آشنایی با گیاه کدو تخم کاغذی

تقاضاي روز افزون مصرف فراورده هاي گیاهان دارویی از سوي مصرف کنندگان و صنایع دارویی کشور، توسعه کشت گیاهان دارویی را به ضرورت تبدیل نموده است. به طوریکه طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی 80 درصد از مردم جهان از داروهاي گیاهی استفاده می کنند و 25  درصد داروهاي نسخه شده در جهان از ترکیبات مستخرج از گیاهان می باشد. در حال حاضر 71 درصد از داروهاي مصرفی آلمان، 35 درصد سوئیس، 25 درصد آمریکا و انگلیس، 40 درصد ژاپن و بیش از 50 درصد از داروهاي مصرفی کشورهاي چین و هند را گیاهان دارویی تشکیل می دهند و این آمار در ایران 4 درصد می باشد که از 300 قلم گیاه دارویی تولید شده توسط 35 شرکت داخلی به دست می آید. این تولیدات حداکثر از 90 گونه گیاهی استخراج شده و 60 قلم از داروهاي تولیدي از مواد اولیه وارداتی تهیه می شود. در این میان گیاه کدو تخم کاغذي از جمله گیاهانی است که به جهت داشتن مزایایی از قبیل متحمل به کم آبی، قابلیت کشت در خاک هاي آهکی، ارزش دارویی بالا و بالا بودن توجیه اقتصادي نسبت به سایر محصو لات زراعی منطقه، در اولویت ترویج و توسعه قرار گرفته است. بر همین اساس در این مقاله علاوه بر موارد استفاده هاي دارویی و خصوصیات گیاهشناسی، دستورالعمل کاشت، داشت و برداشت این گیاه به طور مشروح آمده است.

گیاه شناسی

 کدو تخم کاغذي (Cucurbita pepo)گیاهی علفی، یکساله و متعلق به خانواده کدوئیان (Cucurbitaceae) می باشد. محققان معتقدند که این گیاه 50 سال پیش بر اثر یک جهش اتفاقی به وجود آمده است. این گیاه در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر جهان می روید و منشاء آن اروپا و مناطق گرمسیر آمریکا گزارش شده است. این گیاه داراي ریشه اي اصلی و محکم، سا قه کرکدار و توخالی و عادت رشدي خزنده می باشد. ارتفاع2 تا 3 متر متفاوت می باشد. روي ساقه پیچک ها یا قلاب هایی به وجود می آید. این گیاه بسته به رقم و شرایط اقلیمی محل رویش بین 5 که سبب اتصال گیاه به قیم می شود. برگ ها درشت و به رنگ سبز روشن و پنج لوبی هستند که توسط دمبرگ طویل و کرکداري به طول 25 تا 30 سانتیمتر به ساقه متصل می شوند. این گیاه یک پایه است ولی گل هاي نر جدا از گل هاي ماده روي گیاه قرار می گیرند. گل ها نیز زرد رنگ و پنج لبی است. گل هاي ماده کوتاه تر از گل هاي نر هستند و ابتدا گل هاي نر به صورت دسته اي و سپس گل هاي ماده به طور جدا از هم ظاهر می شوند. میوه گوشتدار، درشت، کروي شکل و یا کم و بیش کشیده است. شکل میوه از اختصاصات گونه اي محسوب می شود. میوه هاي رسیده به رنگ زرد یا سبز مایل به زرد هستند. داخل هر میوه 400 الی 500 عدد دانه وجود دارد.

رنگ دانه سبز تیره یا سبز زیتونی است. طول دانه 15 الی 20 و عرض آن 8 تا 10 و ضخامت 2 تا 3 میلیمتر است. رنگ دانه سبز تیره یا زیتونی می باشد و اطراف دانه را پوشش شفاف و ظریفی احاطه می کند. دانه حاوي 40 تا 60 درصد روغن می باشد. دوره رویش این گیاه متفاوت است و به رقم و شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 120 تا 140 روز متغییر می‌باشد.

اکولوژي کدو تخم کاغذي:

کدوي تخم کاغذي گیاهی روز بلند است. این گیاه در طول رویش به نور و درجه حرارت زیاد نیاز دارد. بذرها در دماي 12 درجه سانتی گراد جوانه می زنند ولی دماي مطلوب براي رویش دانه 25 تا 30 درجه سانتی گراد است رویش این گیاه در دماي کمتر از 14 درجه سانتی گراد متوقف می شود. پیکر رویشی این گیاه به سرما بسیار حساس می باشد.

