مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی

بسیاری از بیماری ها و آفات سیب زمینی وجود دارد که در کاشت سیب زمینی باید مراقب آنها باشید. با این حال، اغلب اوقات، می توان با تناوب و کاشت محصولات متنوع از بیماری ها و آفات سیب زمینی تا حدود زیادی جلوگیری کرد. در این مقاله ما به مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی و روش های کنترلی پرداخته ایم.

بیماری ها و آفات سیب زمینی

سیب زمینی (Solanum tuberosum) می تواند توسط پاتوژن های مختلف مورد حمله قرار گیرد. کاشت مجدد غده ها در همان منطقه اغلب منجر به آلودگی و انتشار عوامل بیماری زا از طریق خاک یا غده های باقی مانده در بستر خاک می شود. بنابراین قبل و بعد از کاشت سیب زمینی در هر بستر بین 4 تا 5 سال تناوب زراعی را اجرا کنید. در این مقاله مطالبی پیرامون مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی و همچنین نحوه پیشگیری و کنترل آن ها ارائه می دهیم.

بیماری های باکتریایی سیب زمینی

باکتری ها عمدتا باعث ایجاد لکه های نرم و پوسیده روی سیب زمینی می شوند که اغلب غده ها را کاملا غیرقابل خوردن می کند. ناقل اصلی بیماری های باکتریایی یک غده آلوده است، بنابراین بهترین استراتژی پیشگیری، خرید بذر سیب زمینی معتبر و سالم است.

پوسیدگی نرم ساقه و غده

پوسیدگی نرم ساقه و غده به نام ساق سیاه نیز شناخته می شود. از اواسط خرداد، بوته های آلوده سیب زمینی پژمرده می شوند و برگ های خود را فر می کنند. باکتری ها جریان آب را مسدود می کنند و باعث پوسیدگی نرم روی ساقه سیاه شده می شوند و باعث می شود شاخه ها به راحتی از زمین خارج شوند.

داخل ساقه لزج است. غده هایی که در طول برداشت آسیب دیده اند در انبار دچار پوسیدگی نرم می شوند. ناحیه آسیب دیده نرم و لطیف می شود و با یک خط سیاه از بافت سالم جدا می شود. در این مرحله هیچ راهی برای درمان گیاهان وجود ندارد. به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، فقط از دانه های سیب زمینی گواهی شده و سالم برای کاشت در سال بعد استفاده کنید، غده ها را خیلی زود یا خیلی دیر نکارید و گیاهان آلوده را همراه با غده ها جدا کنید. اجازه دهید غده ها پس از برداشت دقیق خشک شوند و به طور مرتب در انبار چک کنید.

به سادگی در گلدان سیب زمینی بکارید.

پوسیدگی حلقه ای

(Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus): علائم عمومی روی ساقه سیب زمینی ایجاد می شود، مانند پژمردگی، کلروز (زرد شدن برگ ها) یا پیچ خوردگی برگ ها. پوسیدگی حلقه باکتریایی را فقط می توان با بریدن غده ها شناسایی کرد. غده های آلوده تغییر رنگ قهوه ای در چند میلی متر زیر پوست نشان می دهند و اغلب توسط سایر عوامل بیماری زا مورد حمله قرار می گیرند و پوسیدگی ایجاد می کنند.

پژمردگی باکتریایی

(Ralstonia solanacearum): در اینجا نیز علائم کلی بیماری روی گیاه ظاهر می شود، اما در داخل غده تراوش باکتریایی سفید رنگ از چشم و بافت قهوه ای رنگ ترشح می شود. پژمردگی باکتریایی نیز از مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی ذکر شده است.

بیماری های قارچی در سیب زمینی

قارچ ها باعث ایجاد تعدادی از بیماری های مختلف در سیب زمینی می شوند. در کنترل بیماری ها و آفات سیب زمینی که توسط قارچ ها ایجاد می شوند، پیشگیری واقعا بهترین روش است. با این حال، برای برخی از بیماری ها، پس از ظاهر شدن علائم، راهی برای نجات گیاهان وجود ندارد.

