ريحان به يك سبزي خوراكي است كه برگهاي خشك شده آن به عنوان طعم دهنده و براي كمك به هضم غذا به بسياري از غذاها اضافه ميشود و از ديرباز براي محافظت از فساد مواد غذايي و به عنوان سبزي تازه استفاده میشد. در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر از خواص ریحان مطلع شوید.
گیاهشناسی
ريحان يكي از گياهان دارويي است كه به لحاظ دارا بودن مقدار زيادي اسانس در اندامهاي رويشي كاربرد دارويي داشته و در طب سنتي مورد استفاده قرار ميگرفته است. نام گونه ريحان از basileus يوناني، به معني پادشاه، گرفته شده است زيرا قصر پادشاهان يونان باستان را با اسانس اين گياه معطر میکردند.
ريحان يك گياه مهم دارويي از خانواده نعناعيان است. گياهي يكساله و علفي است كه تنوع زيادي در سطح مورفولوژي و تركيبات ثانويه و مخصوصا اسانس دارد. ريحان گياهي است روز بلند و حساس به سرما كه به خوبي در خاكهاي مرطوب با زهكشي مناسب و در نور كامل خورشيد و هواي گرم رشد ميكند. ريحان قادر به تحمل تنش خشكي نميباشد. گزارش شده است كه ريحان در خاكهايي با بافت متوسط با مقادير فراوان تركيبات هوموسي رشد خوبي دارد.
خواص ریحان
گياه ريحان از قديم ديرباز به طور سنتي به عنوان يك گياه زينتي و دارويي در درمان بيماريهايي چون سردرد، سرفه، اسهال، انگلها، زگيلها، ناراحتيهاي كليوي و همچنين براي مداواي بزرگ شدن طحال مورد استفاده قرار ميگيرد. در طب سنتي از برگها و نوك گلهاي ريحان به عنوان ضد نفخ، افزايش دهنده شير، درمان برخي ناراحتيهاي قلبي، اشتها آور و داروي گياهي ضد تشنج هم استفاده میشد.
اسانس ريحان به عنوان ادويه در شيرينيپزي، سالاد، نوشيدنيهاي غيرالكلي و بستني و نيز در كارخانجات عطرسازي و محصولات دهاني و دنداني نظير خميردندان كاربرد دارد.
ريحان با تحريك سيستم ايمني، توليد پادتن را 20 درصد افزايش ميدهد. در قرن هفدهم ميلادي، از ريحان براي درمان سرماخوردگي، زگيلها و انگلهاي رودهاي به طور وسيعي در اروپا استفاده ميشد.
به طور خلاصه اثر ريحان روي اندامهاي بدن به قرار زير است:
درمانهاي پوستي: درمان نيش حشرات، دافع حشرات بوده و اثر نيرو بخشي روي پوست دارد. پوست را به هم فشار ميدهد و به كنترل آكنه (جوش صورت) كمك ميكند.
گردش خون، ماهيچهها و غضروفها: درمان نقرس، درد ماهيچهاي و روماتيسم (درد مفاصل).
سيستم تنفسي: درمان برونشيت، سرفه، درد گوش و ورم سينوسها. ريحان سبب بازسازي حس بويايي به هنگام احتقان سينوسها ميشود.
سيستم گوارشي: درمان سوء هاضمه، نفخ شكم و حالت تهوع و استفراغ
سيستم ادراري – تناسلي: درمان درد عضلات شكم
سيستم ايمني: درمان سرماخوردگي، تب، آنفلوآنزا و بيماريهاي عفوني
سيستم عصبي: درمان اضطراب و نگراني، افسردگي، خستگي، بيخوابي، حملههاي ميگرني (سردرد شديد) و فشار عصبي. به هنگام احساس ضعف و ناتواني و منقلب شدن احساسات، ريحان اثر نير وبخشي روي سيستم عصبي دارد و سبب تمركز فكري و رواني ميشود.
اثرات دارویی ریحان
اثر ضد ميكروبي تعدادي از گونههاي ريحان بر باكتريهاي گرم مثبت و منفي و همينطور قارچهاي بيماريزا و غيربيماريزا بررسي شده و گونه ريحان فرانسوي، اثر خوبي روي درماتوفيتها نشان داده است. عصاره آبي و الكلي برگهاي ريحان فعاليت ضد زخمزايي در دستگاه گوارش موش آزمايشگاهي نشان دادهاند. محققان اين اثر را مربوط به فلاونوييدهاي موجود ميدانند