علل کمبود آهن در خاک

در بیشتر نقاط کشور ما، مهمترین عامل کمبود آهن ،زیادی بی کربنات در محلول خاک است.
اغلب خاکهای ایران مقدار قابل توجهی آهک دارند. آهک به تنهایی مشکل چندانی در جذب آهن ایجاد نمی کند.
ریشه گیاه با ایجاد شرایط ویژه ای در اطراف خود (ترشح H+ یا پروتون، اسیدهای آلی و کلاتهای طبیعی) با کاستن از خاصیت قلیایی خاک در نزدیکی ریشه حلالیت ترکیبات آهن دار خاک را افزوده و آهن مورد نیاز گیاه را تأمین می کند.
آبیاری سنگین، فشردگی و یا هر عامل دیگری که تهویه خاک را کاهش دهد، به افزایش غلظت دی اکسید کربن در خاک منجر می شود و در حضور آهک، واکنش زیر انجام می گیرد:

CaCO3–+H2O+CO2 => Ca2++2HCO3+
بی کربنات تولید شده، خاصیت «بافری» دارد. بدین معنی که با جلوگیری نسبی از کاهش pH در اطراف ریشه از حلالیت بیشتر ترکیبات آهن دار و قابلیت جذب آهن کاسته می شود. آب آبیاری، گاهی (بویژه هنگامی که از چاههای عمیق تأمین شود) بی کربنات دارد. هوادهی این آبها (با استفاده از فواره و یا ریزش از بلندی) و یا مصرف مقداری اسید سولفوریک (کاهش pH آب آبیاری تا حد خنثی)، مقدار بی کربنات را کاهش می دهد.

گاهی در گیاهان مبتلا به کمبود آهن، غلظت آهن در برگها بیشتر از حد نرمال است و حتی به تازگی در تجزیه های برگی، مقدار غلظت آهن را درج نمی کنند. این بدان علت است که وجود آهن زیادی در برگها ملاک عمل نیست و باید از طریق محلول پاشی و ایجاد شرایط خوب مدیریتی، حرکت آهن را در گیاه بهبود بخشید تا علایم کمبود آهن در برگها مشاهده نشود.

رفع کمبود آهن:

آبیاری سبک و با دفعات بیشتر
کاهش رفت و آمد ماشین آلات در زمین (عدم فشردگی خاک)
افزودن مواد آلی به خاک
استفاده از ترکیبات گوگردی و کاهش pH
مصرف کود اهن

عوامل ایجاد کننده کمبود آهن در خاک :

۱- آهكی بودن خاك ( PH قليايی )

۲- تهويه نامناسب خاك

۳- كمبود مواد آلي در خاك

۴- كيفيت نامناسب آب آبیاری

۵- مصرف زياد كودهای فسفره