روش های پیشگیری از بیماری های قارچی سیب زمینی:

انواع با ارقام حساسیت کم را برای کاشت انتخاب کنید.

سیب زمینی هایی که از سال قبل رشد کرده اند را در اسرع وقت حذف کنید.

غده ها را برای برداشت زودتر قبل از آلودگی در جایی قرار دهید که جوانه بزنند.

فاصله ردیف ها و کاشت زیاد را حفظ کنید تا گیاهان خشک شوند

یک کود متعادل برای کوددهی گیاهان استفاده کنید

فقط غده های رسیده را با پوست سفت برداشت کنید.

از تناوب زراعی و سیب زمینی بذر سالم و تایید شده برای جلوگیری از بیماری ها و آفات سیب زمینی استفاده کنید.

در صورت آلودگی حاد، گیاهان آلوده را در زباله های خانگی دور ریخته و از قارچ کش های مجاز اسپری استفاده کنید.

خال  سیاه سیب زمینی

 (Colletotrichum coccodes): این قارچ خاکی باعث از بین رفتن کل شاخه ها به خصوص در سال های گرم و خشک می شود. برگ ها پژمرده می شوند، به زودی قهوه ای می شوند و روی ساقه که اغلب سبز باقی می ماند، خشک می شوند. لکه های سیاه کوچکی در پایه ساقه ظاهر می شود و ریشه ها شکننده و پوسیده هستند. غده ها نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.

اسکب معمولی

(Streptomyces scabies): این قارچ به طور طبیعی در خاک وجود دارد و غده سیب زمینی را از شهریور تا دی آلوده می کند. معمولا در خاک های خشک و گچی شیوع این بیماری بیشتر است. هنگام آلوده شدن، غده‌ها ضایعات چوب پنبه‌ای روی سطح ایجاد می‌کنند که گاهی اوقات شکاف‌هایی شبیه به شبکه دارد، اما تشکیل اسپور وجود ندارد. با کاشت واریته های مقاوم به راحتی می توان از اسکب سیب زمینی جلوگیری کرد. علاوه بر این، کاشت در خاک سالم به عنوان رقیبی برای پاتوژن عمل می کند. قبل از کاشت سیب زمینی از افزودن آهک به خاک خودداری کنید.

سوختگی دیررس

(Phytophthora infestans): این بیماری که به نام سوختگی سیب زمینی نیز شناخته می شود، توسط قارچ های اوومیست که در غده های آلوده باقی مانده در زمین زمستان گذرانی می کنند، منتقل می شود. اولین علائم بسته به آب و هوا ظاهر می شود. لکه های زرد رنگی روی برگ های گیاه سیب زمینی ایجاد شده و به زودی تیره می شوند و یک لایه قارچی سفید مایل به خاکستری در سطح زیرین برگ ها ظاهر می شود. با گذشت زمان، کل گیاه آلوده می شود و از بین می رود. غده ها دارای لکه های خاکستری مایل به آبی، سخت و فرورفته هستند. در زیر پوست، بافت سفت و قهوه ای تیره تغییر رنگ داده است.

اسکب پودری سیب زمینی

اسکب پودری (Spongospora subterranea): این یک بیماری قارچی از جمله بیماری ها و آفات سیب زمینی است که عمدتاً در هوای مرطوب و خنک و در ارتفاعات بیشتر دیده می شود. برجستگی های تیره و زگیل مانند روی غده ها ظاهر می شود که بعدا ترک می خورند و هاگ های سیاه را آزاد می کنند. در باغچه خانه، اسکب پودری از طریق پوست سیب زمینی در کمپوست یا غده های باقی مانده در خاک سال قبل پخش می شود. بنابراین، غده های آلوده و بقایای آنها را دور بیندازید. استفاده از تناوب زراعی، ارقام مقاوم و بذر سیب زمینی سالم بهترین روش های کنترل هستند.

