هندوانه و اصول کاشت تا برداشت آن

هندوانه قرن ها پيش از ميلاد مسيح در حاشيه مديترانه كشت شده است. اين ميوه بومى افريقاى جنوبى بوده و اولين بار از هند وارد ايران شد. پس از آن به علت تنوع آب و هوايى و سازگارى اين محصول با شرايط ايران در نقاط مختلف كشور كشت و در طول سال اين ميوه در بازار عرضه مى شود.

شما عزیزان می توانید بذر انواع هندوانه از جمله ارلی دراگون هیبرید، تخم ژاپنی، آرژانتینی، آناناسی و…  را از سایت فردین کشت خریداری نمایید.

گياه شناسي

هندوانه با نام علمي Citrullus vulgaris از خانواده كدوئيان (Cucurbitaceae)  است. اين گياه يكساله و یک پايه بوده و از لحاظ گلدهي روز خنثي است. جام گل زرد مايل به سبز و داراي پنج لوپ مي باشد. اين ميوه بومي آفريقا بوده و گياهي علفي با سيستم ريشه اي قوي و داراي ريشه هاي فرعي فراوان تا عمق 20 الي 30 سانتي متري سطح خاك است. ساقه هندوانه خزنده با مقطع پنج ضلعي و كركدار، برگ ها قلبي شكل و بدون گوشوارك، گل ها در محور برگ ها به طور انفرادي واقع شده اند. تعداد گل هاي نر بيشتر از ماده بوده و تخمدان ها داراي 3 تا 5 حفره مي باشد.

هندوانه تو سرخ

مناطق مهم و فصول توليد هندوانه در كشور

توليد تابستانه: ورامين، سمنان، مشهد، اصفهان، همدان و تبريز

توليد پائيزه: دزفول

توليد زمستانه: جيرفت، كهنوج و ميناب

توليد بهاره: جيرفت، كهنوج، ميناب، دزفول و ايرانشهر

گونه هاى بومي هندوانه

هندوانه قرق، خانمى، محبوبى اصفهان، پوست سفيد همدان (پوست كلفت و سفيد رنگ) و هندوانه شريف آباد (پوست خيلى نازك، اندازه متوسط، شكل گرد، گوشت قرمز، طعم شيرين و مطبوع).

نياز اكولوژيكى

هندوانه از گياهان گرمسيري بوده كه در خاك هاي سبك رشد و سيستم ريشه اي بهتري خواهد داشت.  pH مناسب خاك در حدود 6 تا 7 بوده و بايد داراى مواد آلي و غني باشد. مدت زمان دوره گرمايي براي هندوانه بسيار مهم بوده و در مناطقي كه كمتر از سه ماه دوره گرمايي وجود دارد بهتر است از ارقام زودرس استفاده شود، در غير اين صورت ميوه نارس بوده و خوش طعم نمي گردد. بذر این میوه در دماى بين 25 تا 30 درجه سانتى گراد جوانه زده و سبز مى شود

آماده سازى خاك

خاك هايى با مواد آلى قوى و زهكش خوب براى كشت هندوانه بسيار مناسب است. بافت خاك شنى رسى و شنى لومى و خاك هاى نامناسب را مى توان با كود حيوانى تا حدودى اصلاح نمود

كاشت هندوانه

به طور كلى هندوانه به صورت نشا و مستقيم كشت مى گردد، اما در ايران بيشتر كشت مستقيم رواج داشته و در سال هاى اخير به طور پراكنده كشت نشايى هم انجام مى گردد. در زمان كشت هندوانه دماى محيط بايد در حدود 12 تا 15 درجه سانتى گراد بوده و براى هندوانه هاى بى دانه اين دما براى جوانه زنى در حدود 28 درجه مى گردد. فاصله رديف ها2 تا 5 متر به يك يا دو طرفه بودن پشته ها و فاصله بين بوته ها براى كشت در حدود 5 بين 50 تا 60 سانتى متر است. ميزان بذر مصرفى در هكتار براى ارقام غير هيبريد 2 تا 3 كيلو و براى ارقام هيبريد بسته به منطقه بين 8 تا 10 هزار بذر، وزن هزار دانه در حدود 80 گرم و متوسط عملكرد در هكتار در حدود 45 تن مى باشد و مدت زمان حفظ قوه ناميه 4 تا 5 سال است.

