تناوب زراعی یک روش کشاورزی باستانی است که از قرن قبل از میلاد توسط کشاورزان مورد استفاده قرار می گرفت. تناوب زراعی به عنوان کاشت عمدی انواع مختلف محصولات در قسمت های مختلف مزرعه و در فصول مختلف به صورت متوالی تعریف می شود. همچنین مستلزم انتخاب عدم کاشت هیچ چیزی در یک فصل معین و اجازه دادن به زمین است که برای فصل بعد آماده شود. در ادامه فواید تناوب زراعی را برای شما عزیزان شرح می دهیم.
فواید تناوب زراعی
به گفته کشاورزان و متخصصان کشاورزی، فواید تناوب زراعی برای زمین کشاورزی زیاد است. این کار به افزایش حاصلخیزی خاک همراه با بهره وری محصول کمک می کند.
1. افزایش حاصلخیزی خاک
کاشت طولانی مدت همان نوع محصول منجر به تخلیه عناصر غذایی خاص در خاک می شود. هر محصولی برهمکنش مواد مغذی متفاوتی با خاک دارد و هر کدام از آنها انواع مختلفی از مواد مغذی را آزاد و جذب می کنند. به همین دلیل، تناوب زراعی با کنترل مواد مغذی کمبود یا اضافی، حاصلخیزی خاک را افزایش می دهد، زیرا مواد مغذی موجود را دوباره پر می کند یا مواد مغذی فراوان را جذب می کند.
از دیگر فواید تناوب زراعی این است که باعث افزایش و بهبود مواد آلی خاک ناشی از میکروارگانیسم های باقی مانده از هر نوع محصول کاشته شده می شود. حیواناتی که در زمین‌هایی که برای آیش رها شده‌اند می‌چرند، به افزودن کود به زمین کمک می‌کنند که خاک را بارور می‌کند. زیست توده باقی مانده در هنگام برداشت نیز حاصلخیزی خاک را بهبود می بخشد زیرا کود کاملا سبز است.
2. افزایش عملکرد محصول
فواید تناوب زراعی فقط به افزایش مواد مغذی محدود نمی شود بلکه باعث افزایش برداشت محصول از یک برداشت فصلی می شود. به دلیل ترکیب انواع مختلف محصولات، فرد نه تنها محصولات متنوعی را پس از هر فصل برداشت می‌کند، بلکه عملکرد محصول نیز در مجموع افزایش می یابد. برخی شواهد علمی فواید تناوب زراعی برای افزایش محصول را 10 تا 25 درصد اعلام می کنند که عدد قابل ملاحظه ای در دسترس بودن مواد مغذی از خاک، تغذیه فراوانی را برای همه گیاهان فراهم می کند، بنابراین، موفقیت در عملکرد تولید شده را تضمین می کند.
به اکثر کشاورزان توصیه می شود زمانی که زمین به اندازه ای که باید محصول نمی دهد، تناوب زراعی را انجام دهند که این امر فواید تناوب زراعی را بیشتر نشان می دهد. قابل ذکر است، دیده شده است که این عمل در افزایش حاصلخیزی زمین در طی یک دوره زمانی موفق بوده است.
شما عزیزان می توانید در مطلب تناوب زراعی چیست؟ مطالب مهم و کاربردی درباره این تکنیک مطالعه کنید.
3. افزایش مواد مغذی خاک
همانطور که قبلا گفته شد، تناوب زراعی به زمین اجازه می دهد تا بدون نیاز به استفاده از مواد مغذی بیشتر از طریق استفاده از کود، مواد مغذی خود را بازسازی کند. خالی ماندن زمین برای یک فصل، زمین را قادر می سازد تا مواد مغذی از دست رفته خاک از طریق جذب توسط گیاهان برداشت شده در فصل قبل را بازیابی کند.
