از جمله روش‌های نوین بهره برداری بهینه در واحد سطح، احداث گلخانه است. کشت در گلخانه سبب افزایش عملکرد، ایجاد اشتغال، صرفه جویی در مصرف آب، کنترل عوامل نامساعد جوی، بیماری‌ها و آفات و تولید در خارج از فصل می‌شود. از آنجا که کشور ما در طی سال‌های اخیر با بحران خشکسالی مواجه بوده است، این روش کشت یکی از مهمترین روش‌های کشاورزی برای صرفه جویی در مصرف آب محسوب می‌شود لذا در این مقاله شما را با کاشت خربزه در گلخانه آشنا می‌کنیم.
تهیه بستر برای کاشت خربزه در گلخانه
پس از اتمام فصل تابستان و شروع فصل سرد، کم کم باید گلخانه را برای فصل کشت آماده نمود تا در طول فصل سرما با مشکل مواجه نشویم. یکی از عوامل مهم در رشد گیاهان گلخانه انتخاب خاک مناسب است. گیاهان موجود در گلخانه دارای محدودیت‌هایی از نظر محیط رشد ریشه در مقایسه با شرایط طبیعی هستند. برای جبران کمبودها باید خاک بستر کشت به گونه‌ای انتخاب شود که در رشد گیاهان خللی وارد نشود. یکی از نکات مهم در بستر گلخانه این است که اگر گلخانه به مدت چندین سال پیاپی تحت کشت محصولات متفاوتی همچون خیار و گوجه فرنگی بوده، باید خاک بستر گلخانه تعویض شود و لازم است هر 3 تا 4 سال خاک بستر با خاک مرغوب تعویض شود زیرا با محصولات متفاوت انتقال انواع ویروس، قارچ و عوامل بیماری زا به گلخانه صورت می‌پذیرد. بستر کشت باید از لحاظ شیمیایی خنثی و پایدار باشد، همچنین زهکشی مناسبی داشته و آب اضافی از آن خارج شود و ظرفیت نگهداری آب و هوای کافی را داشته باشد.
آرایش کاشت
ايجاد پشته‌هايي به ارتفاع تقريبي ۲۰ و عرض ۵۰ سانتيمتر و كاشت دو رديف خربزه روي آن ها به فاصله 40 سانتي متر (كاشت روي پشته) در دو طرف نوار تیپ به صورت زیگزاگی توصیه می‌شود. باید کاشت بذر در ناحیه دامنه رطوبت حاصل از قطره چکان‌ها انجام شود و به دلیل حساسیت خربزه با تماس مستقیم آب، این مسئله باید مد نظر باشد. نوار تیپ جهت ایجاد رطوبت یکنواخت درست در وسط پشته قرار گیرد و بهتر است در قسمت زیرین نوار تیپ یک شکاف با عمق کم، جهت جایگیری نوار تیپ تعبیه شود. فاصله پشته‌ها از هم به میزان یک متر مناسب است.
استفاده از مالچ‌های پلاستيکی بر روی پشته‌ها فواید بسیار زیادی دارد، مالچ پلاستيکی در کنترل علف‌های هرز، بالا بردن دما و تنظيم رطوبت خاک مؤثر است. با کشیدن این پلاستیک و ایجاد حفره جهت رشد بوته خربزه مستقیما و بدون مزاحمت علف‌های هرز می‌توان شرایط رشد بهتری را برای خربزه فراهم کرد. در زمستان نیز با توجه به این که خربزه گرمادوست می‌باشد جهت حفظ حرارت و جوانه زنی بهتر می‌تواند مؤثر باشد.
ضد عفونی بذر
ضدعفونی بذر قبل از کاشت باید با سم و قارچ کش ایپرودیون-کاربندازیم به روش ضدعفونی خشک (یک گرم پودر سم را به ازای هر کیلوگرم بذر) انجام شود. کنترل بیماری‌های ناشی از بذرهای آلوده یکی از اقتصادی ترین روش‌های مبارزه است زیرا از خسارت بیماری قبل از ظهور علائم و آسیب جلوگیری می‌کند.
خربزه مشهدی ثامن در بهار و پاییز کشت می شود و در صورت فراهم بودن شرایط کاشت و داشت، عملکرد آن به 30 تن در هکتار می رسد. برای خرید بذر این محصول خوش طعم کلیک کنید.
روش های کاشت
کاشت خربزه در گلخانه به دو صورت مستقیم و نشا می‌تواند صورت پذیرد:
کاشت مستقیم در زمین گلخانه
در کاشت مستقیم بذور به صورت مستقیم در خاک زمین اصلی گلخانه در تاریخ کاشت مناسب کشت می‌شود. که زمان مناسب آن در مناطق گرمسیری تا نیمه گرمسیری اوایل آذر تا نیمه اول دی ماه است.
کاشت نشایی
در کشت نشایی، بعد از تهیه بذر مرغوب، بذرها را به مدت ۲ ساعت در یک ظرف خیس کرده و به مدت ۴۸ ساعت در یک پارچه نم‌دار نگه داری می‌شوند و سپس بذرها در سینی‌های نشا کشت می‌شوند. بعد از نمایان شدن برگ‌های حقیقی که همان برگ سوم است به گلخانه انتقال می‌یابند. کاشت نشایی دارای مزایایی از جمله تنظیم تراکم کاشت دلخواه، زودرس کردن محصول، یکنواختی کشت و کاهش میزان خطا در کشت مستقیم و واکاری، کاهش عملیات توسط نیروی انسانی، کاهش هزینه‌های جاری به دلیل کاهش طول دوره کاشت است.
