بادمجان یک محصول با طول دوره رشد نسبتا طولانی است و از جمله سبزیجاتی است که مواد غذایی زیادی از زمین جذب می کند. بدین منظور می بایست کوددهی بادمجان مد نظر قرار گرفته و از کودهای آلی و شیمیایی قبل از کشت و همچنین از کودهای شیمیایی به صورت سرک پس از کاشت استفاده گردد.
کوددهی بادمجان
بدین منظور می توان در حین آماده سازی زمین ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار کود دامی پوسیده و یا ۱۰ تن در هکتار کمپوست و یا ۳ تن در هکتار کود مرغی را با خاک مزرعه مخلوط نمود. البته اگر زمین مزرعه شنی بوده و یا مزرعه از نظر مواد غذایی ضعیف باشد، می بایست این مقادیر بالاتر در نظر گرفته شود. استفاده از کودهای شیمیایی به صورت مجزا و یا به صورت کود کامل باید در برنامه آماده کردن زمین قرار گیرد. مصرف کودهای شیمیایی می بایست بر اساس آزمون خاک باشد. در صورت کمبود منیزیوم در خاک می بایست از آهک استفاده گردد. کاربرد آهک اگر ۳ تا ۴ ماه قبل از نشاکاری در خاک توزیع و تثبیت گردد بسیار مؤثرتر خواهد بود. به صورت کلی و در صورتی که امکان آزمون خاک وجود نداشته باشد عناصر نیتروژن، فسفر و پتاس به ترتیب به نسبت ۲۰۰، ۱۰۰ و ۱۰۰ کیلو گرم در هکتار توصیه می گردد.
برای مشاهده بذر انواع بادمجان کلیک کنید.
نیمی از نیتروژن، تمامی فسفر و تمامی پتاس قبل از انتقال نشا و باقيمانده نیتروژن بسته به شرایط خاک در ۲ تا ۳ مرحله، ۳۰ تا ۴۵ روز پس از نشاکاری مصرف گردد. در آمریکا به منظور کوددهی بادمجان ، کودهای شیمیایی کامل را تا میزان ۸۰۰ الی ۱۱۰۰ کیلو گرم در هکتار قبل از آماده سازی زمین، در خاک پخش می کنند توصیه می شود که محلولی از کود و آب تهیه گردد و به میزان لازم پای هر نشاء ریخته گردد. پتاسیم را به صورت نواری و به فاصله ۵ تا ۸ سانتیمتر از نشاء و ۵ تا ۸ سانتیمتر زیر ناحیه ریشه نشاء و یا قبل از نشازنی با خاک بستر انشاء مخلوط کنید. تحقیقات نشان داده است که مصرف نواری بهتر از مخلوط کردن با خاک است.
نشاکاری صحیح و اصولی آغاز تولید محصول مرغوب و با کیفیت خواهد بود.
نیتروژن: خاک های معمول دشت ها ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار ازت نیاز دارند. خاکهای شدید شنی مقدار و یا تعداد دفعات مصرف بیشتری ازت نیاز دارند، میزان نیاز به ازت می تواند بسته به فصل زراعی، میزان بارش، نوع خاک، آبیاری، تراکم گیاهی، طول مدت برداشت و روش و زمان کاربرد تفاوت نماید. خاکهای آهکی کوهپایه ها، کوهها و دره ها ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار ازت نیاز دارند. ۱۵ تا ۲۰ کیلو گرم از کود سرک توصیه شده را در زمانی که اولین میوه ها به اندازه تخم مرغ هستند و بقیه را بسته به نیاز طی ۱ تا ۳ مرحله مصرف می کنیم. در مورد خاک های سنگین کوهپایه ها و دره ها ازت کمتر و در تعداد دفعات مصرف کمتری نیاز است. بهتر است کود ازته به صورت نواری مشابه با آنچه که برای پتاس شرح داده شد مصرف گردد.
