آبیاری گندم

برای برنامه ریزی آبیاری گندم و کوددهی، آگاهی از مراحل فیزیولوژیکی محصول ضروری است. گندم در هر مرحله از شدد نیاز آبی متفاوت و خاصی دارد. علاوه بر این گندم بهار و پاییزه نیاز آبی مختلفی دارند. در این مطلب قصد داریم تا شما را با نحوه آبیاری گندم بیشتر آشنا کنیم.

گندم چه زمانی نیاز به آبیاری دارد؟

بسته به رقم، زمان کاشت و طول دوره کشت، آبیاری گندم می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. ارقام زیادی از انواع گندم بهاره و زمستانه وجود دارد. مدت زمانی که گندم در آن کشت می شود، بسیار مهم است زیرا نیاز به آبیاری را مشخص می کند یا خیر.

گندم زمستانه معمولا در ابتدای پاییز کاشته می شود و در پایان بهار برداشت می شود، در حالی که گندم بهاره در فصل بهار کاشته می شود و در اواخر تابستان یا اوایل پاییز برداشت می شود. بسیاری از کشاورزان کشت گندم های زمستانه را ترجیح می دهند زیرا می توانند تا 30 درصد پتانسیل عملکرد بالاتری نسبت به انواع بهاره داشته باشند، در حالی که نیاز به آبیاری محدودتر است.

به طور کلی، گندم به عنوان یک محصول دیم کشت می شود، اما آبیاری گندم باعث بهبود عملکرد می شود. در عین حال، خشکسالی و موج گرما که در پایان بهار (یا اوایل پاییز) بیشتر و بیشتر می شود و در برخی موارد همزمان با بالاترین مراحل مصرف آب گیاهان – کشاورزان را مجبور به آبیاری می کند.

چگونگی آبیاری گندم

کشاورزان اغلب آبیاری گندم را از طریق باران‌های مصنوعی انجام می‌دهند، زیرا فواصل بسیار نزدیک بوته امکان استفاده از آبیاری جویچه‌ای را نمی‌دهد. طبق گفته دانشگاه کالیفرنیا دیویس، سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی می‌توانند مقادیر کمتری آب را نسبت به سیستم‌های سیلاب سطحی اعمال کنند. بنابراین، آب کمتری از ناحیه ریشه گندم عبور می‌کند.

آبیاری گندم به طور مکرر با سیستم های بارانی می تواند منجر به توسعه سریع بیماری در محصول گندم شود. سیستم های سیلاب سطحی در شستشوی نمک ها کارآمدتر هستند، که اگر نمک ها مشکلی برای محصول گندم باشند، مهم است.

آبیاری غرقابی در آبیاری گندم در نواحی دره مرکزی و نواحی صحرای پایین رایج‌تر است، در حالی که آب‌پاش‌ها در منطقه بین‌کوهی رایج‌تر است. تحقیقات ثابت کرده است که با مقدار بهینه آبیاری، افزایش دفعات آبیاری قطره‌ای می‌تواند طول ریشه و وزن ریشه گندم و تجمع زیست توده در سطح زمین را افزایش داده و در نتیجه عملکرد و راندمان مصرف آب را بهبود بخشد.

توجه: در صورت استفاده از آبپاش برای آبیاری گندم باید طوری تنظیم شود که آب باعث خوابیدن گیاه نشود. علاوه بر این، زمانی که دما در سطوح مطلوب برای شیوع بیماری قارچی است، کشاورزان باید گیاهان خود را به طور مکرر بررسی کنند تا در صورت نیاز اقدامات کنترل بیماری را اعمال کنند.

استراتژی آبیاری باغ (چقدر، چند وقت یکبار، چه زمانی…) را با کلیک روی لینک مطالعه کنید.

نیاز و تعداد آبیاری گندم از موارد زیر تعیین می شود:

تعداد بارندگی ها

تنوع

نوع خاک (خاک های شنی نیاز به آبیاری های مکرر با مقدار آب کمتر دارند)

درجه حرارت

دسترسی به آب در سیستم آبیاری و خاک

در دسترس بودن یا کمبود آب می تواند بر کمیت و کیفیت عملکرد نهایی دانه تأثیر بگذارد.

نیاز آبی در مراحل مختلف رشد گندم

گندم برای رسیدن به بلوغ فیزیولوژیکی و عملکرد بالقوه، به طور متوسط ​​به 350 تا 600 میلی متر آب نیاز دارد. در بسیاری از مناطق، بارندگی در فصل زمستان این نیازها را پوشش می دهد. با این حال، علیرغم اهمیت تامین کل مقدار آب مورد نیاز، توزیع آن به همان اندازه برای عملکرد بالا مهم است.

تنش آبی یا مازاد آب، در مراحل حساس، ناگزیر منجر به تلفات محصول خواهد شد. تنش آبی متوسط ​​زمانی رخ می دهد که سطح تخلیه خاک بیش از 70 درصد باشد. برای جلوگیری از این امر، کشاورزان می توانند در لحظه مناسب و با مقادیر آب مناسب آبیاری کنند. ناگفته نماند که محصولات گندمی که برای تولید غلات کشت می‌شوند، نیازمند آب بیشتری هستند و پس از آن محصولات علوفه‌ای که با خمیر نرم (28 درصد نیاز کمتر به آب) برداشت می‌شوند، قرار دارند.

