مارچوبه سبزی است چندساله و کمیاب، دو پایه و علفی با نام علمی aspsragus officinalist از خانواده (liliaceae). مارچوبه دارای دو نوع ساقه است. اول ساقه هوایی نازک به رنگ سبز که پس از برداشت ساقه های جوان به وجود می آید و ارتفاع آن گاهی اوقات به ۵ متر نیز می رسد. دیگری ساقه های جوان است که قسمت های قابل استفاده مارچوبه را تشکیل می دهد. طول این ساقه ها بین ۵ الی ۲۵ سانتی متر متغیر است. این ساقه ها از روی ریزوم ظاهر می شوند و این ساقه پس از خارج شدن از خاک باید قطع گردند. در مقاله زیر کاشت بذر مارچوبه انگلیسی آموزش می دهیم.
مارچوبه سبزی فصل خنک است و بهترین رشد و بالاترین عملکرد و کیفیت در زمین حاوی مارچوبه کمی یخ بزند دارد. در مناطقی که در فصل تابستان (فصل رشد) هوا گرم می شود محصول از کیفیت خوبی برخوردار نیست، بدلیل اینکه مواد غذایی در ریشه های ذخیره ای آن اندوخته نمی گردند. در زمستان بهتر است هوا آن قدر سرد شود که قسمت های هوایی (ساقه و برگ) خزان کنند.
بهترین محصول مارچوبه در خاک عمیق، حاصلخیز، خنک، آفتابگیر، قوی و با زه کشی خوب می دهد. سبزی مارچوبه در خاک های مختلف که از مواد آلی غنی باشند رشد می کند و محصول می دهد ولی به طور اختصاص خاک های شنی لومی و لومی سیلتی که با مواد آلی و هوموس تقویت شوند بسیار مناسب هستند. در نظر داشته باشید که بذر مارچوبه انگلیسی در خاک های سنگین هم عملکرد مناسبی دارد. بدلیل اینکه مارچوبه درخاک های اسیدی نمی تواند رشد کند باید با آهک خاک های اسیدی را اصلاح کرد. در خاک هایی که کمی قلیایی باشند کشت با موفقیت انجام می شود و محصول می دهد. مارچوبه یک سبزی چندساله است و می تواند ۱۰ تا ۲۰ سال در زمین باقی بماند، لذا در تهیه زمین باید دقت کافی مبذول گردد.
ازدیاد مارچوبه به دو روش رویشی و جنسی (بذر مارچوبه انگلیسی) صورت می گیرد. در کشت مستقیم بذر مارچوبه انگلیسی پس از آماده کردن زمین، زمین به جوی و پشته تبدیل می گردد. به این صورت که عرض پشته بین یک تا یک ونیم در نظر گرفته می شود. سپس بذر مارچوبه در ته جوی کاشته می شوند. بهتر است به منظور سرعت بخشیدن جوانه زدن بذر مارچوبه انگلیسی قبل از کاشت به مدت ۲۴ ساعت در آب خیسانده شوند سپس شیارهایی به عمق یک سانتی متر کمتر در کف جوی ها ایجاد کرده و بذر مارچوبه را در شیارهای می کاریم و با خاک سبک و مرطوب آنها را می پوشانیم. تا سبز شدن بذر، خاک مرطوب نگه داشته می شوند و آبیاری باید به روش بارانی صورت گیرد. مدت جوانه زدن بذر طولانی می باشد و به عواملی مثل دما و رطوبت خاک بستگی دارد و شاید بین ۱۵ تا ۴۰ روز متغیر باشد. بوته ها در فاصله ۱۰ سانتی متر تنک می شوند و به تدریج که گیاه رشد می کند، روی بوته و اطراف آن خاک نرم همراه با کود حیوانی پوسیده داده می شود.
در سال اول برداشت صورت نمی گیرد و اجازه رشد کامل به بوته ها داده می شود. در کشت مستقیم بذر مارچوبه انگلیسی بین یک تا دو کیلوگرم در هکتار بذر مورد نیاز است. روش متداول کشت مارچوبه تهیه نشا و انتقال بوته های یک ساله به محل اصلی می باشد. در این روش باید سعی شود که در هنگام انتقال بوته ها به محل اصلی به ریشه ها صدمه نرسد. در هنگام تهیه نشا باید دقت شود که زمین کاملا آماده و با کودهای حیوانی و شیمیایی تقویت شده باشد.
برای تهیه نشا مارچوبه زمین به شیار تبدیل می شود. عمق شیار ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر و فاصله دو شیار ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود، بذر مارچوبه انگلیسی در ته شیار کاشته می شوند و با رشد بوته ها روی آنها خاک داده می شود. بدین ترتیب بوته ها در سال دوم آماده انتقال به محلی اصلی می گردند. زمان انتقال نشاء مارچوبه اوایل بهار است. در هنگام انتقال ابتدا زمین اصلی به جوی و پشته تبدیل می شود. سپس بوته ها به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر از یکدیگر در روی ردیف هایی که ۹۰ تا ۱۵۰ سانتی متر از یکدیگر فاصله دارند کاشته می شوند. بوته های آماده شده در خزانه را تاج (Crown) می گویند. نحوه انتقال تاج به محل اصلی بدین ترتیب می باشد که در اوایل بهار در ته جوی ها کود حیوانی پوسیده همراه با ماسه و خاک نرم به عمق ۵ تا ۷ سانتی ریخته می شود. سپس تاج های یک ساله در ته جوی ها روی کود پوسیده طوری قرار داده می شوند که فاصله آنها از یکدیگر حدود ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر باشد.
ریشه های بوته روی خاک نرم پخش می گردند. سپس روی ریشه ها به وسیله خاک و کود پوشیده می شود. به تدریج که تاج شروع به رشد می کند اطراف بوته ها و روی آنها خاک و کود قرار داده می شود. بنابراین تا آخر فصل رشد جوی ها از خاک و کود پر می گردند. بدین ترتیب بوته مارچوبه در سال اول، رشد کافی کرده ولی هیچ گونه برداشت محصول صورت نمی گیرد. در سال دوم تعداد کمی اسپی یر (spear ساقه های هوایی که نسبتا ضخیم بوده و قابل خوردن می باشند) تولید و برداشت شود. برداشت اصلی از سال سوم شروع می گردد. معمولا مقدار تاج آماده شده از یک هکتار خزانه برای کاشت حدود ۱۰ هکتار زمین اصلی کفایت می کند. در هنگام انتقال تاج های یک ساله باید دقت شود که تاج های ضعیف حذف شود زیرا محصول کمتری می دهند تاج های دوساله و یا سه ساله برای انتقال مناسب نیستند.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.