نشا کاری بادمجان
همانطور که اشاره شد کوددهی بادمجان و آماده سازی بستر باید قبل از کشت بذر انجام گیرد. کاشت بذر بادمجان ممکن است به صورت مستقیم در مزرعه اصلی کشت گردد ولیكن به دلایلی که در ادامه اشاره می کنیم بصورت نشایی کشت می گردد. کنترل علف های هرز در حالت کشت مستقیم بذر بادمجان بسیار سخت تر از کشت نشائی است. بذر پاشی مستقیم نیازمند بستر بذر عالی است و ممکن است نیازمند تخصصی کردن تجهیزات کاشت باشد. به علت سطحی بودن عمق کاشت بادمجان (در حد اینچ)، زمین بایستی به خوبی تسطیح شده باشد تا مانع از شسته شدن و یا مدفون شدن بذور گردد. در کشت مستقیم، زمان برداشت بهاره بادمجان حداقل ۳ تا ۴ هفته دیرتر است. این در حالی است که در نشاکاری ما استفاده بهتری از فصل کشت خواهیم داشت.
۱۲۵ تا ۲۰۰ گرم بذر برای تهیه نشای یک هکتار بادمجان کافی است. اگر بذر تازه و سالم در خاک استریل کشت شود نیاز به تیمار خاصی ندارد، در غیر این صورت بذور می بایست به مدت ۳۰ دقیقه در آب گرم (۵۰ درجه سانتیگراد) خیس گردد، سپس در آب سرد شسته و قبل از کشت خشک گردند. بذور ممکن است برای جلوگیری از آلودگی نشا ها با تیرام با قارچ کش دیگری تیمار گردند. بذور را می توان در ظروف خاص یا در گلدان های تورپی کشت کرد. در این صورت کشت مزرعه ای بدون بهم ریختگی سیستم ریشه انجام می پذیرد. ظروف مورد نظر با مخلوطی از پیت ماس، خاک گلدان تجاری و یا مخلوط گلدانی شامل خاک، کمپوست، سبوس برنج، ورمی کولایت، پیت ماس و شن پر می گردند. بذور همچنین ممکن است در بسترهای نشاء کشت گردند. مورد اخیر در ایران رایج تر می باشد. این بسترها می بایست حاصلخیز و کاملا زهکش شده باشند، بسترهای نشاء با ۴۰ گرم در متر مربع سولفات آمونیوم، ۵۰ گرم در متر مربع سوپر فسفات، ۳۰ گرم در متر مربع کلرید پتاسیم و ۲ کیلو گرم در متر مربع کمپوست غنی می گردند.
بستر های نشاء را به ارتفاع ۱۵ سانتیمتر و عرض 80 سانتی متر آماده کرده و بذور به فاصله ۶ سانتیمتر از یکدیگر روی بستر نشاء پخش می گردند و لایه نازکی به ضخامت 5/0 سانتیمتر کمپوست، گلش برنج، کود دامی و موارد مشابه روی بذرها پاشیده می شود. سپس بسترها کاملا آبیاری می گردند. در حین آبیاری لازم است دفت گردد که بذور جابجا نگردند و بستر نیز کاملا خیس گردد. بدین منظور می توان بسترها را به روش قطره ای آبیاری کرد. پس از آبیاری بسترهای کشت، روی آنها با ارتفاع مناسبی توسط سیم یا توری و پلاستیک پوشانیده می شود.
در ایران، نشاکاری معمولا به دو صورت انجام می گیرد:
1- نشاکاری در زمین کاملا خیس که آب در داخل جویها در حرکت است و نشاها در منطقه داغ آب زده می شود.
۲- نشاکاری در خاک گاو رو که در این حالت توسط یک چوبدستی چاله هایی در منطقه داغ آب ایجاد می گردد. نشاها در چاله ها قرار می گیرند و سپس چاله ها پر از آب شده و خاک دهی می گردند. مورد اخیر در منطقه ورامین معمول تر می باشد. پس از این که نشاها استقرار پیدا کردند و به منظور جلوگیری از افتادگی نشاها در اثر باد و همچنین وزن میوه ها در مراحل آتی رشد گیاه ضروری است که خاک دهی پای بوته ها انجام گردد.
گردآوری: حاتمی
