تقاضا برای محصولات کشاورزی، به دلیل رشد جمعیت در جهان روزبه روز در حال افزایش است و امروزه روش های سنتی کشاورزی کارایی لازم را ندارند و باید از روش های نوین کشاورزی بهره گرفت. شیم آبیاری یکی از این روش هاست که در آن امکان استفاده مکرر و مناسب سم، کود و سایر عناصر غذایی وجود دارد و می توان عناصر غذایی و کودهای مورد نیاز گیاه را به صورت تقسیطی و در طول دوره رشد، همراه با آب آبیاری به مصرف رساند. همچنین می توان با مدیریت مناسب سیستم آبیاری، کود و سم را به صورت یکنواخت در مزرعه و باغ پخش کرد.
شیم آبیاری
شیم آبیاری کاربرد هر نوع ماده شیمیایی کشاورزی (کود، سم و…) همراه آب آبیاری است. بنابراین می توان شیم آبیاری را معادل به کارگیری دو واژه سم آبیاری و کودآبیاری برای کاربرد انواع مختلف سموم و کودها دانست. شیم آبیاری علاوه بر سهولت در استفاده، کارایی و سو دآوری بیشتری دارد و اغلب دارای سازگاری بهتری با محیط زیست است.
مزایا و معایب شیم آبیاری
از جمله مزایای کاربرد سم و کود با استفاده از روش شیم آبیاری نسبت به سایر روش ها می توان موارد زیر را برشمرد:
يکنواختي توزيع
خطرات کمتر برای کارگر یا آبیار
صدمه کمتر مکانیکی به محصول طی عملیات سم یا کود آبیاری
کاهش مصرف کود
کاهش هزینه های کارگری
سازگاری با کشاورزی پایدار
صرفه جویی در زمان
سهولت دسترسی و افزایش سرعت جذب مواد غذایی مورد نیاز گیاه در هر زمان
افزایش کیفیت محصول
دقت عمل بالا (به نحوی که تمامی نقاط خیس خورده سم یا علف کش را دریافت کنند.
البته انجام شیم آبیاری باید به صورت اصولی و علمی انجام شود و توجه خاصی به زمان، مدت تزریق و مدت زمان آبیاری وجود داشته باشد. زیرا اجرای نامطلوب شیم آبیاری باعث تلفات سم و کود می شود و ممکن است به آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی و نیز به آلودگی های زیست محیطی منجر شود. بنابراین نظارت دقیق و مستمر بر نحوه کارکرد سیستم آبیاری و تزریق مواد شیمیایی کاملا ضروری است. در واقع مدیریت و سیستم آبیاری مناسب باعث توزیع یکنواخت سم و کود در سطح مزرعه و انتقال مؤثر آن به گیاه می شود. از جمله معایب شیم آبیاری نیز می توان نیاز به تخصص بالا و تجهیزات نسبتاً گران (هزینه اولیه بالا) را برشمرد.
چند نکته مهم
در تزریق کود و سم به سیستم آبیاری باید توجه داشت که هر کودی را نمی توان با استفاده از سیستم آبیاری در مزرعه توزیع کرد؛ زیرا بسیاری از کودها قابلیت حلالیت کمی دارند. عموما کودهای مایع یا کودهای با حلالیت بالا برای کودآبیاری مناسب هستند.
کودهای نیتروژن و برخی ترکیبات پتاسیم برای کودآبیاری مناسب هستند. بهتر است در کودآبیاری اختاط کودها با هم انجام نشود؛ زیرا در برخی حالت ها، اختاط کودها با هم باعث کاهش حلالیت کود می شود. به عنوان مثال ترکيب سولفات آمونیوم و کلرید پتاسیم در یک مخزن حلالیت را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد و باعث تولید ترکیب سولفات پتاسیم می شود.
کیفیت آب در کودآبیاری به یکی از مسائلی که باید قبل از کودآبیاری توجه شود، کيفيت آب آبياري است. میزان pH و نوع نمک های موجود در آب در حلاليت و رسوب کودها مؤثر است. pH مناسب آب آبیاری برای کودآبیاری 5/6 تا 5/8است. بنابراین قبل از انجام کودآبیاری باید pH آب آبیاری اندازه گیری شود. در pH کمتر از 5/6اثر سمیت بعضی عناصر غذایی برای گیاه مشاهده می شود و در pH بیشتر از6/5 قابلیت جذب برخی ریزمغذی ها کاهش می یابد. در pH های قلیایی، یون های بی کربنات، منیزیم و کلسیم تشکیل رسوب می دهند که این امر باعث گرفتگی اجزای سامانه آبیاری می شود.
