بادمجان منبع بسیار خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است و از نظر ارزش غذایی با گوجه‌فرنگی قابل مقایسه است. بادمجان در اکثر نقاط کشور کشت می‌شود. در این مقاله شما را با مهمترین نیازهای رشدی بادمجان آشنا می‌کنیم تا با رعایت این نکات میزان تولید محصولتان افزایش یابد.
گیاه شناسی
ارتفاع بادمجان بین 0/5 تا 1/5 متر می‌باشد. ریشه آن سطحی، منشعب و قوی است. ساقه آن نیمه خشبی، سبز رنگ و دارای شاخه‌های فرعی گسترده می‌باشد. برگ‌ها ساده، کنگره دار، سبز روشن و مانند سایر گیاهان این خانواده کرکدار می‌باشند. گل‌ها به صورت منفرد و یا در خوشه های دو یا چند تایی ظاهر می‌شوند. وقتی گل‌ها به صورت منفرد باشند میزان ریزش آنها ۸۰ درصد کمتر از حالتی است که به صورت خوشه ای ظاهر شوند. گل‌ها به اندازه ۳ تا ۵ سانتیمتر با دمگل مشخص، دارای ۵ کاسبرگ، ۵ گلبرگ به هم پیوسته به رنگ بنفش و سفید و ۵ پرچم زرد رنگ که مادگی را کاملا احاطه کرده می‌باشند. گل‌ها ۴۰ تا ۵۰ روز پس از نشاکاری ظاهر می شوند. بازشدن گل‌ها و پخش شدن گرده‌ها معمولا بین ساعات ۶ تا ۱۱ صبح تحت تأثیر روشنایی، دما و رطوبت منطقه روی می‌دهد و با مشاهده و تجربه مشخص می‌گردد.
بادمجان فاقد نیاز ویژه به طول روز جهت گلدهی است. بادمجان به طور معمول گیاهی با خود گرده‌افشانی بالاست و میزان دگرگشنی آن بستگی به ژنوتیپ، محل و میزان فعالیت حشرات دارد.
میوه بادمجان از نوع سته یعنی نوعی میوه گوشتی است که دانه‌ها در داخل آن قرار می‌گیرند. کاسبرگ‌ها با میوه رشد می‌کنند و اغلب دارای خارهای زیادی هستند که در موقع برداشت محصول مشکلاتی را به همراه دارد. میوه های بادمجان در دامنه وسیعی از نظر شکل و رنگ می‌باشند. میوه‌ها در ارقام مختلف به رنگ‌های سیاه، ارغوانی، سبز، سفید، ابلق و رنگ‌های بینابین دیده می‌شوند. از نظر شکل میوه نیز تنوع بالایی در بادمجان وجود دارد و ارقام مختلفی از باریک و دراز تا کاملا گرد در بادمجان مشاهده می‌شود. بذر زرد رنگ و دارای فرورفتگی کوچک است. قطر بذر ۲ تا ۴ میلی متر و ضخامت آن نیم تا یک میلیمتر است.
بادمجان بیبی ترشی طعم عالی داشته و می توان در سالاد و ترشی استفاده کرد. برای خرید بذر کلیک کنید.
نیازهای رشدی بادمجان
دما و نور مناسب
بادمجان بومی نواحی گرم بوده و در مقابل سرما حساس است. دمای کمتر از ۱۶ درجه سانتیگراد خسارت به بار می‌آورد. برای تولید بادمجان، یک فصل رشد طولانی حدود ۱۲۰ روز نیاز است. بهترین رشد بادمجان در دمای ۲۱ تا ۲۹ درجه سانتیگراد اتفاق می‌افتد. دما و رطوبت بالا نیز عملکرد را کاهش می‌دهد. بادمجان می‌تواند خشکی و غرقابی را تحمل کند ولی دوره‌های طولانی غرقاب خاک باعث شیوع پاتوژن‌های فساد ریشه می‌شود.
بادمجان را از لحاظ نیاز نوری جزو گیاهان خنثی طبقه بندی می‌کنند اما برای رشد و نمو مطلوب نیاز به گرما و نور کافی دارد. نورضعیف در ایام زمستان در گلخانه‌ها، بدشکل شدن میوه و افتادن گل و غنچه را باعث می‌شود. برای تشکیل مناسب گل‌ها شدت نور بیش از ۱۰ کیلو لوکس نیاز است و در عین حال میزان گرمای داخل گلخانه نباید پائین تر از ۲۰ درجه سانتیگراد باشد، کاهش گرمای هوا و به ویژه گرمای خاک (کمتر از ۱۸ درجه سانتیگراد) نیز اغلب اختلالاتی مثل افتادن گل و غنچه را در پی دارد. اگر هدف تولید بذر باشد دمای روزانه ۳۲- ۲۵ و دمای شبانه ۲۷-۲۱ درجه سانتیگراد مناسب است.
خاک مناسب برای رشد بادمجان
بادمجان برای رشد مناسب احتياج به حاصلخیزی خاک و تغذیه کافی دارد. بادمجان می‌تواند در تمامی خاک‌های سبک شنی تا سنگین رسی رشد نماید. خاک لوم شنی برای زمانی که زودرسی مورد نظر است ایده آل می‌باشد. خاک‌های سنگین برای عملکردهای طولانی تر و تأخیری توصیه می‌گردد. pH مناسب برای رشد بادمجان بین 6 تا 6/5 است. ضمنا از کشت بادمجان در مزارعی که قبلا گیاهان خانواده Solanaceae (گوجه فرنگی، سیب زمینی، فلفل و بادمجان) کشت شده است بایستی پرهیز شود.
