برای سفید کردن ساقههای سبزی از وسایل و تجهیزات بسیاری استفاده میشود. این کار در سطح وسیع با ماشین انجام میشود. این مسئله در مناطق خشک برای افزایش كیفیت، حفظ رطوبت، جلوگیری از حمله حشرات، بازار پسندی و… اهمیت زیادی دارد.
در تصویر زیر چه تفاوتهایی بین گل کلم ها وجود دارد؟
سفید کردن
منظور از سفید كردن جلوگیری از رسیدن نور به بخشی از گیاه مانند ساقه، برگ، گل به منظور عدم تشكیل سبزینه در آن قسمت است.
یکی از عملیات مرحله داشت در برخی از سبزیها سفیدکردن است. این کار بیشتر بر روی سبزی و صیفیهایی انجام میگیرد كه بیشتر مواقع قبل از مصرف آنها را طبخ میكنند و پختن آنها دلایل مختلفی دارد؛ بعضی از آنها دارای بافت سفت و خشنی هستند (مارچوبه، كرفس) یا اینكه طعم و مزهای دارند كه برای همه مطلوب نیست (مارچوبه، ترهفرنگی) همچنین ممكن است به علت رنگ آن باشد كه اگر سفید باشند جلوه بهتری به غذا می دهند (كلم گل، آندیو).
گاهی هم برای کاهش تلخی مزه بعضی از سبزیها؛ از جمله کرفس، مارچوبه، آندیو و کلم گل آنها را سفید میکنند. همچنین برای اینکه اندام این گیاهان به طور قابل ملاحظهای لطیف و ترد شوند و طبخ خوبی داشته باشند، ضروری است که اندامهای خوراکی آنها به طور كامل یا قسمتی از آن سفید شود. سفید کردن را اتیوله کردن هم مینامند.
سبزیهایی که سفیدكردن در آنها مرسوم است عبارت اند از:
آندیو، كرفس، آرتیشو، تره فرنگی، كلم گل و مارچوبه
در ارقامی از گیاهان عمل سفید کردن ضرورتی پیدا نمیکند. (آنها را به خاطر رنگ خاصی اصلاح کردهاند) مثلا در ارقام سبز یا بنفش کلم گل چندان ضرورتی به سفید کردن آنها احساس نمیشود و یا ممکن است بعضی از افراد طعم تلخ سبزیها را بیشتر بپسندند.
اثر سفید کردن
اگر جلو تابش نور خورشید به نحوی گرفته شود، نور به اندام مورد نظر گیاه نمیرسد و در نتیجه عمل فتوسنتز در آن صورت نمیگیرد. حاصل این عمل عدم تشکیل کلروفیل خواهد بود که در نهایت اندام گیاه کم رنگ یا سفید میشود و به همین خاطر این عمل را سفید کردن مینامند. در اثر سفید کردن و عدم انجام عمل فتوسنتز ترکیباتی از گیاه که موجب تلخی آن میشوند، از بین رفته و لذا طعم آن بهتر و خوشمزه تر میشود.
اندامی از گیاه که سفید کردن در آن انجام میگیرد برحسب نوع گیاه کمی فرق میکند. برای مثال در کرفس و ترهفرنگی قسمت ساقۀ آن را سفید میکنند؛ اما در کلم گل در واقع بر روی مجموعۀ گل های آن عمل سفید کردن انجام میگیرد.
به نظر شما اگر سفید كردن سبزی و صیفی بی موقع انجام گیرد چه اتفاقی میافتد؟؟؟؟
زمان سفید کردن
زمان سفید کردن در تمام گونههای گیاهان یکسان نیست. برخی از سبزیها و صیفیها را در زمان رشد و در مزرعه و بعضیها را به صورت خاص سفید میكنند و یا در تاریكی رشد میدهند. به طور مثال وقتی سر کلم گل به اندازه یک تخم مرغ یا به قطر 5 تا 8 سانتیمتر رسید، نسبت به پوشاندن سرکلم ها اقدام میکنند. در کرفس زمانی عمل سفید کردن انجام میشود که بوتهها به ارتفاع حدود 15 تا 20 سانتیمتر رسیده باشند.
روشهای سفید کردن سبزی و صیفی
برای سفید کردن باید به نحوی جلو تابش نور خورشید به اندام گیاه گرفته شود. برای این منظور از روشهای مختلفی به شرح ذیل استفاده میشود:
پوشاندن با خاک
یکی از روشهای ساده برای سفید کردن گیاه ریختن خاک در اطراف آن است. این کار به تدریج و هم زمان با رشد گیاه انجام میشود. گاهی برای سفید کردن ترهفرنگی زمین را به صورت چاله یا گودال درآورده و گیاه را در ته گودال میکارند. بدین ترتیب چون گیاه در چاله قرار گرفته، نور چندانی به آن نمیرسد. از طرفی برای تکمیل این کار ممکن است هم زمان با رشد گیاه به تدریج چاله را با خاک پر کرد. تنها ایراد این روش آن است که گیاه با خاک آلوده میشود و باید پس از برداشت آن را کاملاً بشویند.
استفاده از تخته الوار
درصورتی که گیاهان در ردیفهایی کشت شده باشند، این روش سادهترین روش سفیدکردن خواهد بود. برای این منظور حداقل به دو عدد تخته الوار نیاز خواهیم داشت. تختهها را در دو سمت ردیف گیاهان تکیه میدهیم. علی رغم وجود تختهها گیاهان قادر خواهند بود که در میان آنها رشد کنند. در این روش باید بیشتر مراقب خسارت حلزون و رابها باشیم. زیرا آنها ممکن است در زیر تختههای مرطوب پنهان شوند.
استفاده از گلدان یا كلاهك پلاستیكی و سایر ظروف برای سفید كردن
درصورتی که تعداد بوته های سبزی کم باشد، این روش با سرعت و سهولت بیشتری انجام میشود. از هر نوع قوطی یا کارتن که به اندازه کافی برای جای گرفتن بوته کامل بزرگ باشد، میتوان استفاده کرد. بدین منظور باید سطح فوقانی یا تحتانی قوطی یا کارتن مقوایی را از آن جدا کرده و بوته را در داخل آن قرار داد. گیاه از بالای قوطی رشد کرده و برگهای آن جلو تابش نور به گیاه را میگیرند.
کشت در تاریکی
چنانچه سبزیها در داخل محیط بستهای کشت شده باشند، به راحتی میتوان آنها را در یک فضای تاریک پرورش داد. این کار در اغلب موارد مقدور نیست؛ اما در مورد سفید کردن آندیو و مارچوبه معمولا از این روش استفاده میشود