عوامل موثر در مقاومت به سرما در درختان میوه

دمای شدید اخیرا نگرانی هایی را برای تولیدکنندگان میوه ایجاد کرده است و گمانه زنی های زیادی را در مورد چگونگی تأثیر آب و هوا بر درختان میوه وجود دارد. مقاومت به سرما فرآیند شگفت انگیزی است و درک اینکه چیست و چگونه کار می کند ممکن است به برخی از این نگرانی ها پاسخ دهد. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر در این مورد توضیح دهیم.

مقاومت به سرما چیست؟

توانایی بافت های گیاهی برای تحمل دماهای بسیار پایین است. این یک فرآیند فیزیولوژیکی پیچیده است که از اوایل پاییز شروع می شود و تا زمان شکوفا شدن گل های درختان میوه در بهار ادامه می یابد.

چگونه اتفاق می افتد؟

دمای پایین‌تر در پاییز به بافت گیاه سیگنال می‌دهد که آب را از داخل سلول‌های خود به فضای بین سلول‌ها منتقل کند. مقداری از این آب از طریق تعرق از بین می رود، اما آنچه در فضای بین سلولی باقی می ماند در نهایت به کریستال های یخ تبدیل می شود. کریستال های تشکیل شده در این فضا به سلول آسیب نمی رسانند، اما کریستال های تشکیل شده در داخل سلول با از بین بردن غشای سلولی آن را از بین می برند.

چقدر سریع اتفاق می افتد؟

انباشته شدن کریستال ها، فرآیندی آهسته است و با سردتر شدن هوا، بافت ها مقاومت به سرما را افزایش می دهند. حداکثر تحمل درختان به سرمای هوا در مناطق سردسیر اغلب در اواسط دی ماه ثبت شده است.

مطلب نیاز سرمایی بذرها را با یک کلیک می توانید مطالعه کنید.

چه عواملی بر مقاومت در برابر سرما تأثیر می گذارد؟

مقاومت به سرما تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله سلامت درخت، دما، گونه/ رقم، آناتومی گیاه و هرس قرار می گیرد.

سلامت درختان

درختانی که به دنبال افت ناگهانی دما در معرض آسیب هستند، درختانی هستند که قدرت کافی ندارند یا بیش از حد قوی هستند. حفظ سلامت درختان از طریق بهترین شیوه‌های مدیریتی می‌تواند به افزایش مقاومت در برابر سرما کمک کند، بنابراین از استرس رطوبت، کشت بیش از حد، آبیاری بیش از حد در اواخر فصل و استفاده بیش از حد کود، هرس در اواخر پاییز یا بلافاصله قبل از کاهش دما، یا هرس درختان حساس (زردآلو، هلو و شلیل) در زمستان اجتناب کنید.

درختانی که اخیرا هرس شده اند ممکن است بیشتر در معرض آسیب یخ زدگی در اواسط زمستان باشند، بنابراین قبل از کاهش دما از هرس خودداری کنید و هرسِ با ارزش ترین درختان خود را تا زمانی که خطر سرمای شدید از بین برود به تاخیر بیندازید. زیرا هرس دیرهنگام ممکن است درختان را در برابر دماهای سرد آسیب پذیرتر کند.

دما

مقاومت به سرما بسته به شدت و مدت دمای پایین، زمان وقوع، سرعت کاهش دما، مدت زمان پایداری دما و دمای منتهی به رویداد سرما متفاوت است. به همین دلیل هر رویداد سرمایی نسبتا منحصر به فرد است و ممکن است یک درخت تحت تأثیر رویدادهای سرد متفاوت قرار گیرد.

هر درخت حداقل دمایی دارد که می تواند تحمل کند. دمای حدود 25- تا 28- درجه سانتی گراد بسیاری از پرورش دهندگان را نگران می کند (به خصوص آلو آسیایی/ژاپنی و هلو/شیلیل). دمای زیر 29- درجه سانتی گراد همه میوه کاران را نگران می کند. آسیب گسترده سرمای شدید زمستانی اغلب اتفاق نمی افتد و آخرین بار در باغات میشیگان در سال 1993/94 زمانی که دما به زیر 29- درجه سانتی گراد رسید، گزارش شد.

