اکثر مردم گلدانها را در اتاق نشیمن یا پذیرایی نگهداری میکنند. باید توجه داشت که انتخاب محل گلدان، نباید مانعی برای بازی و کودکان و یا استراحت دیگران باشد. در حقیقت، گلدان نباید یک جسم دست و پاگیر باشد. بعضی از گیاهان به گرمای زیاد در فصل زمستان و بعضی دیگر به هوای خشک داخل آپارتمان حساسیت دارند. بهترین راه برای نگهداری اینگونه گل ها، استفاده از گلدان های شیشه ای بنام باغ شیشه است که هم رطوبت کافی دارد و هم درجه حرارت محیط آن برای پرورش گیاه کافی است. نیمی از خانم های خانه دار گیاهان آپارتمانیرا در آشپزخانه نگهداری می کنند. باید سعی نمود از گلدان های کوچک کم رشد مانند: پریمولا و کاکتوس استفاده نمود. یک سینی شن ریزی شده که محتوی انواع گل های مناسب باشد، در نزدیک پنجره، زیبایی خاصی به محیط دلچسب آشپزخانه می دهد. از آنجایی که میزان رطوبت هوای آشپزخانه به علت وجود آب جوش یا دیگ زودپز از سایر اتاق های خانه بیشتر است، بنابراین پرورش گل های رطوبت دوست در آشپزخانه ترجیح داده می شود.
عده دیگری از مردم، گیاهان آپارتمانی را در اتاق نشیمن و راه پله ها قرار می دهند، چنانچه دکوراسیون مناسب برای قرار دادن گلدان ها پیش بینی شود، می توان منظره بسیار زیبایی را ایجاد نمود. زیبایی اتاق نشیمن، خاطره بسیار دلپذیری را در بیننده ایجاد می کند، از آنجایی که گلدان ها همیشه در دسترس می باشد، رسیدگی به آنها بسیار آسان است. گیاهانی که در اتاق نشیمن پرورش داده می شوند، بایستی از گروه گیاهان زود رشد باشد که با نور کم و سایر شرایط نامساعد مانند کوران هوا، کمبود رطوبت و غیره مقاوم باشد، در غیر این صورت در مدت کوتاهی زرد و خشک می شود و منظره نامناسبی به اتقاق نشیمن می دهد.
بعضی ها گل های خود را در اتاق ناهار خوری نگهداری می کنند. گل هایی در اتاق ناهار خوری نگهداری می شوند که شاخ و برگ آنها زیاد رشد ننموده و فضای اتاق را اشغال نکند و از گل های سایه دوست انتخاب کردند. گلدانها را در محلی از اتاق قرار می دهند که دسترسی برای آب دادن به آن آسان باشد و باید حتی المقدور دور نمای گلدان ها زیبایی خاصی به محیط ناهار خوری ببخشد آلودگی هوا همان طور که بر روی تنفس (اکسیژن رسانی) و جریان خون، قلب، مغز و … اثر می گذارد، روان انسان را نیز درگیر می کند. در این زمینه تحقیقاتی نیز به عمل آمده است. انسان موجودی طبیعت گراست بنابراین هر قدر محیط سالم تر، زیباتر آرام تر باشد این تبادل به نحو مفیدتری صورت خواهد گرفت. رنگ سبز، رنگ بودن، گرمی، آرامش، مهربانی و دعوت کننده است. رنگی که خداوند با طیف بسیار گسترده ای آن را در جای جای طبیعت گسترده است و این گستره زیبایی، پیام آور آرامش و سلامتی است. افسوس که ماشینی شدن، بهره وری انسان را از این نعمت محدود ساخته است. اما با این محدودیت و آلودگی رو به افزایش چه باید کرد؟ آیا گل ها و گیاهان آپارتمانی می توانند جایگزینی مناسبی برای این نعمت باشند؟ و ما انسان ها چگونه می توانیم از وجود این گیاهان برای تقویت روح و روان خود استفاده کنیم؟ در آپارتمان های امروزی به علت نبود نور و انرژی کافی، گیاهان دست ساز و بی جان جای گیاهان طبیعی را گرفته اند که نه آب می خواهد، نه کود و نور؛ و به راحتی قابل شستشو است. برقراری ارتباط با چنین وسایل بی جان به مراتب سخت تر از جانداران سبز و با نشاط است. لطافت و سرزندگی یک گیاه زنده و جاندار به راحتی می تواند ما را به سوی خود دعوت کند و اگر ما راه های کسب انرژی را بیاموزیم و بتوانیم با دنیای درون خود ارتباط برقرار کنیم، به راحتی پاسخگوی این دعوت خواهیم بود. ما می توانیم با گیاهان صحبت کنیم، درددل کنیم و به زبان دیگر همنشینی داشته باشیم. وقتی در فضای کوچک آپارتمان خود پنجره را به هوای چند گلدان باز می کنیم، خودمان هم کمی هوای تازه استنشاق می کنیم. ریزش برگ های کهنه و قدیمی و رویش مجدد برگ های نو الگویی است برای بازسازی، تلاش و سازندگی ما که همنشین این موجودات با طراوت و سرشار از زندگی هستیم. اگر گلدانی در منزل دارید حتماً این کلمات برایتان معنادارتر خواهد بود، زیرا مأنوس شدن با این مخلوقات زیبای بی کلام، بسیار لذت بخش خواهد بود. به طوری که اگر آفتی به خاک یا برگ های گیاهتان بیفتد ناراحت می شوید و درصدد رفع آن برمی آیید، به مغازه های مختلف سر می زنید تا چاره ای بیابید و وقتی که گل و گیاهتان را مجدداً سرحال می بینید، گویی دوباره انرژی گرفته اید و خوشحال می شوید. این همان احساسی است که مزرعه داران، کشاورزان و کسانی که در دل طبیعت زندگی می کنند، بارها و بارها تجربه کرده اند؛ ولی با مقیاسی کوچک تر و شهری. وقتی نمی توانیم گلستان داشته باشیم، چرا خود را از گل محروم نماییم؟
با کمک تکنیک های گوناگون، با چگونگی ارتباط با دنیای درون خود که هنوز متداول نشده آشنا شوید تا نیازهای ناشناخته درون خود را ملموس، و از سطح ناهوشیار به سطح هوشیار خود منتقل سازید. در این صورت است که می توانید با دنیای گیاهان رابطه برقرار کنید. زیرا آن هنگام است که زبان سکوت را فرا گرفته اید. با چشم دل ببینید و با گوش جان بشنوید. به خصوص برای افرادی که تنها زندگی می کنند، نگهداری گیاه در چهار دیواری خانه بدون حیاط بسیار مفید خواهد بود. مونس و همدمی که آزار رسان نیست. آسیب ها و زخم های عاطفی و روانی را نه تنها نمک پاش نیست بلکه مرهمی بی دردسر است. انرژی دهنده ای که توقع و انتظارات عصبی ندارد و شما را نمی آزارد. با شما مهربان است و همراه سکوتش دریایی از آرامش را به شما هدیه می کند.
اما نگهداری گیاهان آپارتمانی، مشکلاتی را هم با خود به همراه دارد. دو مشکل عمده ای که اکثر گیاهان آپارتمانی با آن مواجه هستند عبارت اند از: یکی وجود توده های متحرک سفید رنگ با پوشش آردی به نام شپشک آردآلود است. این حشره از شیره پرورده گیاه تغذیه کرده و باعث افت گیاه می شود. شیوه مبارزه با این حشره، استفاده از سموم تماسی مانند مالاتیون، دیازنیون، گوزاتیون به صورت پودر( به نسبت به یک قاشق مرباخوری ) دو سی سی در یک لیتر آب به اضافه پنج تا شش قطره مایع ظرفشویی است که باید روی سطح برگ ها و پشت آنها اسپری شود و در صورتی که مؤثر واقع نشود باید دو هفته بعد تکرار شود. اما نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که با توجه به این که این حشرات از شیره گیاهی تغذیه می کنند، می توان از سموم سیستمیک نیز جهت مبارزه استفاده کرد.