به عنوان مثال، با کاشت محصولاتی مانند حبوبات، می توان نیتروژن را در خاک افزایش داد، زیرا آنها حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن هستند که نیتروژن را به طور طبیعی در خاک تثبیت می کنند. هر نوع محصول به مواد مغذی مختلف خاک اضافه می کند یا از خاک جذب می کند. بنابراین، به ترکیبی از گیاهان مختلف نیاز دارد تا آنها را متعادل کند.
دانستن اینکه چه گیاهانی باید بعد از تناوب باید بکارید، برای جلوگیری از تجمع بیش از حد مواد مغذی یا جذب بیش از حد مواد مغذی از خاک بسیار مهم است.
چگونگی تثبیت نیتروژن توسط گیاهان را در مقالات تخصصی فردین کشت مطالعه کنید.
4. کاهش فرسایش خاک
فرسایش خاک عبارت است از انتقال مهمترین لایه سطحی خاک توسط باد یا آب. هنگامی که خاک دائمً توسط گیاهان پوشیده می شود، لایه سطحی خاک در هنگام بارندگی شدید توسط آب فرسایش نمی یابد.
لایه ای از گیاهان خزنده یا گیاهان پوششی مانند لوبیا و نخود برای جلوگیری از فرسایش با ایجاد پوشش کامل زراعی به زمین به خوبی عمل می کند، بر خلاف محصولاتی مانند ذرت که زمین را در معرض عناصر فرسایش خاک قرار می دهد.
از دیگر فواید تناوب زراعی این است که به کاهش تأثیر قطرات باران بر خاک و فرسایش عمومی توسط آب کمک می کند، زیرا ریشه های گیاهان لایه بالایی خاک را در کنار هم نگه می دارند. درختانی که همراه با محصولات در مزارع کاشته می شوند نیز به جلوگیری از فرسایش خاک کمک می کنند.
5. محدود کردن آفات و بیماری ها
یکی از مهمترین فواید تناوب زراعی کاهش بیماری و آفات گیاهی است. گیاهان مشابه معمولا پاتوژن های مشابهی دارند. بنابراین، تناوب زراعی چرخه زندگی آفات و زیستگاه آنها را قطع می کند. یک چرخه مستلزم رویدادهای مشابهی است که در چرخش ثابت اتفاق می افتد، به این معنی که هجوم آفات و بیماری ها در هر فصل اتفاق می افتد. کشاورزان می توانند کاهش آفات و عوامل بیماری زا را هنگام امتحان تناوب زراعی مشاهده کنند.
به عنوان یک کشاورز، وقتی از انواع آفات و بیماری هایی که در یک زمان معین از سال شیوع می یابند و محصولات زراعی آگاه هستید. می توانید گیاه میزبان را در فصل متفاوتی که احتمال آلودگی کم است بکارید. این امر خطر آلوده شدن گیاهان را کاهش می دهد و به کشاورز اجازه می دهد تا در هر فصل بدون استفاده از آفت کش ها، محصولاتی را پرورش دهد که برای محیط زیست مفید است.
6. کاهش علف های هرز
تناوب زراعی یک روش سنتی کنترل علف های هرز است که به کشت بدون علف های هرز محصولات نیز کمک می کند. این امر شامل حفظ شرایط مزرعه به گونه ای است که علف های هرز احتمال رشد و یا افزایش کمتری داشته باشد. به عبارت دیگر، فواید تناوب زراعی در کنترل علف های هرز نیز خود را به خوبی نشان می دهد و در طی تناوب علف های هرز در طول رقابت برای مواد مغذی و سایر منابع از بین می روند.
علف های هرز، مزاحم دائمی برای هر کشاورز هستند و کنترل آن از طریق خاک ورزی یا کنترل شیمیایی انجام می شود. آنها دشمن اصلی محصولات هستند، زیرا رقابت برای مواد مغذی را دارند. بنابراین فواید تناوب زراعی در کنترل علف های هرز این است که جمعیت علف های هرز را کاهش می دهد یا فرصت رشد را از آنها سلب می کند. این امر در درازمدت به کشاورز اجازه می‌دهد تا از خاک‌ورزی روی زمین استفاده نکند، زیرا خاک ورزی یک تکنیک مضر مدیریت علف‌های هرز برای ساختار خاک است.