این گیاه قادر است خشکی را تحمل کند و در صورت خشکی هاي طولانی ریشه قادر به جذب رطوبت از اعماق خاك خواهد بود. کدوي تخم کاغذي براي رویش به خاك خاصی نیاز ندارد ولی خاك هایی با بافت متوسط و غنی از مواد و عناصر غذایی، مناسب تر هستند. زمین هاي حاوي آهک زمین هاي مناسبی براي کشت این گیاه هستند. خاك هاي اسیدي و شرایط غرقابی براي کشت کدو تخم کاغذي مناسب نیستند. توصیه می شود این گیاه در خاك هاي قلیایی کشت شود. همچنین در زمین هایی که سطح آب زیرزمینی آنها بالا است نباید کشت شود. کدوي تخم کاغذي به اکثر علف کش ها حساس است.

عملیات زراعی

کاشت کدو تخم کاغذی:

آماده سازي زمین: کود هاي حیوانی نقش عمده اي در افزایش عملکرد این گیاه دارند. از این رو توصیه می شود 40-30 تن کود حیوانی کاملاً پوسیده را در فصل پاییز قبل از کاشت به زمین اضافه کرد.80-60 کیلوگرم ازت، 150-120 کیلوگرم اکسید فسفر، 120-100 کیلو گرم اکسید پتاس در هکتار و در فصل پاییز نقش عمده اي در افزایش عملکرد دارد. در صورت کاهش ازت خاك توصیه می شود 50-40 کیلو گرم در هکتار ازت در بهار به خاك افزوده شود. به طور کلی این گیاه نیاز غذایی بالایی دارد در حالی که نیاز آبی آن کم می باشد.

پس از افزودن کود دامی در پاییز اقدام به شخم عمیق نموده و سپس نسبت به توزیع نهاده هاي شیمیایی اقدام می گردد. پس از آن به منظور خرد کردن و پوشش نهاده اقدام به دیسک نموده و عملیات تسطیح انجام می گیرد. زمان کاشت، با توجه به آمار هواشناسی هر شهرستان هم زمان با کشت خیار و کدو در منطقه می باشد (خطر سرمازدگی بهاره براي این محصول وجود دارد) هنگامی که دماي خاك بیش از 12 درجه سانتی گراد باشد، می توان به کاشت کدوي تخم کاغذي اقدام نمود. چون این گیاه به سرما بسیار حساس است، از این رو بهتر است کشت آن با تاخیر انجام شود. زمان مناسب براي کاشت کدوي تخم کاغذي اوایل اردیبهشت ماه است. تاخیر در کاشت مناسب نیست و در کاهش محصول نقش عمده اي دارد . کشت بذر روي داغاب انجام می گیرد و براي کشت بذر در هر چاله تعداد 3-2 عدد بذر را در 5-3 سانتی متر قرار می دهند. لازم به ذکر است که عمق جوي بین ردیف ها معادل 30-20 سانتی متر مناسب است. پس از سبز شدن، بوته هاي ضعیف را تنک کرده و یک بوته قوي باقی می ماند.

دانه هاي کدوي تخم کاغذي فاقد پوشش است و به سرعت توسط عوامل بیماري زاي قارچی آلوده می شود، لذا بذرها را باید با قارچ کش هاي مناسب ضد عفونی کرد. قرار دادن بذور به مدت 24 ساعت در آب موجب تسهیل در جوانه زنی می گردد.

تراکم کشت بوته کدوي تخم کاغذي می تواند بر تولید میوه و عملکرد بذر آن از طریق رقابت بین بوته ها براي جذب آب و عناصر غذایی تاثیر بگذارد و در اثر این تأثیرات وان تراکم مطلوب را مورد ارزیابی قرار داد تا از لحاظ اقتصادي براي کشاورزان به صرفه باشد بذرها باید در ردیف هایی به فاصله ي 120 تا 150 سانتی متر کشت شوند و فاصله ي دو بوته روي ردیف 40 تا 50 سانتی متر مناسب است. همچنین تراکم مناسب کاشت، 18 تا 20 هزار بوته در هکتار و میزان بذر مورد نیاز براي هر هکتار زمین 6 تا 9 کیلوگرم می باشد. چنانچه بذور پس از قرار گرفتن در آب جوانه زده باشند لازم است در هنگام کشت مواظبت به منظور جلوگیري از آسیب جوانه صورت پذیرد. بهتر است هنگام کشت این محصول دقت شود تا حدامکان تا شعاع 800 متري هیچ گونه گیاهی از خانواده کدوئیان و همچنین آفتابگردان کشت نگردد.

