هلو بومی مناطق گرم چین میباشد. به نظر میرسد که هلو از ایران به کشورهاي اروپایی برده شده است. کشت درخت هلو به علت قدرت سازش آن با آب و هواي گوناگون، به سرعت توسعه یافته و به خاطر استفاده از میوه تازه، میوه خشک کرده و کنسرو شده آن، حائز اهمیت است.
میوه دهی درخت هلو
گلدهی هلو بر روي شاخههاي یکساله و با تشکیل تعداد کمی سیخک ایجاد میشود. میوهها از لحاظ رسیدن به سه گروه زودرس، میانرس و دیررس تقسیم میشوند. عمر اقتصادي هلو حدود 10 سال است و از سال دوم و سوم به بعد میوه میدهد. نخستین میوه اقتصادي گیاه در سال چهارم یا پنجم تولید میشود. هرچند عمر اقتصادي درخت در حدود 10 سال است، لیکن در صورت انجام هرس صحیح، تغذیه و آبیاري مناسب میتواند چند سال دیگر تولید اقتصادي داشته باشد و از آن به بعد باردهی آن کم میشود.
میزان تولید هلو در جهان و ایران
سالانه حدود هفت میلیون تن هلو در جهان تولید میشود. در بین کشورهاي گوناگون، چین اولین تولید کننده هلو و ایتالیا دومین تولید کننده این میوه محسوب میشوند و پس از آن کشورهاي آمریکا، یونان، فرانسه، ایران، ترکیه، شیلی، اسپانیا و آرژانتین قرار دارند. ایران با تولید 600 هزار تن، هشت درصد تولید این میوه در جهان را در اختیار داشته و در رتبه ششم تولید هلو قرار دارد. بیشترین تولید هلو در ایران به استان البرز و پس از آن به استان مازندران تعلق دارد.
نیازهای اقلیمی هلو
گلهاي هلو در بهار بعد از زردآلو و بادام ظاهر میشوند. سرماي دیررس بهاره در دماي 3- درجه سانتی گراد به گلها آسیب میرساند. هلو از درختان مناطق معتدله بوده و به سرماي شدید زمستان و گرماي بیش از حد تابستان زودرنج است. دماي شبانه بالا طی گلدهی موجب کاهش تشکیل میوه میگردد. پایداري هلو به سرما نه تنها کمتر از سیب و گلابی میباشد، بلکه سرماي زمستانه کمتري براي شکستن استراحت نیاز دارد (400 تا 1100 ساعت). از این رو، هلو در عرضهاي جغرافیایی پایینتري نسبت به سیب و گلابی کشت میشود. کشت هلو در شرایط آب و هوایی خیلی گرم و خشک موفقیت آمیز بوده و میوه مرغوبی تولید میکند.
کنترل بیماريهایی چون پوسیدگی قهوهاي و لب شتري تحت شرایط مرطوب، مشکلساز میباشد. کشت آن در محلهاي بدون یخبندان حائز اهمیت است. براي هلو، سرماي کشنده معمولا حدود 21 – درجه سانتی گراد است ولی اگر هوا به سرعت سرد شود، در دماهاي 9- الی 13 – درجۀ سانتی گراد نیز جوانهها و حتی شاخههاي جوان صدمه میبینند. براي رسیدن کامل میوههاي هلو، به گرماي کافی نیاز است. نیاز گرمایی هلو از زمان گلدهی تا رسیدن میوه، 700-600 درجه – روز است. متوسط دماي سالانه مناسب براي هلو 12- 5 درجه سانتی گراد و متوسط دماي مناسب فصل رشد براي هلو 22 -14 درجه سانتی گراد است.
نیازهای خاکی درخت هلو
هلو در زمینهاي کاملا هموار و تخت تا شیب هاي 14 درصد قابل کشت است. ریشه درخت هلو به تهویه مناسب نیاز دارد، بنابراین اراضی با سطح آب زیرزمینی بالا، براي کشت این درخت محدودیت دارند. ریشههاي درخت هلو نسبتا سطحی است و خاكهاي با عمق کمتر از 60 سانتیمتر براي این درخت محدودیت داشته و عمق بهینه خاك بیشتر از 150 سانتیمتر است. هلو به شوري خاك زودرنج است و شوري خاك مناسب کمتر از 3/5 دسی زیمنس بر متر می باشد. این درخت واکنش خاك خنثی تا قلیایی را ترجیح میدهد و در درختانی که پایههاي آن ها بادام باشد، اسیدیته خاك تا 8/5 را تحمل میکنند.
ریشههاي هلو نیمه عمیق بوده و خاكهاي زهکشی شده با بافت خاك لومی و یا لومی شنی، مناسب کشت آن است. مقاومت هلو به خاكهاي سنگین و یا آهکی به نوع پایه بستگی دارد. پایههاي بذري هلو در خاكهاي آهکی، دچار کلروز و کمبود آهن میشوند. پایههاي بادام و زردآلو مقاوم به خاكهاي سنگلاخ و آهکی بوده و در خاكهاي سنگین پایههاي گوجه مناسب هستند. مقدار مصرف آب درختان هلو در فصل رشد همانند سایر درختان میوه به تراکم فاصله درختان از یکدیگر، سن، اقلیم، خاك و روش کاشت بستگی دارد.