آموزش کاشت و پرورش

هندوانه و اصول کاشت تا برداشت آن

هندوانه

هندوانه قرن ها پیش از میلاد مسیح در حاشیه مدیترانه کشت شده است. این میوه بومى افریقاى جنوبى بوده و اولین بار از هند وارد ایران شد. پس از آن به علت تنوع آب و هوایى و سازگارى این محصول با شرایط ایران در نقاط مختلف کشور کشت و در طول سال این میوه در بازار عرضه مى شود.

شما عزیزان می توانید بذر انواع هندوانه از جمله ارلی دراگون هیبرید، تخم ژاپنی، آرژانتینی، آناناسی و…  را از سایت فردین کشت خریداری نمایید.

گیاه شناسی

هندوانه با نام علمی Citrullus vulgaris از خانواده کدوئیان (Cucurbitaceae)  است. این گیاه یکساله و یک پایه بوده و از لحاظ گلدهی روز خنثی است. جام گل زرد مایل به سبز و دارای پنج لوپ می باشد. این میوه بومی آفریقا بوده و گیاهی علفی با سیستم ریشه ای قوی و دارای ریشه های فرعی فراوان تا عمق ۲۰ الی ۳۰ سانتی متری سطح خاک است. ساقه هندوانه خزنده با مقطع پنج ضلعی و کرکدار، برگ ها قلبی شکل و بدون گوشوارک، گل ها در محور برگ ها به طور انفرادی واقع شده اند. تعداد گل های نر بیشتر از ماده بوده و تخمدان ها دارای ۳ تا ۵ حفره می باشد.

هندوانه

هندوانه تو سرخ

مناطق مهم و فصول تولید هندوانه در کشور

تولید تابستانه: ورامین، سمنان، مشهد، اصفهان، همدان و تبریز

تولید پائیزه: دزفول

تولید زمستانه: جیرفت، کهنوج و میناب

تولید بهاره: جیرفت، کهنوج، میناب، دزفول و ایرانشهر

گونه هاى بومی هندوانه

هندوانه قرق، خانمى، محبوبى اصفهان، پوست سفید همدان (پوست کلفت و سفید رنگ) و هندوانه شریف آباد (پوست خیلى نازک، اندازه متوسط، شکل گرد، گوشت قرمز، طعم شیرین و مطبوع).

نیاز اکولوژیکى

هندوانه از گیاهان گرمسیری بوده که در خاک های سبک رشد و سیستم ریشه ای بهتری خواهد داشت.  pH مناسب خاک در حدود ۶ تا ۷ بوده و باید داراى مواد آلی و غنی باشد. مدت زمان دوره گرمایی برای هندوانه بسیار مهم بوده و در مناطقی که کمتر از سه ماه دوره گرمایی وجود دارد بهتر است از ارقام زودرس استفاده شود، در غیر این صورت میوه نارس بوده و خوش طعم نمی گردد. بذر این میوه در دماى بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتى گراد جوانه زده و سبز مى شود

آماده سازى خاک

خاک هایى با مواد آلى قوى و زهکش خوب براى کشت هندوانه بسیار مناسب است. بافت خاک شنى رسى و شنى لومى و خاک هاى نامناسب را مى توان با کود حیوانى تا حدودى اصلاح نمود

کاشت هندوانه

به طور کلى هندوانه به صورت نشا و مستقیم کشت مى گردد، اما در ایران بیشتر کشت مستقیم رواج داشته و در سال هاى اخیر به طور پراکنده کشت نشایى هم انجام مى گردد. در زمان کشت هندوانه دماى محیط باید در حدود ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتى گراد بوده و براى هندوانه هاى بى دانه این دما براى جوانه زنى در حدود ۲۸ درجه مى گردد. فاصله ردیف ها۲ تا ۵ متر به یک یا دو طرفه بودن پشته ها و فاصله بین بوته ها براى کشت در حدود ۵ بین ۵۰ تا ۶۰ سانتى متر است. میزان بذر مصرفى در هکتار براى ارقام غیر هیبرید ۲ تا ۳ کیلو و براى ارقام هیبرید بسته به منطقه بین ۸ تا ۱۰ هزار بذر، وزن هزار دانه در حدود ۸۰ گرم و متوسط عملکرد در هکتار در حدود ۴۵ تن مى باشد و مدت زمان حفظ قوه نامیه ۴ تا ۵ سال است.