پوسیدگی رایزوکتونیایی

پوسیدگی ریشه (Rhizoctonia solani): یکی از بیماری ها و آفات سیب زمینی است که باعث ایجاد لکه های تیره و سطحی روی غده ها و لکه های فرورفته و قهوه ای روی ساقه می شود. این گیاهان کوتاه رشد می کنند و فقط چند شاخه تولید می کنند. یک پوشش سفید قارچی می تواند در پایه ساقه ایجاد شود و گاهی اوقات برگ های نوک ساقه خمیده می شوند. پاتوژن از خاک منتقل می شود. فقط تناوب زراعی از آلودگی مجدد جلوگیری می کند.

سایر بیماری های قارچی سیب زمینی

بلایت زودرس (Alternaria solani): یک بیماری قارچی است که عمدتا در انواع دیررس سیب زمینی یافت می شود. از دی ماه به بعد، لکه‌های گرد و قهوه‌ای رنگی بر روی برگ‌های مسن‌تر ظاهر می‌شوند که می‌توانند شکسته شوند. و لکه های فرورفته و قهوه ای با بافت سفت روی غده ایجاد می شود.

کپک خاکستری (Botrytis cinerea): این بیماری قارچی باعث ایجاد لکه های خاکستری روی بافت مرده برگ ها، به ویژه پس از یک دوره خشکی در هوای خنک و مرطوب می شود. نیازی به سم پاشی نیست، زیرا در هوای خشک تر خود به خود از بین می رود.

بیماری زگیل سیب زمینی (Synchytrium endobioticum): این مورد جزو بیماری ها و آفات سیب زمینی قرنطینه ای است که توسط یک قارچ منتقله از خاک ایجاد می شود. روی غده‌ها و تا حدودی روی ساقه‌ها شبیه گل کلم ظاهر می‌شوند که بعدا پوسیده و پوسیده می‌شوند.

پوسیدگی سفید ساقه (Sclerotinia sclerotiorum): بیماری که در آن میسلیوم قارچ قسمت هایی از ساقه را می پوشاند. علاوه بر این، رشد تیره، گرد و پایدار، به نام اسکلروتی، ظاهر می شود. ساقه های آلوده به راحتی در باد یا طوفان خم می شوند.

چگونه می توان سیب زمینی جوانه زده را کاشت؟

بیماری های ویروسی سیب زمینی

ویروس‌های روی سیب‌زمینی عمدتا توسط آفات منتقل می‌شوند، به ویژه شته‌ها (Aphidoidea) و برخی نماتدهای پاتوژن گیاهی (Trichodorus و Paratrichodorus). باعث اختلالات رشد، علائم روی برگ و کاهش عملکرد بین 10 تا 80 درصد می شوند. استفاده از واریته های مقاوم، بذرهای گواهی شده سیب زمینی و تناوب زراعی اقدامات مفیدی برای پیشگیری هستند.

ویروس‌ها همچنین می‌توانند از طریق صدمات به گیاهان هنگام آماده سازی زمین، بیل زدن و … منتقل شوند. گیاهان آلوده را فورا حذف کنید، غده‌ها قابل خوردن هستند و مشکلی برای انسان ندارند. ویروس ها جزو مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی هستند که مبارزه با آنها سخت است بنابراین بهترین روش برای کنترل بیماری ها و آفات سیب زمینی پیشگیری و جلوگیری از ورود ویروس هاست.

ویروس برگ سیب زمینی (PLRV)

یک بیماری ویروسی با پیچ خوردگی معمولی برگ ها به سمت بالا و زرد شدن همراه است. گیاهان به طور قابل توجهی کوچکتر هستند و دارای برگهای عمودی هستند که سفت و خشک شده اند. ویروس برگ سیب زمینی که جزو مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی است منجر به کاهش عملکرد تا 80٪ می شود.

