هویج گیاه علفی گیاهی و دوساله و محصول فصل سرد و گیاهی روز کوتاه و دارای تولید مثل جنسی وخودگشن و از نظر جوانه زنی، برون جوانه زنی دارد. در مقاله زیر ابتدا به بررسی قسمت های مختلف هویج و سپس به روش های کاشت هویج و نکات ضروری در بهبود کیفیت و عملکرد هویج می پردازیم.
ریشه عمودی و ضخیم و ریشه اصلی عمیق و ریشه های فرعی اندک است. ریشه دارای رنگ های مختلف است و شما میتوانید بذر هویج با رنگ های مختلف را از فردین کشت تهیه نمایید.
تشکیل برگ روزت در سال اول ودارای برگها متناوب و دندانه دندانه است. ساقه بی کرک و ارتفاع ساقه ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر و ساقه در سال اول کوتاه و در سال دوم طویل میشود. گلها هرمافرودیت و گلها سفید رنگ و ریز و دارای ۵ گلبرگ و ۵ پرچم و مادگی ۲ برچه و گل آذین چتری که از داخل غلافی از راس ساقه خارج میشود
ارقام هویج:
طبقه بندی از نظر رنگ: قرمز بنفش نارنجی زرد
طبقه بندی از نظر شکل: مخروطی و توپ گلفی و استوانه ای
برداشت بذرافشانی نوع:
پایان اردیبهشت ، اوایل خرداد مهر ریشه کوتاه
خرداد و تیر بهمن تا اسفند ریشه کوتاه یا Round
مهر و آبان بعد ازفروردین و اردیبهشت ریشه متوسط
در آذر ماه اردیبهشت ریشه متوسط یا Chantenay
طبقه بندی از نظر طول دورهی رویش:
هویج های زودرس : بین ۳- ۲ ماه مثل Amsterdamer
هویج های متوسط رس ( تابستانه ) : بین ۴- ۳ماه مثل
Chantenay,Rothn,Juwarot
هویج های دیررس ( پاییزه ) : بین ۶- ۵ ماه مثل انواع
Hertz Long rote ohne
فاکتور های موثر بر رنگ هویج:
کاهش رنگ با مصرف آب بیش از اندازه
کاهش رنگ هویج در دمای بالا و پایین ترازاپتیمم
کاهش رنگ با کاهش تعداد ساعات آفتاب دهی
کاهش رنگ هویج با استفاده از کود دامی تازه
افزایش رنگ هویج در خاک های شنی و مرغوب
عواملی که سبب چند شاخه ای شددن ریشه می شود:
خاک سنگین و یا خاک دارای سنگریزه
تنش های رطوبتی
یخ زدگی هویج
استفاده از کود دامی تازه
دمای بالا
استفاده بیش از حد از کود های ازته
خاک مناسب برای کاشت هویج لومی شنی و عمیق با زهکشی مناسب با اسیدیته ۶ الی ۷ می باشد. برای کاشت هویج استفاده از کود دامی پوسیده و نرم در خاکهای سنگین و استفاده از خاک سبک و نرم و یا خاک های هوموسی با بیش از۵ درصد مواد آلی مناسب می باشد.
آماده سازی زمین قبل از کاشت هویج باید تا عمق ۳۰ سانتیمتری شخم زده شود تا نفوذ ریشه ها محدود نشود. استفاده از علف کش های قبل از کاشت هویج مانند ترفلان
در ارقام زودرس فاصله بین بوتهcm 2-3 و فاصله بین ردیفcm 25 و در ارقام متوسط رس فاصله بین بوته ۳-۴ cm و فاصله بین ردیفcm 30 و در ارقام دیررس فاصله بین بوته ۴-۵ cm و فاصله بین ردیفcm 35 است.
استفاده از کمپوست و کود جلبکی؛ کود دامی پوسیده؛ کود های حاوی ضایعات چای و فرو بردن کود تا عمق ۷/۵ تا ۱۰ سانتیمتر در کاشت هویج مناسب است
بذر هویج کوچک و به رنگ های خاکستری و سبز معطر می باشد. شکل بذر محدب و دارای خار است. برای کاشت هویج؛ بذرها را به هم میمالند تا خارهای بذر از بین برود.
عمق کاشت هویج (بذر) ۱تا ۲ سانتیمترو کاشت بذر به صورت ردیفی و کرتی میباشد. میزان بذر مصرفی در هکتار ۳-۵ کیلو گرم است.
هویج زودرس را درمناطق گرم در پاییز و زمستان کاشته و در بهار و تابستان به بازار عرضه میکنند.
هویج دیررس را درمناطق سردسیردر بهار پس از رفع سرمای یخبندان کاشته و در پاییز و زمستان عرضه میشود.
بذر هویج و تربچه را میتوان با هم کاشت. زیرا زمان برداشت تربچه با زمان سبز شدن هویج با هم است و می توان از یک زمین دو محصول برداشت کرد.
به دلیل جوانه زنی بهتر بذر آن را با موادی مثل تیرام قارچ کشی میکنند.
جوانه زنی بذر معمولا۶ تا ۱۲روز طول می کشد تا بذر جوانه بزند.دمای خاک برای جوانه زنی ۲۱٫۵ درجه سانتیگرادمی باشد و دمای بالا در دوره جوانه زنی ،بذر را به خواب ثانوی سوق می دهد. از زمان پاشیدن بذر تا زمان برداشت ۷۰ تا ۱۰۰روز طول می کشد.