تناوب کاشت: این گیاه را می توان با غلات به تناوب کشت کرد. تناوب کشت آن با هندوانه، خربزه و خیار مناسب نیست. کدوي تخم کاغذي نسبت به کشت مداوم در یک زمین حساس است و تکرار کشت آن در یک زمین پس از 4 تا 5 سال امکان پذیر است. کدو تخم کاغذي در تناوب بعد از کود سبز و یا استفاده از کمپوست، بهترین عملکرد را دارا م ی باشد. به طور کلی عملکرد با سطوح بالاي فسفر و بر افزایش و با سطوح بالاي نیتروژن کاهش می یابد.

داشت:

ساقه کدو تخم کاغذی خزنده است و علف هاي هرز می توانند بر آن ها غلبه کنند، از این رو مبارزه با علف هاي هرز حائز اهمیت می باشند. از این رو تا قبل از بسته شدن ردیف ها بر اثر رویش گیاهان، باید 1 تا 2 بار به وجین مکانیکی علف هاي هرز اقدام نمود. می توان 7 تا 8 روز قبل از کشت از علف کش فلوبالکس به مقدار 8 لیتر در هکتار استفاده کرد. همچنین پس از کاشت و قبل از رویش بذر، اگر خاك سبک باشد از علف کش دوآل به مقدار 2 لیتر در هکتار و چنانچه خاك سنگین باشد از مخلوط دوآل و مالوران از هر کدام به مقدار 2 تا 5/2 کیلوگرم در هکتار می توان استفاده نمود. آبیاري پس از کشت داراي اهمیت خاصی است. چنانچه هوا خشک باشد گیاهان را 50 تا 60 میلی متر باید. آبیاري کرد. آبیاري نامناسب و فراوان سبب گسترش بیماري هاي قارچی می شود.

از آن جا که گل هاي نر جدا از گل هاي ماده قرار دارند و گرده ها سنگین و چسبنده هستند و به سادگی انتقال نمی یابند. به منظور گرده افشانی رضایت بخش، گل هاي نر و ماده باید در یک روز باز شوند و با توجه به این که که عامل گرده افشانی زنبور عسل و سایر زنبورهاي دیگر هستند. توصیه می شود در مزرعه به ازاي هر 10 هکتار 2 تا 3 کندوي زنبور عسل جهت تسریع گرده افشانی قرار گیرد. این گیاه به سرعت به بیماري هاي ویروسی مبتلا می شود، از این رو مبارزه با آفات ناقل ویروس و همچنین خارج کردن و سوزاندن بوته هاي آلوده به ویروس نقش مهمی در کنترل آن دارد. به طور کلی نکات زیر در انجام عملیات داشت کدو تخم کاغذي داراي اهمیت می باشد.

• وجین علف هاي هرز تا قبل از بسته شدن فاصله بین ردیف ها
• آبیاري این گیاه در مراحل اولیه رشد هر سه تا چهار روز یک بار و بعد از استقرار گیاه بسته به شرایط منطقه متغیر است.
• بکار گیري کندوي زنبور عسل جهت تسریع در گرده افشانی نقش موثري در عملکرد داشته و الزامی است.
• در صورت مشاهده بوته هاي مبتلا به بیماري هاي ویروسی انهدام و یا سوزاندن آنها الزامی است.
• جهت دادن به بوته روي پشته به منظور قرارگیري مناسب گل هاي نر و ماده در کنار یکدیگر.
• هرس انتهاي ساقه اصلی گیاه باعث افزایش تعداد دانه در میوه و افزایش وزن تر و خشک دانه می شود، لذا بدین منظور بعد از برگ ششم (برگ حقیقی) در هر بوته قسمت انتهاي ساقه اصلی را قطع می کنیم تا تعداد ساقه هاي فرعی در بوته افزایش یابد.
• به منظور دستیابی به تعداد مناسب گل نر در سطح مزرعه باید 5 بوته در طول ردیف را هرس کرده و بوته ششم را هرس نکنیم.

