براي رسیدن به حداکثر تولید، گیاه لوبیا به 360 تا 500 میلیمتر از آب خاك، در طول فصل رشد احتیاج دارد. در مناطقی که در فصل کشت لوبیا بارش کافی وجود ندارد، آبیاري می تواند رطوبتی که گیاه نیاز دارد در طول فصل رشد را براي خاك تامین نماید. مصرف آب یا تبخیر – تعرق روزانه لوبیا به مرحله رشد، شرایط آب و هوایی منطقه، میزان رطوبت قابل دسترس در خاك، تنش‌هاي ناشی از بیماري ها و آفات گیاهی و میزان حاصلخیزي خاك بستگی دارد. همچنین، نوع تیپ لوبیا نیز در میزان مصرف آب روزانه لوبیا تاثیر دارد، به گونه اي که هرچه بوته لوبیا بزرگتر و پر برگ تر باشد میزان مصرف آب آن نیز بیشتر است. در این مقاله به تشریح روش های آبیاری لوبیا می‌پردازیم.
عوامل موثر بر میزان مصرف آب در لوبیا
عمق خاك و ظرفیت نگهداشت آب خاك بر زمان و دور آبیاري تأثیرگذار است. در واقع، بافت خاك مقدار آب خاك موجود در ناحیه ریشه را مشخص می نماید، اگرچه عوامل دیگر از قبیل مواد آلی و میزان فشردگی خاك نیز موثر است و باعث تغییر آن میشود. بایستی توجه نمود که هر چه ظرفیت نگهداشت آب در خاك در ناحیه ریشه بیشتر باشد، دور آبیاري بایستی بیشتر در نظر گرفته شود. از این رو، تعیین بافت خاك و ظرفیت نگهداشت آب در خاك در مزارع کشت لوبیا براي برنامه ریزي صحیح آبیاري مهم و ضروري است.
لوبیا سبز آمریکایی یکی از پربارترین ارقام لوبیا است و عملکرد بسیار بالایی دارد. برای خرید این محصول با قوه نامیه بالای 85% اینجا کلیک کنید.
روش های آبیاری لوبیا
به طورکلی روش های آبیاری لوبیا شامل روش آبیاری سطحی و آبیاری تحت فشار است. آبیاري کرتی، آبیاري نواري و آبیاري نشتی عمده ترین روش‌هاي آبیاري سطحی استفاده شده براي لوبیا هستند. هر روش آبیاري براي شرایط خاصی قابل استفاده است، به طوري که نمی توان یک روش را به عنوان بهترین روش براي همه شرایط انتخاب کرد.
آبیاري کرتی
در روش آبیاري کرتی نیاز است تا مزرعه به کرت‌هایی به ابعاد مشخص به وسیله خاك ریزهایی به ارتفاع حدود 12 سانتیمتر تقسیم بندي شود. در آبیاري کرتی لوبیا عرض کرت‌ها بسته به جنس خاك متفاوت است، اما به منظور آبیاري یکنواخت و مدیریت بهتر آبیاري بهتر است عرض کرت ها از 40 متر بیشتر نشود. طول کرت نیز بسته به بافت خاك و مقدار جریان ورودي به مزرعه می‌تواند بین 20 تا 100 متر باشد. در آبیاري کرتی به منظور پخش یکنواخت آب در سطح کرت و نفوذ هماهنگ آن در خاك، بایستی سطح آن کاملا تسطیح شده و کرت بدون شیب طولی و عرضی باشد. در این صورت با مدیریت صحیح جریان ورودي به کرت می تواند راندمان آبیاري بالایی در این روش انتظار داشت.
اگر در این روش مدیریت آبیاري به درستی انجام نشود راندمان به شدت کاهش می‌یابد. همچنین این روش آبیاري به دلیل شستشوي مناسب نیمرخ خاك و جلوگیري از شور شدن خاك، براي محصول لوبیا قابل توصیه است.
آبیاري نواري
آبیاري نواري کمابیش شبیه آبیاري کرتی است با این تفاوت که نوارها در جهت طولی داراي شیب حدود 0/2 تا 0/6 درصد بوده و طول نوارها نسبت به عرض آنها به طور قابل ملاحظه اي بیشتر است. در این روش وسایل و ادوات مکانیزه کشاورزي ساده تر از روش کرتی قابل استفاده است. در این روش مزرعه به نوارهاي موازي یکدیگر که توسط پشته‌هایی از هم جداشده، تقسیم و هر نوار به طور جداگانه آبیاري میشود. عرض نوار باید بدون شیب یا با شیب جزئی باشد تا مانع جمع شدن آب در یک طرف نوار شود، ولی طول نوار باید داراي شیب باشد.
