عمومی

اهمیت آبیاری درختان پسته در بهار و تابستان

آبياري درختان پسته

یکی از مهمترین عملیات داشت، آبیاری در طول فصل است. درخت پسته در هر مرحله از رشد نیازمند مقدار مشخصی آب است. به نظر می رسد مراحل تکامل میوه پسته بر اساس اهمیت از منظر آبیاری عبارتند از: گلدهی و پر شدن مغز، تشکیل میوه، مغز پرکردن و در نهایت رسیدن میوه و خندانی شدن آن است.
باید توجه داشت که عدم تأمین نیاز آبی درختان در فروردین ماه در زمان گلدهی و زمان پر‌شدن مغز (عموماً تیرماه) پوکی و سقط‌ جنین را به دنبال دارد. مرحله خندانی پوست استخوانی در زمان آخرین آب قبل از برداشت نیز یکی از مراحلی است که باید مدنظر قرار گیرد. آبیاری حین تشکیل میوه و پس از گرده افشانی (اواخر فروردین ماه) برتعداد دانه در درخت اثرگذار است. همچنین در زمان رسیدگی و مغز پرکردن در اواخر مرداد و اوایل شهریور ماه بهتر است آبیاری مورد توجه قرار گیرد، چون با توجه به گرمی هوا و کمبود آب درختان تحت تنش هستند و عدم تأمین نیاز درختان به آب منجر به پوکی و نیم مغزی می شود. البته مجموعه عواملی از قبیل مدیریت آبیاری، تغذیه، کنترل آفات و بیماری‌ها و …. در طول فصل وزن و اندازه میوه را تحت تأثیر قرار می دهد.
با وجود اینکه حساس‌ترین مرحله رشد درختان پسته به تنش آبی زمان گل‌دهی و مغز رفتن است، اما برخی از باغداران از آبیاری باغ های خود در زمان به گل رفتن ترس دارند! ایشان اظهار می‌کنند که آبیاری درختان پسته در این زمان باعث ریزش گل‌ ها می شود. لذا در این قسمت لازم دانستیم توضیحی در این خصوص جهت روشن شدن مطلب ارائه نماییم.
درختان در دو حالت قادر به جذب آب از خاک نیستند. وقتی که خاک خشک بوده و آبی برای جذب وجود ندارد و دوم حالتی که خاک اشباع از آب بوده و هوایی در خاک وجود نداشته باشد. تنها در حالتی که سه جزء آب، خاک و هوا در کنار هم باشند، شرایط لازم برای جذب آب توسط ریشه گیاه فراهم است. با این تفاسیر در طول زمان آبیاری، درختان نمی‌توانند آبی را از خاک جذب نمایند؛ چرا که در این زمان خاک اشباع بوده و هوایی در آن وجود ندارد. به همین دلیل است که گفته می‌شود باغچه‌ ها را هنگام ظهر آبیاری نکنید، چرا که در این زمان گیاه بیشترین نیاز به آب را دارد، در حالی که جذب آب متوقف می‌گردد. لذا گیاه به اصطلاح دچار خفگی شده و صدمه می‌بیند. بسته به نوع خاک، این حالت اشباع بین ۲۴ ساعت (در خاک ‌های خیلی سبک شنی) و تا ۴ الی ۵ روز (در خاک ‌های سنگین رسی و قلیایی) پس از آبیاری باقی می ‌ماند. در این حالت گیاه تحت تنش غرقاب قرار می‌گیرد. لذا جهت رفع مشکل در خاک ‌های با نفوذپذیری کم در زمان گل ‌دهی باید از آبیاری سنگین خودداری کرد. در شرایطی که آب و خاک شور باشد نیز به دلیل غلظت بالای نمک در محلول خاک جذب آب به کندی صورت گرفته و حالت اشباع خاک ممکن است تا زمان بیشتری نیز باقی بماند.
گزارشات و شواهد موجود نشان داده که در برخی از مناطق پسته‌کاری، آبیاری درختان پسته در اردیبهشت ‌ماه باعث سوختگی و سیاه شدن نوک میوه‌ ها و در نهایت خشک‌ شدن آن‌ ها می‌گردد. این عارضه تاکنون بر روی ارقام کله ‌قوچی، اوحدی (فندقی)، اکبری و پوست‌خرمایی و پوست‌پیازی (بیاضی) در استان کرمان و رقم آق پسته در استان قزوین و رقم عباسعلی در منطقه دامغان مشاهده شده ‌است. بررسی‌های انجام شده نقش کلیه آفات، عوامل قارچی، ویروسی و باکتریایی، عوامل اقلیمی و جوی را در بروز این عارضه منتفی می‌داند. این عارضه که به عارضه لکه ‌پوست استخوانی موسوم است، بر اساس تحقیق مقدماتی انجام‌ شده در پژوهشکده پسته، به دلیل کمبود کلسیم در گیاه اتفاق اُفتاده و بطور غیر مستقیم در اثر آبیاری در اواسط اردیبهشت ‌ماه تشدید می‌گردد. البته مکانیسم بروز این عارضه هنوز مشخص نیست، ولی به احتمال قوی آبیاری در اردیبهشت ‌ماه با بر هم زدن نسبت کلسیم به سایر عناصر غذایی در گیاه و در نهایت تغییر در غلظت کلسیم در اندام ‌های گیاهی و بخصوص میوه، باعث بروز این مشکل می ‌شود. محلول ‌پاشی کلرورکلسیم با غلظت ۲.۵ در هزار، در اواخر فروردین‌ ماه می ‌تواند شدت خسارت را در این عارضه کاهش دهد. البته تحقیقات تکمیلی در این خصوص، جهت شناسایی بهتر جنبه‌های این عارضه، در پژوهشکده پسته در شرف انجام است.
البته فاکتورهای کیفی دیگری نیز نظیر زودخندانی و ترک ‌خوردگی پوست سبز پسته نیز تحت تأثیر مدیریت آبیاری در فصل بهار قرار دارند. بر اساس تحقیقات انجام‌ شده جلوگیری از تنش خشکی در اواخر فصل بهار بخصوص در خرداد ماه با انجام آبیاری کافی، بیشترین اثر را در کاهش تشکیل پسته ‌های زودخندان و در نهایت کاهش آلودگی مغز پسته به زهرابه آفلاتوکسین دارد.

نوشته های مشابه