ترکیبات جهت آماده سازی بستر در سینی تولید نشا، کوکوپیت و پیت ماس است. کوکوپیت که یکی از قابلیت‌های آن توانایی زیاد در نگه داری رطوبت می‌باشد نوعی بستر کشت است که با استفاده از الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل تهیه می‌شود. درصد ماده آلی پیت ماس بالاست و باعث بالا رفتن این مواد در خاک و بهبود ساختمان خاک می‌شود.
از آن جایی که ساقه بوته خربزه خزنده است در زمانی که بوته‌ها ساقه اصلی آنها مشهود بود و یا پیچک تولید کردند باید بوته‌ها به صورت رشد داربستی جهت استفاده بهتر از فضا بسته شوند، برای این منظور از نخ استفاده می‌شود. پیچاندن بوته به دور نخ با دست انجام می‌گیرد و جهت پیچش مخالف حرکت عقربه‌های ساعت است. دلیل این است که چرخش طبیعی گیاه به این سمت می‌باشد پس در زمان مناسب زمانی که بوته‌های خربزه کوچک هستند باید نخ‌ها به سیم‌های مفتولی که در قسمت سقف گلخانه تعبیه شده است بسته شده و به سمت زمین هدایت شوند. باید از گیره جهت هدایت و حفظ بهتر وزن بوته استفاده کرد.
آبیاری
تا مرحله 4 برگی، با توجه به شرایط آب و هوایی از آبیاری خودداری کنید زیرا این عمل باعث می‌شود تا ریشه خربزه جهت یافتن آب به عمق خاک نفوذ بیش تری داشته باشد. برای آبیاری گلخانه بهتر است از سیستم تحت فشار به صورت قطره‌ای استفاده کنید. بهترین نوع این روش، استفاده از نوارهای آبیاری است که از هدر رفتن آب جلوگیری می‌کند. زیرا آبیاری به صورت سنتی ضمن بالا بردن مصرف آب و همچنین رطوبت گلخانه مواد غذایی در خاک را شسته و دسترسی ریشه را به این مواد کم می‌کند. شایان ذکر است که آبیاری گیاه بر اساس سن گیاه، بافت خاک و زمان مصرف متفاوت است. برای مثال می‌توان گفت که خاک در زمستان به آب کم تری نیازمند است تا در فصل تابستان، ولی در هر صورت باید به طور یکنواخت و دوره‌های منظم آبیاری کرد و مسلما در خاک های سبک مقدار آبیاری کم تر و فاصله زمانی بین آن نیز کم تر خواهد بود. جهت کمک به گسترش ریشه ها بعد از این که گیاه جوان ۴ برگ حقیقی خود را کامل کرد باید یک دوره تشنگی به گیاه داد.
خربزه آناناسی هیبرید با دوره رشد 78 روزه و مقاوم به فوزاریوم و سفیدک می باشد. برای خرید کلیک کنید.
عملیات داشت خربزه در گلخانه
در کاشت خربزه در گلخانه تا زمانی که ارتفاع گیاه به ۳۰ سانتیمتر نرسیده هیچ گونه هرسی را انجام نمی‌دهیم اما پس از این که بوته به ارتفاع ۳۰ تا50 سانتیمتری رسید شاخه‌های فرعی و برگ‌ها را حذف می‌کنیم. با این کار در واقع به گیاه اجازه می‌دهیم که تمام انرژی تولیدی توسط گیاه صرف رشد ساقه و برگ‌های اولیه شود و بدین وسیله گیاه قوی و شاداب باشد در ضمن این که برگ‌های پایینی به دلیل تماس با سطح زمین محل تجمع عوامل بیماری‌زا و در نهایت موجب آسیب به بوته‌ها خواهند شد. با توجه به اینکه خربزه به صورت داربستی کشت می‌شود نیاز هست تا هر روز نسبت به عمل پیچش ساقه خربزه به دور نخ اقدام کرد زیرا با این عمل رشد بوته‌ها هدایت شده و باعث افتادن بوته‌ها بر روی زمین نخواهد شد. میزان دمای گلخانه بالاتر از 25 درجه قطعا در میزان گلدهی و باروری مضر خواهد بود لذا باید این نکته مد نظر قرار گیرد به دلیل استفاده از هیتر و تجمع میزان کربن دی اکسید باید تهویه در زمان مناسب صورت پذیرد. خربزه معمولا در درجه حرارت 15- 12درجه سانتیگراد شروع به جوانه زدن می‌کند و مناسب ترین درجه حرارت برای رشد و نمو آن حدود ۲۵ درجه سانتیگراد است.
نکته: در زمان تشکیل میوه‌ها و به مرور حجیم شدن آنها ممکن است به دلیل سنگینی وزن باعث شکستگی بوته‌ها شود لذا بهتر است میوه‌ها در تور‌ی‌های مناسب قرار گرفته و با استفاده از نخ به سیم‌های مفتولی تعبیه شده در سقف گلخانه مهار شوند.