آبیاري نشتی (جوي و پشته)
در این روش از جوي و پشته براي انجام عملیات آبیاري استفاده میشود. در آبیاري به روش نشتی مانند روش‌هاي دیگر همه مزرعه مرطوب نمی‌شود، بلکه آب از طریق نفوذ جانبی و عمودي رطوبت مورد نیاز گیاه را تأمین می‌نماید. براي آبیاري لوبیا به این روش بایستی فاصله دو پشته آن قدر زیاد باشد ( 80 تا 150 سانتیمتر) که پشته‌ها داراي سطح زیادي گشته و عریض شوند. در این حالت لوبیا در چند ردیف بر روي پشته کشت میشود. از جوي هاي کوچک کنار پشته ها براي آبیاري استفاده میشود. در این شرایط می بایستی شیب زمین و همچنین شدت جریان آب آبیاري بسیار کم باشد. شیب مناسب براي این روش کمتر از 1 درصد است.
آبیاري بارانی
یکی دیگر از روش‌هاي آبیاري لوبیا روش آبیاري بارانی است. در روش آبیاري بارانی می توان مقدار آب کمتر را در فواصل کوتاه تر، با دقت و کنترل بهتر نسبت به روش‌هاي آبیاري سطحی براي آبیاري لوبیا به کار برد. آبیاري بارانی یکی از روش‌هاي موثر براي آبیاري در مناطق کم آب به دلیل استفاده بهتر از آب بوده و نسبت به روش‌هاي سطحی در اولویت است. در زمین تحت کشت لوبیا که آبیاري بارانی استفاده میشود نیازي به ایجاد شیار نیست و می توان کشت را به صورت مسطح نیز انجام داد. بررسی مقایسه اي دو روش آبیاري بارانی و سنتی روي لوبیا نشان داده است که اجراي آبیاري بارانی باعث کاهش حدود 40 درصدي مصرف آب در مقایسه با روش سنتی میشود. با وجوداین در این روش به دلیل اینکه مزرعه تحت تاثیر آبیاري بارانی رطوبت بیشتري دریافت می‌کند و اندام‌هاي گیاهی مرطوب میشود، شرایط براي رشد آفات و بیماري ها بیشتر آماده میشود. از طرفی در صورت وجود املاح و مواد سمی در آب آبیاري، به دلیل اینکه آب روي برگ و اندام‌هاي هوایی گیاه لوبیا پاشیده میشود، ممکن است براي گیاه حالت سمیت ایجاد نموده، باعث سوختگی برگ ها و آسیب رساندن به گیاه شده و در نتیجه کاهش محصول را به دنبال داشته باشد. همچنین، بیماري سوختگی معمولی لوبیا در مناطق گرم که با سیستم آبیاري بارانی آبیاري می‌شوند، شایع تر است.
لوبیا آمتیست یکی از جالب ترین ارقام لوبیاست که دارای رنگ بنفش بسیار خیره کننده است. برای خرید بذر کلیک کنید.
آبیاري قطره‌اي
آبیاري قطره‌اي لوبیا به دو روش آبیاري قطره‌اي سطحی و زیرسطحی قابل استفاده است. تفاوت این دو روش در محل نصب قطره چکان ها و محل هاي آبدهی در مزرعه است. با توجه به این که عمده تلفات آب در اراضی کشاورزي به واسطه تبخیر از سطح خاك است، سامانه‌هایی که در زیر زمین نصب می‌شوند تلفات مربوط به تبخیر آب را به شدت کاهش می‌دهند. در بین روش‌هاي جدید آبیاري روش آبیاري قطره‌اي نسبت به روش‌هاي دیگر آبیاري تحت فشار، برتري بیشتري دارد. سیستم آبیاري قطره‌اي این امکان را فراهم می‌کند که هر زمان بتوان مقدار آب مورد نیاز را در نزدیک ریشه گیاه در اختیار آن قرار داد. این مزیت بزرگ باعث توزیع یکنواخت آب آبیاري در مزرعه، صرفه جویی در مصرف آب و سرانجام افزایش کارایی مصرف آب میشود. در روش قطره‌اي رطوبت منطقه توسعه ریشه می‌تواند همواره در شرایط بهینه قرار داشته باشد و در نتیجه گیاه با کمترین تنش رطوبتی مواجه است. همچنین به دلیل کنترل علف هاي هرز و یکنواختی بهتر آبیاري در این سامانه‌ها، معمولا محصول افزایش یافته و در نتیجه باعث بهبود بهره‌وري مصرف آب میشود. در این روش برخلاف روش‌هاي بارانی آب آشکارا روي گیاه پاشیده نشده و یون‌هاي سمی موجود در آب در سطح برگ تجمع نمی‌یابد.
