ریحان با نام علمی ocimum basilicumواز خانواده labiateaeیانعناعیان،گیاهی یکساله است که در گروه سبزیجات برگی طبقه بندی میشود این گیاه ازنظر تیپ رشدی بهاره بوده و بدلیل عطر وطعم فوق العاده وخواص درمانی خود همراه ویا به تنهایی زینت بخش سفره خانه هایمان است. مصرف ریحان تازه در هر فصلی تقریبا یکی از خواسته های خانم های خانه دار است با مطالعه مقاله حاضر میتوانید در منزل خود در هر فصلی اقدام به کشت ریحان کنید.
ریحان گیاهی است علفی یکساله و معطر که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد. برگهای آن بصورت متقابل بیضوی و نوک تیز با کناره‌های دندانه‌دار می‌باشد. گلهای آن معطر و کوچک به رنگهای سفید ، قرمز و گاهی بنفش مشاهده میشود. بذر آن سیاه و ریز است. برگ ریحان و سرشاخه‌های جوان آن به مصرف تغذیه می‌رسد ریحان در ایران و افغانستان بطور خودرو می‌روید در اکثر نقاط دنیا کاشته میشود.
اصل این گیاه بومی ایران وافغانستان وسنداست ودر حدود پانصد سال پیش ازهندبه اروپا برده شده است وبالغ بر ۶۰نوع ریحان دردنیا وجود داردانواع مختلفی شامل سبز وبنفش وکرمانی وفری وریحان کوچک و بزرگ معروفترین آنهاست. مزه بیشتر آنها شیرین وتند است ودربرخی نیز مانند ریحان لیمویی ودارچینی مزه آنها لیمو ودارچین است.این گیاه مانند سایر گیاهان هم خانواده خود دارای ماده موثره اسانس بوده که در کرکهای ترشحی یا حجره های مخصوص دربرگ وساقه وگلها ساخته وذخیره میشوند ودر اندامهای مختلف آنها نیز موسیلاژوتانن ومواد تلخ نیز وجود دارد. دراکثر نقاط کشور عزیزمان ایران این گیاه بعنوان یک سبزی خوراکی کشت وکار شده واز برگهای آن استفاده میشود در صورت تهیه اسانس بایستی از اندامهای هوایی گیاه استفاده گردد.درایران کشت ریحان سبز و بنفش میشود و ریحان بنفش آن از مزه تند وتیزتری برخورداراست آنالیز اسانس این دونوع نشان میدهد که میزان ترکیبات آنها باهم تفاوت دارد
ریحان گیاهیست بهاره ویکساله که درآب وهوای معتدل تا گرم ومرطوب رویش میکند وبه سرماهای پائین ویخبندان حساس است همچنین در دماهای بالاتر از ۳۵درجه طعم تندتری بخود گرفته و برگها کیفیت خودرا ازدست میدهند .بطورکلی دامنه سازگاری وسیعی با انواع اقلیم ها و آب وخاک دارد ودراکثر نقاط قابلیت رویش داشته وپس از برطرف شدن سرمای زمستانه وافزایش دمای هوا وخاک ،بذرهای آن رویش می نمایند.ریحان نیاز به رطوبت کافی دارد وباید از خشک شدن سطح خاک درآن جلوگیری نمود.درصورت کاهش رطوبت خاک رشد رویشی متوقف ویا کند شده و اندامهای هوایی کیفیت خودرا از دست میدهند.وطعم ومزه آنها تلخ وناخوشایند میگردد.
تاریخ کاشت معمولا بسته به اقلیم از نیمه اول فروردین آغاز وتا آخر خرداد ادامه دارد.چنانچه کشت ریحان در شرایط گلخانه انجام شود میتواند درتمام فصول وماههای سال انجام شود ولی از لحاظ اقتصادی تولید محصول خارج از فصل در گلخانه مقرون به صرفه است.
آبیاری ریحان
ازمهمترین اعمالی که در این مرحله از زراعت ریحان انجام میشود آبیاری ومبارزه با علفهای هرز وآفات وبیماریها می باشد. همانطورکه گفته شد ریحان به رطوبت نیاز دارد وهیچگاه نباید سطح خاک خشک شود .مزرعه ریحان را بایستی هر۶تا۷روز یکبار آبیاری کرد.
علف هرز
?علفهای هرز مزرعه از عوامل کاهش دهنده کمیت وکیفیت محصول هستند دراین خصوص باید قبل از کاشت با استفاده از روش ماخار(آبیاری قبل از کاشت زمین وسبز شدن کلیه علفهای هرز و شخم وزیر خاک کردن علفهای هرز قبل از به گل نشستن)جمعیت علفهای هرز راکم کنیم چنانچه بعداز کشت برخی علفها رویش نمودند توسط وجین از مزرعه خارج کنیم. مهمترین علف هرز مزرعه ریحان گیاه انگلی سس است که بصورت رشته های زرد و نارنجی رنگ به گیاه ریحان چسبیده علاوه بر مکیدن شیره نباتی وجلوگیری از رشد ونمو گیاه باعث کاهش کیفیت سبزی میشود . دراین خصوص باید از بذرهایی استفاده شود که عاری از بذرها واندامهای سس باشند واگر به بذری مشکوک هستیم یا از کشت آن خوداری کنیم ویا اینکه قبل از کاشت با دستگاه بوجاری سس گیر کاملا بوجاری و جداسازی نماییم. وچنانچه در مزرعه مشاهده شدند بصورت لکه ای نسبت به جمع آوری ویا سوزاندن ویا مبارزه شیمیایی توسط علفکش تماسی پاراکوات جهت جلوگیری از انتشار آن اقدام کنیم.
برداشت ریحان
پس از رشد کافی بوته ها و شاخه های جانبی وقبل از به گل نشستن بوته ها بایستی برداشت انجام شود در برخی مناطق که دوره فصل رویش تا قبل از یخبندان طولانیست معمولاً دوتا چهارچین محصول از سطح خاک برداشت میشود ولی در مناطقی که دوره رشد ونمو تا یخبندان کوتاه است بوته هارا از داخل خاک بصورت یکبار برداشت خارج میکنند.
با مراجعه به فروشگاه فردین کشت و سفارش بذر ریحان مورد نظر خود اقدام به کشت ریحان کنید و از برداشت سبزی معطر و دارویی لذت ببرید.