ویروس جغجغه تنباکو (TRV)

این بیماری که توسط نماتدهایی که قبلا از گیاهان وحشی آلوده تغذیه کرده اند، منتقل می شود. ساقه ها اغلب کوتاه می شوند، به ندرت علائمی را روی برگ ها نشان می دهند و عملکرد نیز به سختی تحت تأثیر قرار می گیرد. با این حال، لکه‌های خاکستری سیاه و حلقه‌های فرورفته در غده‌ها هنگام برش دیده می‌شوند.

ویروس Y سیب زمینی (PVY)

یکی از مهم ترین ویروس های سیب زمینی در سراسر جهان است که باعث ایجاد لکه های قهوه ای تیره و نکروزه در سطح زیرین برگ ها و همچنین زردی موزاییکی خفیف می شود. برگها ممکن است کاملا از بین بروند و گاهی اوقات غده ها تحت تأثیر قرار می گیرند و لکه های تیره ایجاد می کنند که به عمق ویروس جغجغه تنباکو نفوذ نمی کنند.

گیاه سیب زمینی بیمار با برگ‌های زرد و توقف رشد در بین سایر گیاهان مشخص می شود.

آفات رایج سیب زمینی

آفات مختلف به سیب زمینی آسیب می رساند، گاهی اوقات بیماری ها و آفات سیب زمینی فقط روی گیاه، گاهی نیز به غده های خوش طعم نیز آسیب می رساند. در اینجا رایج ترین آفات سیب زمینی و نکاتی درباره چگونگی جلوگیری از هجوم و کنترل آنها ذکر کرده ایم.

شته ها (Aphidoidea)

این حشرات کوچک و مکنده می توانند باعث تغییر شکل برگ در سیب زمینی شوند. با این حال، در طبیعت، آنها با حشرات مفیدی مانند کفشدوزک ها (Coccinellidae) و لاروهای بالتوری (Chrysoperla carnea) کنترل می شوند.

کرم های مفتولی (Agriotes)

لاروهای این آفت تونل های عمیقی در غده های سیب زمینی ایجاد می کنند. آماده سازی خوب خاک، برداشت زودهنگام (استفاده از واریته زودرس)، و تناوب زراعی با وقفه کشت 4 تا 5 ساله، خطر ابتلا به کرم مفتولی را تا حد زیادی کاهش می دهد.

کرم‌های طوقه بر (Agrotis)

لاروهای کرم طوقه بر، ترجیح می‌دهند در خاک‌های سبک و گرم زندگی کنند و می‌توانند باعث آسیب شدید به غده‌های سیب‌زمینی شوند. پروانه ها همچنین تخم های خود را روی علف های هرز می گذارند، بنابراین حذف علف های هرز یک اقدام پیشگیرانه مهم در کنترل بیماری ها و آفات سیب زمینی است.

برای کنترل بیولوژیک این آفت می توان از نماتدهای پاتوژن حشرات مانند Steinernema carpocapsae استفاده کرد که به سادگی با آبیاری پخش می شوند.

سوسک کلرادو سیب زمینی (Leptinotarsa decemlineata)

این سوسک نیز یکی از مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی به شمار می رود. این سوسک در خاک به خواب زمستانی می رود و مدت کوتاهی پس از ظهور در اولین شاخه های سیب زمینی، تخم های خود را در سطح زیرین برگ می گذارد. لارو سوسک برگخوار سیب زمینی طی دو تا سه هفته تمام گیاهان سیب زمینی را می خورند.

سمپاشی با روغن درخت چریش (Azadirachta indica) در مراحل لاروی L1 تا L3 تا حدودی می تواند جمعیت این آفت را کاهش دهد. گیاهان را به طور منظم بررسی کنید تا در مراحل اولیه اقدامات کنترلی مطلوبی انجام دهید.

بسیاری از بیماری ها و آفات سیب زمینی را می‌توان با تناوب زراعی خوب و کاشت همراه به جای تک‌کشت، پیشگیری یا محدود کرد. در این مقاله ما به مهمترین بیماری ها و آفات سیب زمینی اشاره کردیم که امیدواریم با رعایت نکات کاشت و برداشت موفقی داشته باشید.