عمومی

نقش آهن و روی در افزایش محصولات

آهن

امروزه توجه کشاورزان به اهمیت و نقش عناصر کم مصرف روز به روز بیشتر می شود. علت اصلی این توجه پیدایش مسائل جدیدی است که درنتیجه برداشت روز افزون از این عناصر و عدم برگشت آنها به خاک هست. میزان برداشت عناصر غذایی به خصوص عناصر کم مصرف به علت برداشت بیشتر و افزونتر از خاک که درنتیجه کاشت ارقام اصلاح شده، مصرف کودهای شیمیایی و مدیریت بهتر حاصل شده بسیار زیاد بوده و با پیشرفت بیشتر در امور مختلف مرتبط با کشاورزی، روند از دست دادن عناصر کم مصرف خاک بیشتر خواهد شد. کمبود آهن که منشأ بروز رنگ پریدگی خاصی به اسم زردی می شود در بیشتر خاک ها و در مورد گیاهان متعددی قابل مشاهده است. خسارت آن در درختان میوه نواحی خشک قابل توجه هست. قابلیت جذب آهن در خاک ها تحت تأثیر عواملی از قبیل عدم تهویه کافی و نبود مواد آلی کافی به شدت کاهش می یابد و در این شرایط کمبود آهن ظاهر می شود. در مقابل، تهویه خاک، افزایش کودهای آلی و سبز و مصرف کودهای آهن دار باعث افزایش محلولیت آهن خاک می شوند. حساسیت گیاهان به کمبود آهن متفاوت است و حتی در بین یک گونه، واریته های مختلف عکس العمل متفاوتی دارند.

آهن

کمبود آهن در برگ انگور

کمبود آهن

علامت اصلی کمبود آهن زردی یا کلروز است. این زردی معمولاً در برگ های جوان دیده می شود و از آنجا تمام برگ های درخت به این حالت درمی آیند. رنگ پریدگی معمولاً میان رگبرگ ها بوده و خود رگبرگ ها سبز باقی می مانند و رگبرگ ها به صورت شبکه سبزی در زمینه زرد ظاهر می شوند. در بعضی انواع مانند گلابی برگ ها اصولاً سفیدرنگ می شوند و رگبرگ ها نیز از زردی ناشی از کمبود آهن در امان نخواهند بود.

قدم اول در زمینه کمبود آهن پیشگیری از بروز این کمبود است. برای پیشگیری از بروز کمبود آهن باید شرایط محلولیت و قابلیت جذب بیشتر آهن را از طریق عدم مصرف آب های حاوی بیکربنات بالا، افزایش مواد آلی و کود سبز به خاک، زدن شخم کافی و تهویه به موقع خاک، انتخاب پایه و پیوندک مناسب و مقاوم به کمبود آهن، اصلاح خاک نرم کردن و هوادهی برای درمان پایدار را فراهم کرد. در خاک های آهکی ممکن است استفاده از مقادیر بالای گوگرد مورد آزمایش قرار گیرد.

کلات های آهن اغلب بسیار مؤثرند؛ اما اکثرا محدود به زمان هستند. محلول پاشی در طول دوره رویشی با سولفات یا کلات های آهن موجب سبز شدن دوباره لکه ها می شود. کاربرد ۵۰ – ۸۰ کیلوگرم سولفات آهن به همراه ۳۵۰ کیلوگرم گوگرد گرانوله و کود دامی در هنگام کشت بسیار مفید است. مقدار مصرف برای نهال های جوان ۷۰ – ۲۵۰ گرم و برای درختان بارور ۲۵۰ – ۱۰۰۰ گرم و برای درخت انگور ۵۰ – ۲۵۰ گرم برای هر درخت توصیه می شود. محلول پاشی سولفات آهن با غلظت ۷ در هزار در دو نوبت به فاصله ۱۵ روز و محلول پاشی کلات آهن با غلظت ۲ تا ۴ در هزار توصیه می شود. سکوسترین آهن Fe-EDDHA بهترین کود آهن در خاک های آهکی ایران هست محتوی ۶ درصد آهن است این کود فقط به صورت مصرف خاکی و به میزان ۵۰ – ۱۵۰ گرم برای هر درخت هست. این کود در زمستان و در نیمه سایه انداز درخت در زیر قطره چکان ها و یا همراه آب آبیاری در اختیار گیاه قرار می گیرد.