هندوانه آناناسی خوش رنگ

داشت

هرس در هندوانه انجام نمى گيرد اما در صورت نياز در ساقه اصلى بعد از برگ سوم و در ساقه فرعى بعد از برگ پنجم انجام مى شود. در دوره رشد كود كلسيمى براى سفتى بافت ميوه، كود منيزيم براى رنگ گيرى پوست ميوه و شكيل شدن آن و كود پتاسيم براى خوش فرمى و بازار پسندى ميوه توصيه مى گردد. رعايت دوره آبيارى نيز در شكل گيرى هندوانه بسيار موثر است. دفع علف هاى هرز و سله شكنى به وسيله كولتيواتور و ديسك در اراضى كه فاصله رديف ها زياد است به راحتى انجام مى گردد.

دماى مناسب براى رشد هندوانه 15 تا 20 درجه سانتى گراد در شب و روزها در حدود 25 تا 30 درجه سانتى گراد مى باشد. دماى بالاى 40 درجه سانتى گراد گلدهى و تشكيل ميوه را كم خواهد كرد و باعث گرد شدن ميوه و تشكيل گل هاى نر مى گردد. طول روز بين 12 تا 14 ساعت براى گرده افشانى هندوانه بسيار موثر است. گل گيرى در هندوانه موقعى كه ميوه ها به اندازه پرتقال شدند دو عدد ميوه بر روى هر بوته نگهدارى كرده و بقيه گل ها و ميوه ها حذف مى گردد. اين روش در ارقامى كه هندوانه هاى درشت توليد مى كنند، معمول مى باشد. ولى هندوانه هايى كه 2 عدد گل روى ميوه نگه داشته و بقيه را توليد ميوه كروى و كوچك مى كنند معمولاً  حذف مى كنند حذف ميوه ها باعث مى شود كه مواد غذايى بيشترى به ميوه هاى باقى مانده رسيده و در نتيجه ميوه ها بزرگ و از نظر كيفيت بهتر خواهد شد.

برداشت هندوانه

زمان مناسب برداشت از اهميت بالايى برخوردار است از علايمى كه در تعيين اين زمان موثر مى باشند شامل: خشك شدن پيچك نزديك ميوه، ايجاد صداى خفه بعد از ضربه زدن به هندوانه، برجسته شدن انتهاى ميوه و داشتن برآمدگى در خطوط روى ميوه هندوانه است. رسيدن ميوه هندوانه همراه با بالا رفتن قند ميوه و تيره شدن بافت ميوه صورت مى گيرد. فشردن ميوه بين دو دست اگر موقع فشردن صداى فشردگى گوشت شنيده شود نشانه رسيدن ميوه است براى سنجش طعم هندوانه از دستگاه رفركتومتر استفاده مى شود كه ميزان قند در ارقام هندوانه بين 10 تا 14 درصد متغيير مى باشد.

خواص هندوانه

رقيق كننده خون، تب بر، شستشو دهنده مثانه، كليه و كبد، تقويت معده، درمان سنگ كليه، كاهش چربي خون به علت پتاسيم بالا و تعديل كننده فشار خون است اين ميوه داراي آنتي اكسيداني به نام ليكوپن بوده و مانع اكسيده شدن كلسترول هاي مضر (كه در رگ هاي خوني رسوب مي كنند) مى شود و از سكته قلبي و مغزي جلوگيري مي كند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هندوانه به ویکی پدیا مراجعه نمایید.

گردآوری: حاتمی