برداشت:

زمان برداشت محصول کدو تخم کاغذی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد. میوه ها از اواسط شهریور به تدریج می رسند و اواخر شهریور تا مهر زمان مناسبی براي برداشت میوه ها می باشد. با رسیدن میوه ها برگ ها و ساقه ها خشک می شوند. هنگامی که 70 تا 75 درصد میوه ها رسیدند و زرد رنگ شدند و برگ ها شروع به خشک شدن کردند، اقدام به جمع آوري میوه هامی کنند. در این صورت میوه ها را از نقاط مختلف زمین برداشت کرده و در یک نقطه جمع می کنند و پس از شکستن میوه ها دانه هاي داخل آن را خارج می کنند. در حال حاضر براي خارج کردن دانه ها ماشین هاي مخصوصی طراحی و ساخته شده است. امروزه انواع ماشی ن آلات اتوماتیک و غیر اتوماتیک برداشت کدو در بازار موجود می باشند. در ماشین هاي اتوماتیک، برداشت، جداسازي تخم، دپو و تخلیه کدو به صورت اتوماتیک صورت می گیرد. عملکرد بذر متفاوت و بسته به شرایط اقلیمی به خصوص وضعیت خاك دارد. متوسط وزن میوه کدو 6 کیلو گرم می باشد. از هر هکتار زمین کشت شده معمولاٌ 80 تا 150 تن میوه ي کدو تخم کاغذی به دست می آید که از این مقدار کدو 9/0 تا 5/1 تن در هکتار استحصال می شود. در برخی منابع 5/0 تا 4/1 تن در هکتار گزارش شده است. اصلا ح گران به دنبال تولید ارقامی با میوه کوچکتر و دانه بیشتر، ارقام زودرس با رسیدگی یکنواخت هستند.

انبارداري کدو تخم کاغذی:

پس از خارج کردن دانه ها، آن ها را باید خشک کرد. دماي مناسب براي خشک کردن دانه 30 تا 35 درجه سانتی گراد و رطوبت مجاز در دانه هاي خشک شده 12 درصد است. نیاز است هر 10-8 ساعت یکبار دانه هازیر و رو شوند. دانه هاي خشک شده را باید در کیسه هاي 50- 40 کیلوگرمی بسته بندی  و در مکان خشک نگه داری می کنند.

ترکیب شیمیایی دانه:

کدو تخم کاغذی علاوه بر مصارف غذایی، به عنوان دارو نیز مورد استفاده قرار می گیرد. میزان روغن دانه آن 30 تا 50 درصد است. مهم ترین اجزاي این گیاه اسیدهاي چرب ب ه ویژه اسید لینولئیک و اسید اورئیک، استرول، ویتامین ها، کارتنوئیدها و عناصر کمیاب از جمله روي، سلنیوم و پتاسیم می باشند. اسیدهاي چرب در این روغن از انواع پالمتیک، استئاریک، اولئیک و لینولئیک می باشند که از بین آنها اسید لینولئیک واسید اولئیک بیشترین درصد را به خود اختصاص می دهند. استرول ها به صورت آزاد و گلیکوزیدي در حدود 1% کل روغن را شامل می شوند. ویتامین ها حدود 3% روغن را در شامل می شوند و بیشترین مقدار را گاماتوکوفرول تشکیل می دهد. به طور کلی از مهم ترین مواد موثره موجود در دانه کدو تخم کاغذی می توان به پروتوکلروفیل، فیتوسترول، ویتامین اي و اسیدهاي چرب به ویژه اسید لینولئیک تشکیل می دهد.

مصارف دارویی کدو تخم کاغذی:

اولین بار در بین سال هاي 1936- 1863 از دانه هاي این گیاه به عنوان یک داروي سمی در درمان انگل هاي روده اي (کرم نواري و کرم هاي گرد) استفاده می شد. بعدها با پیشرفت علوم پزشکی و شناخت بیشتر خواص درمانی کدو تخم کاغذی، از آن در درمان مشکلات دستگاه ادراري، شب ادراري در کودکان، التهاب و سنگ هاي مثانه استفاده کردند. بعدها با شناسایی اثر درمانی این گیاه در درمان هیپرپلازي خوش خیم پروستات اهمیت و لزوم تحقیق و بررسی پیرامون این گیاه بیش از پیش آشکار شد و در این راستا کشورهاي مختلف دنیا گامذهاي بلندي را در تولید محصولات دارویی گوناگون از آن برداشتند، به طوري که در حال حاضر در کشورهایی مثل آلمان و اتریش 60%  بیماران مبتلا به هیپرپلازي خوش خیم پروستات با تجویز گیاهی به ویژه کدو تخم کاغذي درمان می شوند. مغز دانه کدو تخم کاغذی اثر دفع کرم دارد و از محاسن آن این است که سمی نیست و می تواند در دفع کرم اطفال مورد استفاده قرار گیرد .قسمت گوشت دار کدو اثر ملین، مدر و مغذي، نرم کننده، دفع یبوست و دفع سوء هاضمه دارد. براي مبتلایان به مرض قند نیز غذاي مناسبی است. امولسیون حاصل از بخش له شده مغز دانه در آب و یا شیر اثر آرام بخش دارد و در کاهش بی خوابی و تسکین درد ناشی از التهاب مجاري ادراري مؤثر واقع می شود.