در مناطقی که بارندگی کافی نیست، آبیاری گندم 4 تا 6 بار در طول دوره کشت پیشنهاد می شود، به ویژه زمانی که کشاورزان از ارقام گندم زمستانه پرمحصول استفاده می کنند. این آبیاری ها به منظور پوشش نیازهای گیاه در مراحل حیاتی رشد است: شروع ریشه طوقه، پنجه زنی، گلدهی و دانه بندی. در اراضی دیم که از طریق سیستم های آبیاری امکان دسترسی به آب وجود دارد، تا مرحله خمیر نرم هر 12 تا 18 روز یکبار آبیاری گندم انجام می شود.

کمبود آب در طول دوره سبز شدن محصول می تواند منجر به شکست محصول شود.

برای گندم زمستانه، آبیاری زودهنگام (یا بارندگی ها) به سبز شدن سریع و یکنواخت گیاهان، استقرار خوب محصول و افزایش دانه ها کمک می کند. با این حال، در برخی موارد، برای جلوگیری از جوانه زدن کاذب، ممکن است به کاشت عمیق نیاز باشد. گیاهان باید زمانی شروع به جوانه زدن کنند که 10 سانتی متر بالای خاک به اندازه کافی مرطوب باشد. به طور کلی، هم برای گندم زمستانه و هم برای گندم بهاره، زمانی که منطقه ریشه در ظرفیت زراعی باشد، در هنگام سبز شدن، رشد ریشه به طور قابل توجهی مطلوب است.

ریشه گیاهان گندم می تواند تا عمق 1.2-2 متر رشد کند، با این حال، 70 تا 80٪ از کل جذب آب در 0.6 متر اول خاک رخ می دهد، جایی که بیش از 80٪ از خاک رشد می کند. در نتیجه مقدار آب اضافه شده از طریق آبیاری گندم باید به اندازه ای باشد که این لایه خاک به اندازه کافی مرطوب بماند.

آبیاری قطره ای چند وقت یکبار و چه مدت باید اجرا شود؟ این مقاله را در مقالات فردین کشت بخوانید.

در مرحله رشد رویشی

همانطور که گیاهان رشد می کنند و سطح برگ فعال بیشتری تولید می کنند، نیاز آبیاری گندم افزایش می یابد. برای فعال نگه داشتن گیاهان از نظر فتوسنتزی، کشاورزان می‌توانند بر این اساس آبیاری کنند تا همیشه روزنه‌ها را باز نگه دارند.

مرحله بحرانی

این مرحله بحرانی ترین و پر آب ترین مرحله رشد گندم در نظر گرفته می شود. حتی تنش خفیف تا متوسط ​​آبی در طی این مراحل منجر به کاهش عملکرد نهایی گیاهان به دلیل فتوسنتز محدود و کاهش رشد سلولی و برگ می شود.

تا 70 درصد کل نیاز گیاه به آب از پایان پنجه زنی تا مرحله گلدهی است. در بسیاری از مناطق، این مقدار توسط بارندگی تامین می شود. با این حال، آبیاری گندم به مقدار 90-150 میلی متری آب ممکن است در مرحله گلدهی حتی در این مناطق مورد نیاز باشد.

برای گندم بهاره ممکن است بیش از یک آبیاری در آن دوره مورد نیاز باشد. کمبود آب نزدیک به گرده افشانی می تواند تعداد و کیفیت دانه های گندم تولیدی را به شدت کاهش دهد.

کاهش عملکرد به دلیل آبیاری بیش از حد

این دوره نه تنها از نظر کم آبی بلکه به غرقابی نیز حساس به آب توصیف می شود. بر اساس شواهد علمی، کاهش عملکرد تا 92٪ در نتیجه آب اضافی از گسترش 7 برگ تا مرحله گرده‌افشانی رخ می دهد.

به جز غرقابی که به راحتی مشاهده می شود، کشاورز باید اقداماتی را برای جلوگیری از بالا آمدن سطح آب زیرزمینی انجام دهد. شرایط بی هوازی طولانی در سیستم ریشه و خوابیدن گیاهان می تواند منجر به کاهش 20-40٪ عملکرد شود. خطر خوابیدگی در گونه های گندم بلند و بهاره بیشتر است.

به جز غرقابی که به راحتی مشاهده می شود، کشاورز باید اقداماتی را برای جلوگیری از بالا آمدن سطح آب زیرزمینی انجام دهد. شرایط بی هوازی طولانی در سیستم ریشه و خوابیدن گیاهان می تواند منجر به کاهش 20-40٪ عملکرد شود. خطر خوابیدگی در گونه های گندم بلند و بهاره بیشتر است.

تا زمان بلوغ و برداشت محصول

کمبود آب حتی مدت کوتاهی پس از مرحله گلدهی نیز مشکل باقی می ماند و باعث کاهش مدت زمان پر شدن دانه، تعداد دانه و وزن می شود. پس از گلدهی، مرحله پر شدن دانه به عنوان یکی از 3 مرحله حساس به تنش آبی در نظر گرفته می شود که منجر به کاهش قابل توجه عملکرد محصول می شود. با این حال، نتایج تجربی ثابت کرده‌اند که کمبود آب برای افزایش پروتئین دانه (قدرت گلوتنین) و کیفیت نان‌سازی آرد گندم تولیدی امکان‌پذیر است. با این حال، شواهد علمی بیشتر نشان می دهد که کمبود آب در مراحل اولیه دانه بندی باعث کاهش جذب نیتروژن می شود و تجمع پروتئین های دانه بر کیفیت محصول نهایی تأثیر منفی می گذارد.

نکته: همه کشاورزان صرف نظر از منطقه یا دوره ای که گندم می کارند باید بدانند که گیاهان بر اساس وجود آب در خاک نسبت به آبیاری های فصلی بازده بیشتری دارند. به همین دلیل، انجام اقداماتی برای بهبود حاصلخیزی خاک و ظرفیت نگهداری آب بسیار مهم است.