نفوذ آب به خاک در واقع به توانایی خاک در انتقال آب به داخل خاک اشاره دارد. این نفوذ اجازه می دهد تا خاک به طور موقت آب را ذخیره کند و آن را برای استفاده در دسترس گیاه قرار دهد.
نفوذ آب به خاک به چه معنی است؟
گیاهان و میکروارگانیسم های خاک میزان نفوذ و سرعت ورود آب به خاک را تغییر می دهند. این مقدار به طور معمول با واحد در اینچ در ساعت بیان می شود. اگر سرعت نفوذ خیلی کند باشد، می تواند منجر به ایجاد حوضچه در مناطق هم سطح شود یا ممکن است رواناب سطحی ایجاد کرده و در مناطقی که شیب زیادی دارند منجر به جاری شدن سیل شود.
برای تولید محصول مطلوب، باید آب کافی به پروفیل نفوذ کند. آبی که از طریق خاک های متخلخل به داخل زمین نفوذ می کند، سفره های آب زیرزمینی را دوباره شارژ می کند و به جریان آنها در آینده کمک می کند. در صورت عدم مدیریت، اگر میزان نفوذ زیاد باشد می تواند منجر به شستشوی نیتروژن، نیترات یا سموم دفع آفات و از بین رفتن فسفر (از خاک هایی که فسفر بالایی دارند) شود.
روش های مدیریتی مانند استفاده از سیستم های کشت صحیح، استفاده از بقایای محصولات و گیاهان پوششی می تواند با افزایش محتوای مواد آلی خاک، نفوذ خاک را بهبود بخشد.
عوامل ذاتی در میزان نفوذ آب به خاک
بافت خاک، یا درصد ماسه، سیلت و رس مهمترین عامل ذاتی موثر بر نفوذ آب با سرعت بیشتری است. منافذ بزرگ موجود در خاک شنی نسبت به منافذ کوچک موجود در خاک رس، ( به خصوص اگر خاک رس فشرده باشد) سبب افزایش نفوذ خاک می شود.
مقدار و نوع رس نیز از جمله عوامل موثر در این نفوذ است. ترک های موجود در خاک های رسی منجر به ایجاد مجرای مستقیم ورود آب به داخل خاک می شوند.
میزان نفوذ خاک هایی که دارای مقدار زیادی اکسید آهن (خاک رس قرمز) هستند نسبت به سایر خاک ها بیشتر است.
با افزایش رطوبت خاک، میزان نفوذ کاهش می یابد. رطوبت خاک تحت تأثیر تبخیر، استفاده آب توسط گیاهان، سطح گیاه، آبیاری، زهکشی خاکهاست.
شیوه های مدیریتی زراعی مانند استفاده از گیاهان متنوع، بقایای محصولات، استفاده از محصولات پوششی و جلوگیری از تراکم خاک توسط ابزارهای کشارزی باعث بهبود نفوذ به خاک می شوند.
راه حل های طولانی مدت برای حفظ یا بهبود نفوذ شامل موارد زیر است:
افزایش محتوای مواد آلی سبب بهبود ساختار خاک و افزایش میزان نفوذ آب می شود.
هنگامی که خاک ها مرطوب هستند از تجهیزات سنگین مانند تراکتور استفاده نکنید.
از تجهیزات ماشینی فقط در فضای بین ردیف ها استفاده کنید. تعداد دفعات استفاده از تجهیزات را محدود کنید.
از کود جامد یا سایر مواد آلی استفاده کنید.
از تناوب کشت بهره بگیرید که شامل باقیمانده زیادی باشد. مانند ذرت و دانه های کوچک و چند ساله مانند یونجه
استفاده گیاهان پوششی و گیاهانی که به عنوان کود سبز به کار می روند.