آفات کدو تخم کاغذی:

شب پره هاي زمستانه (کرم هاي طوقه بر)

به عنوان یک آفت مهم در مرحله جوانه زنی گیاهان مختلف از جمله کدو تخم کاغذي مطرح است. این آفت از برگ، ساقه و طوقه گیاهان مختلف تغذیه می کند.

روش کنترل:

الف) زراعی: وجود علف هرز باعث پایداري آفت می شود. پس در سال آیش و قبل از سبز شدن گیاه اصلی بایستی نسبت به کنترل علف هاي هرز اقدام شود.

ب) بیولوژیکی: بین دشمنان طبیعی از. Eucelatoria armigera ، Mteorus laphygam vieerecke از کارایی بیشتري برخوردار است.

ج) شیمیایی: گرانول 10 % ، دیازینون به میزان 10 کیلوگرم درهکتار می تواند در سطح خاك در کنار طوقه گیاهان میزبان استفاده گردد.

سرخوطی جالیز

در مرحله تخم ریزي 100 % میو ه هاي آلوده فاسد شده و از بین می رود و حتی قسمتی از بوته یا شاخه فرعی نیز از بوته  اصلی جدا شده و خشک می شود.

روش هاي کنترل:

الف) زراعی: دادن یخ آب زمستانه، جمع آوري بقایاي جالیز در مزرعه، معلق نگه داشتن میوه هاي کوچک، ازبین بردن علف هاي هرز، کشت روي پشته ها در کاهش جمعیت آفت مؤثر است.

ب) شیمیایی: دوبار سمپاشی با سم لاروین و دیپرکس 80 % به میزان یک کیلوگرم درهکتار علیه این آفت توصیه می شود.

نوبت اول موقعی که میوه به به اندازه فندق است ، و نوبت دوم موقعی که قطر میوه 5 تا 8 سانتی متر می باشد.

شته جالیز

شروع فعالیت شته با ظهور برگهاي اصلی گیاه کدو همزمانی دارد در این موقع بوته هاي آلوده به شته تنها در حاشیه مزرعه دیده می شود .ولی بتدریج آلودگی به تمام سطح مزرعه گسترش پیدا می کند.

روش هاي کنترل:

الف) شیمیایی: از چند سم شته کش شامل د.د.واپ (5/1 در هزار)،  پریمور  (5/0 در هزار) و  مالاتیون (2 در هزار) علیه این شته استفاده می شود. حشره‌کش هایی مثل کرنتون و پریمور بیش از د.د . واپ و مالایتون روي شته مؤثر می باشد.

ب) دشمنان طبیعی: چهار گونه کفشدوزك، دو گونه سن شکار گر، یا زنبور پارازیتویید.

ج) تلفیقی: با تلفیق سم هپتنفوس (هوستاکوئیک) و بالتویی سبز می توان کنترل قابل قبولی روي جمعیت آفت ایجاد نمود.

آبدزدك:

انتشار: آبدزدك آفتی پلی فاژي است که در ریشه وطوقه حمله می نماید. خسارت این آفت به دو صورت انجام پذیر می باشد: با جویدن و قطع ریشه و طوقه گیاه کدو باعث مرگ آن می شود. ایجاد کانالهایی در زمین و جابجا کردن خاك اطراف ریشه ها موجب عدم تماس کامل آنها با خاك می گردد. میزان خسارت آبدزدك در اراضی سبک و شنی و یا هوموسی که داراي رطوبت یکنواختی باشند بیش از اراضی سنگین و رسی است.

روش هاي کنترل:

الف) زراعی: شخم زدن زمین براي از بین بردن تخمهاي آفت که در لانه ها گذارده شده مؤثر می باشد. غرقاب نمودن زمین که موجب می شود پوره ها تونلهاي زیر زمینی خود را ترك کرده و بیرون بیایند و سپس می توان نسبت به انهدام آن اقدام کرد.