کود
بادمجان یک محصول با طول دوره رشد نسبتا طولانی است و از جمله سبزیجاتی است که مواد غذایی زیادی از زمین جذب می کند. بدین منظور می بایست از کودهای آلی و شیمیایی قبل از کشت و همچنین از کودهای شیمیایی به صورت سرک پس از کاشت برای تامین نیازهای رشدی بادمجان می توان استفاده کرد. بدین منظور می توان در حين آماده سازی زمین ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار کود دامی پوسیده و یا ۱۰ تن در هکتار کمپوست و یا ۳ تن در هکتار کود مرغی را با خاک مزرعه مخلوط نمود. البته اگر زمین مزرعه شنی بوده و یا مزرعه از نظر مواد غذایی ضعیف باشد، می‌بایست این مقادیر را بالاتر در نظر گرفت. استفاده از کودهای شیمیایی به صورت مجزا و یا به صورت کود کامل باید در برنامه آماده کردن زمین قرار گیرد. مصرف کودهای شیمیایی می‌بایست بر اساس آزمون خاک باشد. در صورت کمبود منیزیوم در خاک می‌بایست از آهک استفاده گردد. کاربرد آهک اگر ۳ تا ۴ ماه قبل از نشاکاری در خاک توزیع و تثبیت گردد. بسیار مؤثرتر از مصرف دیرهنگام آن خواهد بود. به صورت کلی و در صورتی که امکان آزمون خاک وجود نداشته باشد. عناصر نیتروژن، فسفر و پتاس به ترتیب به نسبت ۲۰۰، ۱۰۰ و ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار توصیه می‌گردد. نیمی از نیتروژن، تمامی فسفر و تمامی پتاس قبل از انتقال نشا و باقیمانده نیتروژن بسته به شرایط خاک در ۲ تا ۳ مرحله، ۳۰ تا ۴۵ روز پس از نشاکاری مصرف گردد. در آمریکا کودهای شیمیایی کامل را به میزان ۸۰۰ الی ۱۱۰۰ کیلوگرم در هکتار قبل از آماده‌سازی زمین، در خاک پخش می‌کنند.
برای مشاهده بذر انواع بادمجان کلیک کنید.
فسفر و پتاسیم
استفاده از کودهای فسفر و پتاسیم بر اساس طبقه‌بندی حاصلخیزی خاک با توجه به آزمون خاک می‌باشد. فسفر توصیه شده همزمان با نشاکاری با کمی قبل از آن به کار برده می شود. توصیه می‌شود. که محلولی از کود و آب تهیه گردد و به میزان لازم و متناسب پای هر نشاء ریخته گردد. پتاسیم را به صورت نواری و به فاصله ۵ تا ۸ سانتیمتر از نشاء و ۵ تا ۸ سانتیمتر زیر ناحیه ریشه نشاء و یا قبل از نشازنی با خاک بستر نشاء مخلوط کنید. تحقیقات نشان داده است که مصرف تواری بهتر از مخلوط کردن با خاک است.
نیتروژن
خاک‌های معمول دشت‌ها ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار ازت نیاز دارند. خاک‌های شديد شنی مقدار و یا تعداد دفعات مصرف بیشتری ازت نیاز دارند. میزان نیاز به ازت می‌تواند بسته به فصل زراعی، میزان بارش، نوع خاک، آبیاری، تراکم گیاهی، طول مدت برداشت و روش و زمان کاربرد تفاوت نماید. خاک‌های آهکی کوهپایه‌ها، کوه‌ها و دره ها ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار ازت نیاز دارند. ۱۵ تا ۲۰ کیلو گرم از کود سرک توصیه شده را در زمانیکه اولین میوه‌ها به اندازه تخم مرغ هستند و بقیه را بسته به نیاز طی ۱ تا ۳ مرحله مصرف می‌کنیم. در مورد خاک‌های سنگین کوهپایه‌ها و دره‌ها ازت کمتر و در تعداد دفعات مصرف کمتری نیاز است. بهتر است کود ازته به صورت نواری مشابه با آنچه که برای پتاس شرح داده شد مصرف گردد.
جهت تامین نیازهای رشدی بادمجان، استفاده از کودهای کامل شامل عناصر پرمصرف و کم مصرف، همچون کودهای ۲۰-۲۰-۲۰،۱۵ – ۱۵ – ۱۵ ، ۱۲- ۱۲ – ۱۲ ، ۱۵- ۳۰ – ۱۵ و غیره به صورت محلول‌پاشی و یا کود آبیاری (حل کردن کود در آب آبیاری می تواند تاثیر به سزایی در رشد و نمو بوته‌ها و میوه‌ها داشته باشد.) بهتر است در ابتدای مراحل رشد از کودهای با درصد فسفر بالا جهت ریشه زائی و استقرار بهتر بوته‌ها و در مرحله گلدهی و میوه‌دهی از کودهای با درصد پتاسیم بالاتر جهت باروری بالاتر و بهبود عملکرد استفاده گردد.
