. همچنین مشاهده شده که مصرف نوعی کود کامل میکرو با ناخالصی زیاد و قابلیت انحلال نامناسب، در سیستم آبیاري ایجاد گرفتگی و اختلال نموده است.
در سال هاي اخیر کودهاي جدیدي وارد بازار شده است که براي نمونه می توان به کودهاي کامل 20-20-20 اشاره کرد. این کودها حلالیت خوبی دارند و می توانند از طریق سیستم آبیاري نیز مصرف شوند، ضمن اینکه چند عنصر مختلف را به طور هم زمان در اختیار گیاه قرار می دهند. این در حالی است که اگر بخواهیم بر مبناي آزمون خاك عمل کرده و نسبت هاي مختلف از عناصر غذایی را مصرف کنیم و همچنین در مراحل مختلف رشد گیاه براي نمونه در دوره تشکیل و رنگ گیري میوه که نسبت بهینه عناصر تغییر می کند، استفاده از این نوع کودها با مشکل مواجه می شود، زیرا حاوي نسبت ثابتی از عناصر هستند، مگر اینکه با توجه به ویژگی هاي خاك هر منطقه، کود ویژه آن منطقه با نسبت خاص عناصر براي همان منطقه را به کارخانه کود سفارش دهیم که البته این همیشه امکان پذیر نخواهد بود.
زمان صحیح مصرف کودها در مزرعه گوجه فرنگی
با توجه به حلالیت بالاي کود اوره و سبک بودن بافت خاك، بایستی کود اوره را حداقل در چهار نوبت مصرف نمود. این تقسیط بایستی با توجه به فنولوژي گیاه صورت گیرد. یک چهارم کود مذکور باید با فاصله کوتاهی پس از کاشت و یا در هنگام کاشت بذر یا نشا مصرف شود. براي بقیه کود نیز بایستی یک چهارم پیش از گلدهی و یک دوم باقیمانده در دو نوبت پس از گلدهی در اختیار گیاه قرار گیرد. زمان مصرف کودهاي سولفات پتاسیم، سوپرفسفات تریپل، بیوفسفات طلایی، کودهاي ریزمغذي و گوگرد و کود دامی پیش از کاشت است. در خصوص کود گوگرد فاصله زمان کوددهی تا زمان کاشت باید حداقل 2 ماه باشد تا فرصت کافی براي اکسید شدن گوگرد وجود داشته باشد. زمان مصرف کودهاي حاوي عناصر کم مصرف به صورت محلول‌پاشی، پس از پیدایش برگ‌هاست که می تواند به فواصل حدود 15 تا 20 روز و به دفعات لازم تکرار شود. رعایت کلیه نکات فنی لازم براي محلول الزامی است.