7. بهبود ساختار خاک
از دیگر فواید تناوب زراعی برای خاک، جلوگیری از فشرده شدن خاک است. در نتیجه وضعیت فیزیکی خاک را بهبود می بخشد. تناوب زراعی باعث بهبود ساختار خاک و همچنین بافت خاک می شود. این امر شرایط خوبی را برای جوانه زنی بذر و تکثیر ریشه فراهم می کند. همچنین به سایر فرآیندهای خاک مانند نفوذ آب و هوادهی کمک می کند که فواید زیادی برای محصولات زراعی دارد و ترکیب خاک را بهبود می بخشد.
با این حال، همه اینها به نوع محصولات در تناوب بستگی دارد، مانند گیاهان پوششی که گسترش علف های هرز را کاهش می دهند، در نتیجه خاک ورزی را کاهش می دهند که به ساختار خاک آسیب می رساند.
یک عنصر مهم در ساختار خاک منافذ هستند. با منافذ بزرگ در خاک، آب به راحتی تخلیه می شود، در حالی که منافذ کوچک در خاک اجازه گردش مناسب هوا و آب را نمی دهد. تناوب زراعی به طور کلی به بهبود ساختار خاک کمک می کند.
8. کاهش آلودگی خاک
استفاده مداوم از کودها به خاک باعث شسته شدن خاک می شود که عبارت است از تجمع بیش از حد مواد مغذی در خاک که تا حد سمی و مضر هستند و به گیاهان اجازه رشد خوب نمی دهد. تناوب زراعی باعث افزایش مواد مغذی در خاک می شود و از تجمع مواد شیمیایی سمی یا مواد ترشح شده توسط برخی گیاهان زراعی جلوگیری می کند.
با بهره گیری از فواید تناوب زراعی، کشاورز کود کمتری مصرف می کند و در نتیجه میزان مصرف مواد آلاینده برای خاک کاهش می یابد.
دیگر فواید تناوب زراعی این است که هجوم مداوم محصولات به آفات و بیماری ها را کاهش می دهد و نیاز به سم پاشی محصولات را با آفت کش ها متوقف می کند. اگرچه آفت‌کش‌ها روی محصولات بسیار خوب عمل می‌کنند، اما حاوی مواد شیمیایی خطرناکی هستند که می‌توانند در خاک تا سطوح مضر تجمع کنند. هنگامی که آب باران سموم را از مزارع خارج می کند، ممکن است مواد شیمیایی به آب های زیرزمنی راه پیدا کنند و تجمع آنها منجر به افزایش سطح مواد سمی در آب شود.
9. تنوع و کاهش هزینه تولید
کشت برخی محصولات در مقایسه با سایر محصولات به نیروی کار و ماشین آلات کمتری نیاز دارد. این به توزیع حجم کار و منابع مورد استفاده در طول سال کمک می کند، که برای آن هزینه تولید محصولات تا حدی کاهش می یابد. این مورد بیشتر به نوع محصولی که انتخاب می کنیم بستگی دارد. علاوه بر این، به کشاورزان گزینه های بیشتری برای فروش محصولات مختلف داده می شود و دیگر به یک محصول واحد و قیمت بازار وابسته نیستند و اینجا نیز فواید تناوب زراعی به وضوح قابل مشاهده است.
در این مطلب ما به مهمترین فواید تناوب زراعی پرداختیم. شما عزیزان می توانید با رعایت تناوب زراعی عملکرد محصول خود را افزایش دهید.
شما عزیزان می توانید در ویکی پدیا درباره تناوب زراعی مطالبی را مطالعه کنید.
