گوجی بری

گوجی بری گیاهی بومی قاره آسیا است، در شمال چین رشد می کنند. حدود ۲۰۰۰ سال است که در چین کاشته می‌شود و به دلیل ارزش تجاری و خواص دارویی به نام الماس قرمز یا الماس سرخ لقب گرفته است.

نام انگلیسی: wolfberry

نام علمی: Lyciurn barhaircry

خانواده: Solanaceae

نام‌های متداول: گوجی، گوجی بری، ولف بری، تبیین گوجی

هرچند این گیاهی هم به سرما و هم به گرما مقاوم است اما هوای خنک را با رطوبت پایین را می‌پسندد. درختچه‌ای است که به سرعت رشد کرده و میوه می‌دهد. گاها تا ارتفاع ۵-۴ متر رشد می‌کند. گل ها به رنگ بنفش بوده و مقدار زیادی شهد تولید کرده که حشراتی مانند زنبورها و پروانه‌ها را جذب می‌کنند. این میوه شبیه ذغال اخته است و از نظر طعم، چیزی بین گیلاس و بلوبری است. طبیعت این میوه سرد و طعم آن شیرین است.

پرورش گوجی بری

تکثیر

از طریق بذر و قلمه تکثیر می‌یابد. البته ازدیاد آن از طریق کشت بافت نیز صورت می‌گیرد.

دما و نور

به نور کامل نیازمند است اما در شرایط نیمه سایه هم می‌تواند به خوبی رشد کند. مقاوم در برابر سرماست و لذا در تمامی مناطق ایران به جز مناطق جنوبی که دارای آب و هوای بسیار گرم است، قابل کشت است. در دو سال اول پس از کشت، می‌تواند حداقل تا دمای 20- و حداکثر تا ۳۰- درجه سانتیگراد را تحمل کند و پس از آن حداکثر تا دمای ۴۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد را تحمل می‌کند.

آبیاری

نیاز به آبیاری متوسطی داشته و نسبت به خشکی مقاوم است. آبیاری زیاد و رطویت بالای خاک باعث بروز پوسیدگی ریشه می‌شود. رطوبت نسبی هوا نیز باید در حد متوسط باشد.

خاک

یکی از ویژگی‌های مهم گوجی بری، سازگاری آن با انواع خاک‌هاست. اما خاک‌های شنی- ماسه ای که غنی از مواد آلی باشد را بیشتر می‌پسندد.

زمین در فصل پاییز باید به خوبی شخم زده شود. خاک مناسب کشت می تواند ترکیبی از پیت ماوس کوکوپیت و پرلیت و یا مخلوطی از پیت ماوس و کوکوپیت باشد، بهترین رشد را در خاک‌هایی با pH بین 6/5 تا 7/5 رشد می‌کند. دمای بهینه خاک ۱۰ درجه سانتیگراد است.

کوددهی

گیاهی کم توقع است و معمولا به کوددهی نیازی ندارد. در مرحله آماده سازی خاک از کودهای آلی برای تقویت خاک استفاده می‌شود. با توجه به اینکه مصارف دارویی دارد بنابراین استفاده کمتر از نهاده‌های شیمیایی توصیه می‌شود.

کشت و جوانه زنی بذر گوجی بری

بذر بهتر است بذرها از قبل به مدت ۴-۳ ساعت در آب خیسانده شوند. کشت بذر هرعدد در یک لیوان یا کشت در سینی نشا صورت می‌گیرد. برای جلوگیری از تبخیر آب روی بستر کشت با نایلون شفاف پوشانده می‌شود اما به محض جوانه زدن بذرها پوشش نایلونی برداشته می‌شود. محیط باید روشن ولی به دور از نور مستقیم خورشید باشد، دمای محیط باید در حدود ۲۵-۲۰ درجه سانتیگراد باشد، در چنین شرایطی بذرها طی ۱۰-۷ روز جوانه می‌زنند. موقعی که بذرها جوانه زدند و دارای ۲ تا ۳ برگ حقیقی شدند باید تشاها را به ظرف بزرگتری انتقال داد که باعث سرعت دهی به رشد نشاها خواهد شد. زمانی که ارتفاع نشاها به ۱۰ سانتیمتر رسید عمل مقاوم سازی انجام می‌شود. موقعی که نشاها به حدود ۳۰ سانتیمتر رسیدند سر نهال‌ها را با قیچی قطع می‌کنند تا رشد عرضی نهال‌ها تقویت شود. همچنین برای راست نگه داشتن نهال‌ها می‌توان از قیم (مانند یک میله چوبی) استفاده کرد. زمانی که قد نهال‌ها به ۶۰ سانتیمتری رسید دوباره سر آنها با قیچی باغبانی زده می‌شود و همچنین باید چند شاخه دراز شده را انتخاب و هرس کرد در صورتی که هرس انجام نشود، نهال به صورت تک شاخه رشد می‌کند. بذر گوجه بری پس از تبدیل شدن به بوته تا رسیدن به مرحله نهال ۲ سال زمان می برد.

زمان کشت

بهترین زمان کشت این گیاه (نهال) نیمه دوم سال است. برای کشت این گیاه در فصل پاییز از نهال ۲۰ سانتیمتری استفاده می‌شود و برای کشت آن در بهار از نهال‌های ۴۰ سانتیمتری زیرا نهال‌هایی به این ارتفاع در برابر گرما مقاوم ترند.