آهن

کمبود آهن باعث زردی و رنگ پریدگی در برگ می شود.

اهمیت عنصر روی

عنصر روی برای فعالیت های آنزیمی تولید هورمون های رشد تلقیح باروری و تشکیل میوه ضروری بوده و کمبود آن باعث ریز برگی، تأخیر در باز شدن برگ ها و گل ها، ریزش میوه، سر خشکیدگی و محدودیت رشد می شود. این عنصر فعال کننده بیش از ۳۰۰ نوع آنزیم در انسان دام و گیاه است و در مجموعه مکانیسم های حفاظتی بدن نقش کلیدی دارد.

مشخصات کود روی

آهکی بودن خاک ها، pH بالا، ماده آلی کم و مصرف زیاد کودهای فسفاته از عواملی هستند که قابلیت استفاده این عنصر را برای گیاهان محدود کرده و خسارات جبران ناپذیری را بر میزان تولید و کیفیت محصولات وارد می نماید. استفاده از کودهای شیمیایی حاوی این عنصر به خصوص به همراه ماده آلی گوگرد و باکتری های مربوطه باعث بهبود شرایط تغذیه ای گیاهان شده و بسیاری از نارسایی های تغذیه ای را برطرف می سازد. این کود به دو صورت خشک ( ZnSO۴H۲O ) با ۳۴ درصد روی و یا آبدار ( H۲O ZnSO۴ ) با ۲۴ درصد روی تولید و بسته بندی شده و به صورت پودر عرضه می شود.

روش زمان و مقدار مصرف

این کود از طریق جایگذاری عمقی (موضعی چال کود و نواری) و محلول پاشی قابل استفاده است. در خاک های سبک به صورت آبیاری نیز قابل استفاده هست اما تحت این شرایط بازیافت آن کمتر خواهد بود. محلول پاشی ۴ در هزار آن به همراه اوره و اسید بوریک در پاییز و اوایل بهار قبل از باز شدن شکوفه ها در افزایش تشکیل میوه بسیار مفید است.

درختان: در زمستان در قسمت میانی سایه انداز به همراه کود حیوانی و گوگرد به صورت چال کود یا کانال کود به میزان ۳۰۰۰ تا ۴۰۰ گرم به ازای هر درخت بارور توصیه می شود.

نباتات زراعی: هنگام تهیه بستر بذر همراه با سایر کودهای زمستانه به میزان ۶۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار در زیرخاک مصرف می شود.

محلول پاشی: در درختان میوه به نسبت ۳ تا ۵ در هزار و در محصولات زراعی به نسبت ۳ تا ۴ هزار محلول پاشی می شود.

گیاهان و مناطق مورد مصرف: کمبود روی در خاک های آهکی باpH بالا در ایران شایع و علائم و عوارض ناشی از کمبود این عنصر در اکثر نقاط ایران به چشم می خورد. مصرف کودهای حاوی روی در این اراضی برای اکثر محصولات مفید است مصرف این کود به تدریج عوارض ناشی از کمبود روی را برطرف و گلدهی، تشکیل میوه و میزان عملکرد را افزایش خواهد داد.

نکات فنی: مصرف این کود به صورت ۳ تا ۲ سال در میان از کمبود این عنصر جلوگیری می کند. مصرف این کود مخلوط با کود حیوانی خصوصاً در محدوده فعلیت ریشه باعث افزایش کار آیی کود سولفات روی می شود.

نوشته های مشابه