ریحان به یک سبزی خوراکی است که برگهای خشک شده آن به عنوان طعم دهنده و برای کمک به هضم غذا به بسیاری از غذاها اضافه میشود و از دیرباز برای محافظت از فساد مواد غذایی و به عنوان سبزی تازه استفاده میشد. در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر از خواص ریحان مطلع شوید.
گیاهشناسی
ریحان یکی از گیاهان دارویی است که به لحاظ دارا بودن مقدار زیادی اسانس در اندامهای رویشی کاربرد دارویی داشته و در طب سنتی مورد استفاده قرار میگرفته است. نام گونه ریحان از basileus یونانی، به معنی پادشاه، گرفته شده است زیرا قصر پادشاهان یونان باستان را با اسانس این گیاه معطر میکردند.
ریحان یک گیاه مهم دارویی از خانواده نعناعیان است. گیاهی یکساله و علفی است که تنوع زیادی در سطح مورفولوژی و ترکیبات ثانویه و مخصوصا اسانس دارد. ریحان گیاهی است روز بلند و حساس به سرما که به خوبی در خاکهای مرطوب با زهکشی مناسب و در نور کامل خورشید و هوای گرم رشد میکند. ریحان قادر به تحمل تنش خشکی نمیباشد. گزارش شده است که ریحان در خاکهایی با بافت متوسط با مقادیر فراوان ترکیبات هوموسی رشد خوبی دارد.
خواص ریحان
گیاه ریحان از قدیم دیرباز به طور سنتی به عنوان یک گیاه زینتی و دارویی در درمان بیماریهایی چون سردرد، سرفه، اسهال، انگلها، زگیلها، ناراحتیهای کلیوی و همچنین برای مداوای بزرگ شدن طحال مورد استفاده قرار میگیرد. در طب سنتی از برگها و نوک گلهای ریحان به عنوان ضد نفخ، افزایش دهنده شیر، درمان برخی ناراحتیهای قلبی، اشتها آور و داروی گیاهی ضد تشنج هم استفاده میشد.
اسانس ریحان به عنوان ادویه در شیرینیپزی، سالاد، نوشیدنیهای غیرالکلی و بستنی و نیز در کارخانجات عطرسازی و محصولات دهانی و دندانی نظیر خمیردندان کاربرد دارد.
ریحان با تحریک سیستم ایمنی، تولید پادتن را ۲۰ درصد افزایش میدهد. در قرن هفدهم میلادی، از ریحان برای درمان سرماخوردگی، زگیلها و انگلهای رودهای به طور وسیعی در اروپا استفاده میشد.
به طور خلاصه اثر ریحان روی اندامهای بدن به قرار زیر است:
درمانهای پوستی: درمان نیش حشرات، دافع حشرات بوده و اثر نیرو بخشی روی پوست دارد. پوست را به هم فشار میدهد و به کنترل آکنه (جوش صورت) کمک میکند.
گردش خون، ماهیچهها و غضروفها: درمان نقرس، درد ماهیچهای و روماتیسم (درد مفاصل).
سیستم تنفسی: درمان برونشیت، سرفه، درد گوش و ورم سینوسها. ریحان سبب بازسازی حس بویایی به هنگام احتقان سینوسها میشود.
سیستم گوارشی: درمان سوء هاضمه، نفخ شکم و حالت تهوع و استفراغ
سیستم ادراری – تناسلی: درمان درد عضلات شکم
سیستم ایمنی: درمان سرماخوردگی، تب، آنفلوآنزا و بیماریهای عفونی
سیستم عصبی: درمان اضطراب و نگرانی، افسردگی، خستگی، بیخوابی، حملههای میگرنی (سردرد شدید) و فشار عصبی. به هنگام احساس ضعف و ناتوانی و منقلب شدن احساسات، ریحان اثر نیر وبخشی روی سیستم عصبی دارد و سبب تمرکز فکری و روانی میشود.
اثرات دارویی ریحان
اثر ضد میکروبی تعدادی از گونههای ریحان بر باکتریهای گرم مثبت و منفی و همینطور قارچهای بیماریزا و غیربیماریزا بررسی شده و گونه ریحان فرانسوی، اثر خوبی روی درماتوفیتها نشان داده است. عصاره آبی و الکلی برگهای ریحان فعالیت ضد زخمزایی در دستگاه گوارش موش آزمایشگاهی نشان دادهاند. محققان این اثر را مربوط به فلاونوییدهای موجود میدانند