هنگامی که درختان میوه به نیازهای سرمایش نزدیک می شوند، درختان تا زمانی که دماهای نسبتا سرد باقی می مانند، مقاوم می شوند. در اواخر زمستان که نیازهای سرمای درخت میوه برآورده شد، درختان شروع به از دست دادن توانایی خود برای سازگاری مجدد می کنند. در نتیجه درختان میوه ممکن است به دنبال دوره های گرم در اواسط و اواخر زمستان که دما افزایش می یابد، بیشتر مستعد آسیب زمستانی باشند و این اغلب زمانی است که آسیب زمستانی رخ می دهد. این زمستان با دماهای گرم و سرد متناوب بوده است، و در حالی که درختان هنوز به نیاز سرمایی خود نرسیده اند، احتمالاً بخشی از خواب عمیق خود را از دست داده اند.

اگر درجه حرارت در روزهای منتهی به یخبندان به طور مداوم پایین مانده باشد، درختان باید حداقل آسیب را ببینند، حتی اگر تحت تاثیر دماهای سرد قرار بگیرند. اگر دمای هوا به تدریج به “عادی” پس از هوای گرم بازگردد، درختان میوه بهتر می توانند سازگار شوند، اما افت ناگهانی دمای 6 درجه سانتیگراد (20 درجه فارنهایت) یا بیشتر می تواند باعث آسیب زمستانی شود. بدترین شرایط زمانی است که ما چندین روز بالای نقطه انجماد داشته باشیم و به دنبال آن یک باد سرد با دمای کمتر از 17- درجه سانتیگراد باشد.

گونه یا رقم درخت میوه

مقاومت به سرما بین گونه ها و ارقام متفاوت است. درختان مثال هلو و شلیل، آلو، به طور کلی نسبت به درختان سیب و مقداری گلابی مقاوم به سرما هستند. ارقامی مانند هلو لورینگ نسبت به ارقامی مانند Redhaven و Harrow Diamond مقاومت کمتری به سرما دارند.

آناتومی گیاه و تاثیر آن بر مقاومت بر سرما

سطوح مختلف مقاومت به سرما برای قسمت های مختلف گیاه وجود دارد. اغلب جوانه های گل بیشتر در معرض آسیب سرمای زمستان هستند. به عنوان مثال، جوانه های گل هلو در دمای 25- درجه سانتیگراد شروع به یخ زدن می کنند و می میرند، اما تا زمانی که دما به زیر 29 درجه سانتیگراد نرسد، خود درخت آسیب نمی بیند.

بعد از یک دوره گرم چقدر طول می کشد تا گیاهان دوباره سازگار شوند؟

گیاهان می توانند دوباره با سرما سازگار شوند، اما زمانی که مقاومت سرمایی خود را از دست دادند، زمان بیشتری طول می کشد، یعنی روند سازگاری مجدد بسیار کندتر است و با هر روز سرد فقط یک یا دو درجه سختی به دست می آید.

علائم آسیب زمستانی چیست؟

علائم آسیب در زمستان شامل جوانه های مرده، آسیب ریشه، ترک خوردن پوست، آسیب شکاف تنه، آسیب جوانه گل، آفتاب سوختگی و آسیب ریشه است. تشخیص بیشتر این علائم تا زمانی که دما به بالاتر از انجماد برسد و بافت‌ها ذوب شوند دشوار خواهد بود. برخی از علائم آسیب زمستانی تا زمانی که هوا بسیار گرم نشود، ظاهر نمی شود. درختانی که تنه های آسیب دیده دارند ممکن است به طور معمول برگ و گل بدهند، اما زمانی که تنه های آسیب دیده اجازه نمی دهند رطوبت به سمت سایر قسمت های درخت جریان یابد، فرو می ریزند.

سرمازدگی و یخ زدگی در درختان میوه چگونه است؟ را در مقالات فردین کشت مطالعه کنید.