ب) مکانیکی: نسب تله تشتکی: در این روش از فرمالین در تشتک سفید لعابی ریخته با حفر گودالی به اندازه ارتفاع ظرف در کف زمین ، تشتک حاوي فرمالین را در آن می گذاریم .بعد از یک شبانه روز ، مراحل مختلف زیستی آبدزك در تله می افتد. در مزارع آلوده در اوایل پاییز گودال هایی به عمق 20 الی 30 سانتیمتر کنده و درون آن را با پهِن پر می کنند تا ارتفاع پهِن 10 سانتیمتر بالاتر از سطح خاك قرار گیرد. پوره هاي آبدزدك براي زمستان گذرانی به زیر لایه ي پِهِن تجمع پیدا می کند سپس در اواخر زمستان این پهِن ها را بیرون ریخته و پوره هاي آبدزك را جمع کرده واز بین میبرند در صورت امکان می توان این دام را در مزرعه به صورت نوارهایی به عمق 20 الی 30 سانتیمتر ایجاد کرده و پهِن ریزي نمود.

ج) شیمیایی: در این روش می توان طعمه مسموم را پس از آبیاري مزرعه کنار بوته های کدو ریخته تا حشرات کامل به ناچار پناهگاه خود را ترك کرده و به سطح مزرعه می آیند تا از آن تغذیه کنند. براي تهیه  طعمه مسموم می توان از سموم مختلف نظیر کارباریل یا سوین 85% و لاروین بهره گیری نمود. می توان از سموم دیگر مثل گرانول شامل دیازیتون 10 % به میزان 15 کیلو گرم در هکتار ، دورسبان 5/0 به میزان 20 کیلو گرم در هکتار و یا فورادال گرانول 35 به به میزان 20 کیلو گرم در هکتار بهره گیري کرد.

بیماري ها:

کدو تخم کاغذی به سرعت به بیمار ي هاي ویروسی مبتلا می شود مبارزه با ناقلین ویروس و همچنین سوزاندن بوته هاي آلوده به ویروس نقش مهمی در کنترل آن دارد . از بیماریهاي خطرناك کدوي تخم کاغذي می توان سفیدك سطحی و دروغی را نام برد که براي مبارزه با سفیدك سطحی که در آن سطح برگ از پوشش سفید رنگ متمایل به خاکستري پوشیده می شود از سموم کاراتان ، آتوگان و پودرهاي گوگرد وتابل به نسبت 3 تا 5 هزار و معمولاٌ با 2 تا 3بار تکرار استفاده نمود. براي مبارزه با سفیدك دروغی که در آن سطح برگ لکه هاي زرد یا سفید رنگ ظاهر می شود که در پشت این لکه ها پوشش قارچی به رنگ سفید متمایل به خاکستري مشاهده می شود از قارچ کش هاي دیتان ، کوپردسان سوپرد ، زینب ، مانکوزب و ارتسید استفاده می شود. بوته میري باعث مرگ نا گهانی و ازبین رفتن سریع بوته ها می گردد که از قارچ کش هاي سوزان یا تیرام استفاده می شود. سفیدك سطحی (پرونوسپورا) و سفیدك دروغی (اریزیف) از بیماري هاي شایع این گیاه هستند. براي مبارزه با این بیمار ي ها زمانی که گیاهان 6-4 برگی هستند کار مبارزه را شروع م ی کنند. سم دینوکاپ از سموم مناسب مبارزه این بیمار ي ها است. سموم سولفوره نیز جهت مبارزه با سفیدك سطحی مناسب می باشند.

برخی منابع

امید بیگی، رضا. 1379 . کدو تخم کاغذي. انتشارات فنی معاونت ترویج.

امید بیگی، رضا. 1379 . تولید و فرآوري گیاهان دارویی.جلد سوم. صفحه 333- 326.

Azzi A., GysiN R., Kempna P., Ricciarelli R., Villacorta L., Zingg J.M., and Zingg V. 2003 Regulation of gene and protein expression by vitamin E. Free Radic Res. 36, 30–35..

Capannesi, C., Palchetti, I., MAscini, M. and Parenti, A. 2000. Electrochemical sensor and   biosensor for polyphenols detection in olive oils. Food Chem. 71, 553–562.

Prabhakar, B. S., andShukla, V., 1991. Crop land use efficiency sequential intercropping systems with vegetables Indian J. Hort., 47(4): 427-430.