دمای خاک برای رشد ۱۵الی ۲۱درجه سانتیگرادمی باشد.در این درجه حرارت هویج بیشترین بتاکاروتن را دارد. در دمای بیش از ۲۱ درجه ریشه ها کوتاه و در دمای کمتر از ۱۵ درجه ریشه طویل و کم رنگ می شود. تولید در هوای گرم سبب تلخ شدن ریشه و خشبی شدن محصول می گردد. مقدار دمای لازم برای بهارش ۴درجه سانتیگراد است.
هویج نیاز آبی بالایی دارد و در مناطق معتدل mm 200تا ۶۰۰mmو در مناطق گرم mm 900در هفته نیاز آبی هویج است. آبیاری بیش از حد سبب بیماری سفیدک می شود. از طرفی تنش های رطوبتی پس از یک دوره خشکی سبب ترک خوردن یا دو شاخه ای شدن انتهای ریشه و سبب رشد هویج هایی با مزه چوب می شود.
برای کاشت هویج در یک هکتار ۱۵۰kgکود ازته و ۱۰۰kg فسفات و ۲۵۰kgپتاس توصیه می شود.کود ازته در چند مرحله و به مقدار کم داده می شود.در کاشت هویج بهاره کود بیشتری میدهیم،چون هدف زودرسی محصول است.هویج به پتاس بیشتری نیاز دارد.نیاز اصلی مواد غذایی برای زراعت هویج در مراحل نهایی تشکیل ریشه ضخیم است.
دانهالهای جوان هویج در مقابل خشکی،غلظت زیاد نمک ها و کمبود اکسیژن حساس اند.علف های هرز را نیز باید از بین برد.استفاده از علف کش در زمین هایی که مواد آلی کافی نیست،سبب کاهش محصول می شود.
آفات و بیماریها:
شپش هویج:
محل خسارت:یک سوم بالایی ریشه
روش مبارزه:استفاده از تله های صفحه چوبی و مقاطع ریشه هویج تعبیه شده در خاک
استفاده از سم pirimiphos – methyl در اواسط تابستان
مگس هویج:
محل خسارت:دو سوم پایین ریشه
اوایل تابستان تا اوایل پاییز امکان ظهور این آفت وجود دارد.
روش مبارزه:استفاده از تله های چسبنده نارنجی یا زرد
استفاده از سم pirimiphos-methyl در اواسط تابستان
استفاده از گونه های مقاوم مثل Fly away و Syran
کرم هویج (Wire worm)
محل خسارت:بذر های در حال جوانه زنی و ریشه
در تمام سال امکان مشاهده این آفت وجود دارد
روش مبارزه:استفاده از سمومی چون pirimiphos-methyl
زردی آستر:
علایم خسارت:برگهای بسیار زیاد،زرد،بههم پیچیده و ریشه های کرک دار
پوسیدگی سیاه هویج:
پوسیدگی سیاه در روی ساقه و ریشه ضاهر می شود.
علایم بیماری:ریشه های هویج سیاه می شوند.
عامل بیماری:گونه Alternaria radiciana
مبارزه: جمع آوری بقایای آلوده و بذر گیری از بوته های سالم
پوسیدگی نرم باکتریایی هویج:
علایم بیماری:هویج هایی که در انبار در دمای بالا نگه داری می شوند بیشترین خسارت را می بینند.
این بیماری بافت پارانشیمی را مورد حمله قرار داده و بیماری به صورت لکه های آب سوخته ضاهر می شود.
عامل بیماری:باکتری Erwinia carotovora
مبارزه:نگه داری در انبار در دمای صفر درجه سانتیگراد و رطوبت کمتر از ۹۰%
ضد عفونی کردن انبار و جعبه ها با فرمالین یا سولفات مس
نماتد مولد غده در ریشه:
علایم بیماری:ظهور غده هایی به قطر یک میلیمتر تا دو سانتیمتر روی ریشه
عامل بیماری:نماتود Meloidogyne
مبارزه:
۱-تناوب زراعی:این اقدام جمعیت نماتود های خاک را کاهش می دهد.
۲-مبارزه شیمیایی:استفاده از متیل بروماید و اتیلن دی بروماید
۳-استفاده از ارقام مقاوم
برداشت:
برداشت زمانی صورت می گیرد که برگها از سبز به زرد تغییر یافته باشد.
قطر ریشه هویج ها باید به ۳٫۵-۲٫۵ سانتیمتر رسیده باشند.برای برداشت باید بستر را با آب بخیسانید. خاک های اطراف ریشه را هنگام برداشت کنار بزنید. اگر هویج با شاخ و برگ برداشت شود،دسته ای گفته می شود.
اگر هویج بدون شاخ و برگ برداشت شود،کپه ای می گویند.
سر شاخه زنی در مزرعه و سر برگها جدا شده و ۲٫۵ تا ۵ سانتیمتر از ساقه باقی می ماند و ساقه قبل از بسته بندی بریده می شود.هویج را در سطح وسیع با ماشین برداشت چغندر قند، برداشت می کنند.
نگه داری پس از برداشت:
قبل از نگهداری در انبار،انبار را با محلول ۲درصدی سولفات مس تمیز می کنند. شستشوی هویج ها و سپس قراردادن در کیسه های پلاستیکی
هویج را در انبار در دمای ۰درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی% ۱۰۰- ۹۵به مدت ۴تا ۶ماه میتوان نگهداری کرد.
هویج را دور از سیب،سیب زمینی،گلابی و سایر میوه هایی که اتیلن تولید می کنند،دور نگهدارید.ماندن هویج برای مدت طولانی در انبار سبب کم شدن قند آن می شود.اگر هدف بذر گیری باشد،ریشه های خوب را جدا کرده و در بهار سال بعد این ریشه ها کشت شده و در مرداد و شهریور بذر برداشت می شود.
محصولات مرتبط