دومین مشکل، وجود کرم خاکی یا خرخاکی داخل خاک گلدان هاست که این امر با توجه به وجود این گیاهان در داخل آپارتمان باعث کثیفی محل سکونت و بد منظر شدن اطراف گیاه می شود. روش مبارزه با این مشکل استفاده از سموم سوین یا لیندین به نسبت یک قاشق مرباخوری در یک لیتر آب است. این آب باید به عنوان آب آبیاری روی سطح خاک استفاده شود.
بدون تردید رعایت نکات علمی برای نگهداری از گیاهان آپارتمانی و فراهم کردن شرایط مناسب زیستی برای این گیاهان، تأثیر به سزایی در رشد، پرورش، سبزی و طراوت آنها دارد، اما نباید این نکته را فراموش کرد که گیاهان همانند ما انسان ها دارای احساسات و عواطف هستند و احساس ما را نسبت به خودشان به خوبی درک می کنند. اگر ما یاد بگیریم که جمله های تأکیدی مثبت را برای خود نهادینه کنیم ، بهتر می توانیم این نعمت های الهی را باور کرده، با آنها ارتباط برقرار کنیم و بهره وری مثبت داشته باشیم.
بیایید احساسات خود را به آزمون بگذاریم، امتحان کنیم و نتیجه اش را ببینیم. به طبیعت روی آوریم. اگر نمی توانیم باغ و باغچه داشته باشیم، سبزی هر چند کوچک را در گلدان های گلی به خانه هایمان دعوت کنیم. به امید روزی که لطافت این سبزی روح و روان ما را فراگیرد.
چطور گیاهان آپارتمانی انتخاب کنیم؟
حتی توی خرید گل و گیاه هم میشود گول ظاهر را خورد. خیلی از گیاهان تر و تازه توی گلخانه های آخرین سیستم، بعد از خرید دچار آفت می شوند و از آن ظواهر دلربا که محصول ترفندهای فروشنده ها بوده، چیزی جز چند برگ مچاله باقی نمیماند. بهترین زمان برای خرید گیاهان آپارتمانی، اردیبهشت تا شهریورماه است.
- برگ ها همه چیز را رو میکنند: آسیب دیدگیها، لکهها و باقیمانده آفات؛ حواستان به آنها باشد.
- اگر ریشهها از سوراخ ته گلدان بیرون زده باشند، یعنی گیاه بیش از حد معمول توی گلخانه مانده یا رشد خارج از قاعده داشته است. بهتر است از خرید این گیاهان خودداری کنید. ولی اگر نمیتوانید قید انتخابتان را بزنید، از فروشنده بخواهید که گلدان آن را عوض کند. وقتی خرید کردید، آن را توی روزنامه بپیچید و به خانه ببرید تا رطوبتش حفظ شود.
نور مناسب گیاهان آپارتمانی:
پرتوهای نور خورشید دارای انرژی بوده و در ساخت سبزینه گیاهان نقش مهمی را ایفا می کنند، بنابراین همه گیاهان تا حدی به نور احتیاج دارند. نور مورد نیاز گل های آپارتمانی اغلب به صورت نور غیر مستقیم میباشد و نور مستقیم اگر نور کافی برای رشد و نگهداری گیاهان در اختیار ندارید، میتوانید از لامپ های فلوئورسنت و نور مصنوعی کمک بگیرید. برای گیاهان بدون گل و زینتی می توانید از چند مهتابی با رنگ نور آفتابی و مهتابی استفاده کنید. به این صورت که گیاهان را تقریبا در فاصله ۲۵ سانتیمتری لامپ ها قرار دهید و لامپ ها به طور متوسط ۱۴ ساعت در شبانه روز روشن باشند. همچنین برای راحتی می توانید از کلید های تایمر دار استفاده کنید. به طور کلی این روش پر هزینه بوده و انرژی زیادی را هدر می دهد و توصیه ما به شما این است که از گیاهان مقاوم به نور کم استفاده کنید.