نهال گوجی بری مشکی دو ساله گلدانی، مقاوم به سرما و گرماست. برای خرید این نهال بسیار پربار کلیک کنید.

فواصل كشت و تراکم گیاهی

کشت گیاهان خطی است و فاصله کشت گیاهان از هم روی خط هر ردیف2 متر و فاصله بین ردیف ها 3- 5/2 متر در نظر گرفته می‌شود. در هر هکتار ۲۲۰-۲۰۰ گیاه کشت می‌شود. عملکرد در سه سال پس از کشت به اتن در هر هکتار می‌رسد. حداقل تولید هر درخت ۷ کیلوگرم است.

داشت

پرورش گوجی بری به عملیات خاصی نیازی ندارد. عملیات هرس شاخه‌ها و گرده‌افشانی در مرحله داشت باید انجام شود و در تولید گلخانه‌ای میوه گوجی بری، برای انجام گرده‌افشانی مناسب، می‌توان از حشرات گرده افشان مانند زنبور گرده‌افشان مخملی (بامبل) در گلخانه استفاده کرد.

گل دهی

گلدهی گوجی بری از اردیبهشت شروع می‌شود و برداشت اولین میوه‌ها از تیرماه شروع و تا پایان مهرماه می‌تواند ادامه داشته باشد. نهال گوجه بری در سال سوم به ثمر می نشیند و در نخستین سال ۵ کیلوگرم میوه تازه و یا ۱ کیلوگرم میوه خشک می‌دهد و حداکثر باردهی آن در سال‌های چهارم و پنجم می باشد. با کشت این گیاه در ۱۰۰۰ متر مربع زمین کشاورزی می‌توان ۵۰۰ کیلوگرم میوه خشک تولید کرد.

آفات و بیماری‌ها

شته، کنه تارعنکبوتی و تریپس از آفات و آنتراکنوز، سفیدک پودری، پوسیدگی آلترناریابی و پوسیدگی ريشه از بیمارهای قارچی گوجی بری هستند.

 برداشت میوه درگوجی بری

برداشت میوه‌ها 40-30 روز بعد از گلدهی شروع می‌شود زمانی که 90- 80 درصد میوه‌ها رسیده باشند برداشت شروع می‌شود. بهترین زمان برداشت میوه زمانی است که رنگ آنها قرمز روشن و میوه‌ها نرم و قابل انعطاف است. با تکان دادن درخت میوه‌ها ریخته و سپس بسته‌بندی می‌کنند.

مزایای پرورش و تولید میوه

1- پایین بودن هزینه کاشت، داشت و برداشت

2- قدرت سازگاری آن با انواع خاک‌ها و اقلیم‌ها (جز مناطق دارای آب و هوای بسیار گرم)

3- ارزش تغذیه‌ای غذایی و دارویی: این میوه دارای طیف همین دلیل برخی متخصصان تغذیه آن را سویر غذا می‌نامند.

4- قابلیت بالای فرآوری شدن: یکی از ویژگی‌های میوه گوجی بری جنبه فرآوری شدن آن و استفاده در صنایع گوناگون غذایی دارویی، بهداشتی و آرایشی و … است. خشکبار کشمش گوجی بری، چای و دمنوش‌های گیاهی، آب میوه، ژله، بستنی، اسانس روغنی، عصاره و …. خاطر نشان می‌گردد که گوجی بری غالبا به صورت خشک به فروش می‌رسد.

5- ایجاد اشتغال پایدار: برای نسل جوان جویای کار به ویژه برای دانش آموختگان بخش کشاورزی

 6- صادرات و ارز آوری به کشور: این میوه کمیاب و گران قیمت در سال‌های اخیر در کشورهای غربی معرفی شده است و در حال ورود به بازار تجارت اروپا و آمریکا به عنوان یکی از با ارزش‌ترین گیاهان دارویی و اکسیر جوانی و سلامتی است. همچنین با توجه به خواص گوناگون این میوه موثر در کاهش وزن، افزایش باروری، خواص ضد سرطانی و … در بین کشورهای امریکایی، اروپایی و غربی تقاضای بسیاری برای آن وجود دارد.

7- کسب درآمد: بسیاری از کشاورزان برای کسب در آمد و فروش میوه گوی بری، آن را پرورش می‌دهند اما علاوه بر فروش میوه کشاورزان می توانند برگ‌ها، گل، ریشه و ساقه‌های آن را خشک نموده و جداگانه وارد بازار گیاهان دارویی نمایند که این نیز درآمد خاص خودش را عاید کشاورزان می‌کند و این نوع از درآمدها در طرح معمولا مورد محاسبه قرار نمی‌گیرد.

بذر گوجی بری قرمز آمریکایی با قوه نامیه، برای خرید کلیک کنید.

مصارف گوجی بری

گوجی بری به صورت تازه، خشکبار، آب میوه، عصاره و پودر استفاده می‌شود. در تهیه شرینی، شکلاته مربا و آب میوه‌های رژیمی و مصرف فراوان دارد. و در ظروف دارو نیز ارائه می گردد.