هندوانه

هندوانه آناناسی خوش رنگ

داشت

هرس در هندوانه انجام نمى گیرد اما در صورت نیاز در ساقه اصلى بعد از برگ سوم و در ساقه فرعى بعد از برگ پنجم انجام مى شود. در دوره رشد کود کلسیمى براى سفتى بافت میوه، کود منیزیم براى رنگ گیرى پوست میوه و شکیل شدن آن و کود پتاسیم براى خوش فرمى و بازار پسندى میوه توصیه مى گردد. رعایت دوره آبیارى نیز در شکل گیرى هندوانه بسیار موثر است. دفع علف هاى هرز و سله شکنى به وسیله کولتیواتور و دیسک در اراضى که فاصله ردیف ها زیاد است به راحتى انجام مى گردد.

دماى مناسب براى رشد هندوانه ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتى گراد در شب و روزها در حدود ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتى گراد مى باشد. دماى بالاى ۴۰ درجه سانتى گراد گلدهى و تشکیل میوه را کم خواهد کرد و باعث گرد شدن میوه و تشکیل گل هاى نر مى گردد. طول روز بین ۱۲ تا ۱۴ ساعت براى گرده افشانى هندوانه بسیار موثر است. گل گیرى در هندوانه موقعى که میوه ها به اندازه پرتقال شدند دو عدد میوه بر روى هر بوته نگهدارى کرده و بقیه گل ها و میوه ها حذف مى گردد. این روش در ارقامى که هندوانه هاى درشت تولید مى کنند، معمول مى باشد. ولى هندوانه هایى که ۲ عدد گل روى میوه نگه داشته و بقیه را تولید میوه کروى و کوچک مى کنند معمولاً  حذف مى کنند حذف میوه ها باعث مى شود که مواد غذایى بیشترى به میوه هاى باقى مانده رسیده و در نتیجه میوه ها بزرگ و از نظر کیفیت بهتر خواهد شد.

برداشت هندوانه

زمان مناسب برداشت از اهمیت بالایى برخوردار است از علایمى که در تعیین این زمان موثر مى باشند شامل: خشک شدن پیچک نزدیک میوه، ایجاد صداى خفه بعد از ضربه زدن به هندوانه، برجسته شدن انتهاى میوه و داشتن برآمدگى در خطوط روى میوه هندوانه است. رسیدن میوه هندوانه همراه با بالا رفتن قند میوه و تیره شدن بافت میوه صورت مى گیرد. فشردن میوه بین دو دست اگر موقع فشردن صداى فشردگى گوشت شنیده شود نشانه رسیدن میوه است براى سنجش طعم هندوانه از دستگاه رفرکتومتر استفاده مى شود که میزان قند در ارقام هندوانه بین ۱۰ تا ۱۴ درصد متغییر مى باشد.

خواص هندوانه

رقیق کننده خون، تب بر، شستشو دهنده مثانه، کلیه و کبد، تقویت معده، درمان سنگ کلیه، کاهش چربی خون به علت پتاسیم بالا و تعدیل کننده فشار خون است این میوه دارای آنتی اکسیدانی به نام لیکوپن بوده و مانع اکسیده شدن کلسترول های مضر (که در رگ های خونی رسوب می کنند) مى شود و از سکته قلبی و مغزی جلوگیری می کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هندوانه به ویکی پدیا مراجعه نمایید.

گردآوری: حاتمی

نوشته های مشابه