خاک خوب زهکشی شده چگونه خاکی است؟

چند بار این توصیه را شنیده اید که “در خاکی با زهکشی خوب کاشته کنید”؟ به نظر می رسد هر زمان که در حال خرید بذر، نشا و یا نهال هستید یا در مورد باغبانی مطالعه می کنید، اصطلاح خاک با زهکشی خوب همیشه به عنوان بهترین مکان برای کاشت مطرح می شود. شاید از خودتان بپرسید که زهکشی خاک چیست؟ خاکی با زهکشی خوب چه خصوصیاتی دارد؟ در این مطلب از مقالات فردین کشت به زهکشی خاک می پردازیم تا شما عزیزان با این واژه مهم و کاربردی بیشتر آشنا شوید.

تعریف زهکشی خاک

به عبارت ساده، خاک با زهکشی خوب، خاکی است که به آب اجازه می دهد تا با سرعت متوسط و بدون جمع شدن تخلیه شود. این خاک ها نه خیلی سریع و نه خیلی کند زهکشی می کنند. وقتی خاک خیلی سریع تخلیه می شود، گیاهان زمان کافی برای جذب آب ندارند. به همین ترتیب، وقتی خاک به اندازه کافی سریع زهکشی نمی کند و گیاهان در وضعیت غرقاب قرار می گیرند. در این حالت اکسیژن دریافتی ریشه ها از خاک کاهش می یابد و ریشه گیاهان پوسیده می شوند. همچنین گیاهانی که ضعیف هستند و آبیاری ناکافی دارند، بیشتر در معرض بیماری و آسیب حشرات هستند.

توانایی خاک در زهکشی به ساختار آن بستگی دارد. خاک هایی که به خوبی زهکشی می کنند فضای کافی بین ذرات خود دارند تا آب و اکسیژن آزادانه جریان یابد. شرایط زیادی وجود دارد که بر این ساختار و توانایی خاک برای زهکشی تأثیر می گذارد.

خاک رس و سیلتی از ذرات ریز تشکیل شده است که سرعت زهکشی آنها کند است. برخلاف خاک های شنی که خیلی سریع زهکشی می کنند، رطوبت را تا حد غرقابی نگه می دارند. حتی خاک خوب که با ماشین‌آلات سنگین یا تردد مداوم افراد پیاده متراکم شده است، فضایی بین ذرات برای جاری شدن آب ندارد.

آماده سازی خاک در کشاورزی، روش ها و نکات را در مقالات فردین کشت بخوانید.

چگونه بفهمیم خاک زهکشی خوبی دارد؟

قبل از کاشت هر چیزی در باغ، نه تنها به آزمایش خاک بلکه به آزمایش زهکشی خاک نیز نیاز دارید. اگر می خواهید بدانید زهکشی خاک باغچه و یا مزرعه شما چقدر خوب است، این آزمایش ساده را انجام دهید:

حفره ای به اندازه 30 سانتی متر مربع و به عمق 30 سانتی متر حفر کنید.

آن را با آب پر کنید.

هنگامی که آن آب تخلیه شد دوباره آن را پر کنید و این بار یک خط کش تا ته گودال ببرید تا عمق آب را اندازه بگیرید.

بعد از 15 دقیقه دوباره عمق را بررسی کنید تا ببینید چقدر افت کرده است. تفاوت را در 4 ضرب کنید تا بفهمید ظرف یک ساعت چقدر سریع تخلیه می شود.

خاک لومی چگونه خاکی است؟ این مطلب را در مقالات فردین کشت بخوانید.

تخلیه 2.5-15 سانتی متر آب در ساعت به این معنی است که زهکشی خاک  خوب است.

زهکشی کمتر از 2.5 سانتی متر در ساعت مرطوب در نظر گرفته می شود و اگر سریعتر از 15 سانتی متر در یک ساعت تخلیه شود خاک زود خشک می شود.

چگونگی بهبود زهکشی خاک

خاک خیلی مرطوب یا خیلی خشک نیاز به اصلاح دارد، بهترین کاری که می توانید برای بهبود زهکشی خاک انجام دهید این است که خاک را با افزودن مواد آلی اصلاح کنید. کمپوست، برگ های خرد شده و کود دامی کهنه و … چند مورد از بهترین مواد برای بهبود ساختار خاک هستند. 2 تا 10 درصد مواد آلی را در بستر باغ خود اضافه کنید.

اگر زهکشی خاک ضعیف است، به احتمال زیاد خاک رسی (خیلی کند) یا خاک شنی (خیلی سریع) دارید.

خاک رس زهکشی ضعیفی دارد و باعث می شود ریشه های گیاه در شرایط غرقاب قرار گیرند. اگر خاک رسی دارید، باید آن را متخلخل تر کنید. خاک رسی را می توان با افزودن مواد آلی مانند کمپوست، کود دامی پوسیده و مالچ، همراه با گچ، قبل از کاشت، بهبود بخشید. در جاهایی که حفاری دشوار است، گذاشتن مالچ و کود آلی روی خاک برای تجزیه در دراز مدت کمک می کند.

خاک رسی و چگونگی بهبود آن را در مقالات فردین کشت بخوانید.

خاک شنی تمایل به زهکشی سریع دارد. برای بهبود خاک شنی، به طور مرتب مواد آلی مانند کمپوست، کود دامی پوسیده و مالچ اضافه کنید. قبل از کاشت، مواد آلی را وارد خاک کنید و به طور منظم مالچ و کود آلی را روی سطح خاک پخش کنید تا مواد آلی تجزیه شوند. برای کاشت های جدید، سوراخ کاشت را با چند ورق روزنامه مرطوب بپوشانید. این امر از دست دادن آب برای گیاه جدید را کند می کند اما در نهایت با استقرار گیاه از بین می رود.

نحوه ایجاد زهکشی خاک در گلدان

همه مخلوط‌های گلدانی دارای زهکشی مناسبی هستند، بنابراین تنها کاری که باید انجام دهید این است که مخلوط گلدانی را انتخاب کنید که برای نوع گیاهی که در گلدان می کارید مناسب باشد.

مخلوط های گلدان کیسه ای با مواد مغذی مورد نیاز گیاهان شما از قبل بسته بندی شده اند، بنابراین نیازی به افزودن خاک، کمپوست یا هر چیز دیگری نیست. خرید مخلوط گلدانی نیز بسیار مؤثرتر و کارآمدتر از مخلوط کردن چند نوع خاک است.

قبل از افزودن مخلوط گلدانی، اطمینان حاصل کنید که گلدان به اندازه کافی سوراخ های زهکشی دارد. در گذشته، افزودن یک لایه سنگریزه و یا زغال چوب فعال به زهکشی ظروف کمک می کرد، اما با بهبود گسترده در کیفیت مخلوط گلدانی، این تکنیک دیگر ضروری نیست.

فقط اضافه کردن ماسه به خاک رس برای بهبود زهکشی کافی نیست، زیرا می تواند خاک را شبیه بتن کند. برای مناطقی که دارای زهکشی ضعیف تا شدید، خیلی مرطوب یا خیلی خشک هستند، به طور کامل با مواد آلی مانند: پیت ماس، کمپوست و.. اصلاح کنید.

اگر خاک زهکشی مناسبی نداشته باشند برای اکثر گیاهان چه اتفاقی می افتد؟

اگر زهکشی خاک کند باشد، خیلی خیس می شود. ریشه های گیاه شما به همان اندازه که به آب نیاز دارند به اکسیژن نیاز دارند، اما اگر در خاک خیس قرار بگیرند، اکسیژن دریافتی آنها از خاک کاهش می یابد و پوسیده می شوند، در نتیجه بیشتر در معرض بیماری ها و آسیب حشرات هستند و در نهایت مممکن است از بین بروند.