روش تعویض گلدان گیاهان آپارتمانی:
موقع تعویض گلدان نباید خاک آن کاملا خشک باشد.به گونه ای که وقتی گیاه را از گلدان بیرون میآورید، خاک خشک که خاصیت چسبندگی ندارد، از ریشهها جدا میشود و با خودش تارهای کشنده گیاه را جدا می کند. اول با یک دست، خاک گلدان را نگه نگه داشته، بعد گلدان را وارونه کرده و آهسته به لبه میز یا پله بزنید، تا ریشه گیاه با توده خاک بیرون بیاید. باید پای گیاهتان آب بریزید تا خاک جدید و قدیمی به هم بچسبد.
زمان تعویض گلدان:
اگر رشد گیاه متوقف شده و ریشه از زیر گلدان بیرون زده است، همگی نشان دهنده ان است که باید گلدان عوض شود. هدف از عوض کردن گلدان، یا بزرگ کردن اندازهی آن است یا دورریختن خاک کهنه، ریختن خاک جدید و رساندن مواد مغذی به گیاه.
اگر اوایل اردیبهشت ماه هر سال، گلدان را عوض کنید، بهترین زمان ممکن برای این کار را انتخاب کرده اید شرایط دمایی اردیبهشت به گیاهان کمک میکند تا فعالیتشان را از نو شروع کنند. یک گلدان استاندارد، گلدانی است که دهانهاش حداکثر دو تا سه سانتیمتر، بزرگتر از وسعت گیاهتان باشد اگر میبینید گیاهتان در گلدان بزرگ و جدیدش، در ابتدا رشد خوبی ندارد، به خاطر این است که همه توان گیاه بیچاره، صرف ریشهدهی میشود.
آب دادن به گلدان گیاهان آپارتمانی:
مقدار آبی که پای گلدان می ریزید، بنا به سردی و گرمی هوای محیط و نوع گیاه متفاوت است. هرچی هوا گرمتر، نیاز به آب بیشتر است. نوع خاک هم در میزان نگهداری آب تأثیر دارد. هرچی خاک گلدان سنگینتر باشد، آب بیشتری را در خودش نگه میدارد؛ و برعکس. وقتی خاک را لمس میکنید، خشکی و تری آن، نیاز به آب گیاه را تا حدودی مشخص می کند. روزی سه چهار بار لازم نیست. بهترین راهش این است که یکباره گیاهتان را سیراب کنید. مثل آب آکواریوم ماهیها که نباید کلردار باشد، بهتر است آب گیاهان آپارتمانی را هم ۲۱ ساعت بگذارید بماند. تا کلرش بپرد. خوبی چنین کاری در این است که در فصلهای سرد سال، دمای آب سرد شیر، با دمای محیط یکسان میشود.
کوددهی به گلدان:
به یاد داشته باشید که گیاهان گلدانی مواد مغذی بیشتری نسبت به گیاهان باغچه نیاز دارند. هرچه دفعات آبیاری و مقدار آن بیشتر باشد، مواد مغذی بیشتری از گلدان خارج می شوند، پس گیاه به کود نیاز بیشتری پیدا می کند. اگر می خواهید گیاهان سرحال و شادابی داشته باشید، هرچند هفته یک بار از کود محلول در آب استفاده کنید.
نکته: بیشتر گیاهانی که از گلخانه می خرید، کوددهی شده اند و تا چند هفته نیاز به کوددهی ندارند. اگر خاک گلدان را هم به تازگی عوض کرده اید، تا چند ماه لازم نیست به آن کود بدهید.
بهتر است در زمان گلدهی یا رشد گیاه، ماهی یک بار به آن کود بدهید اما در فصل زمستان و دوره ی استراحت گیاه، می توانید مقدار کوددهی را کم تر یا متوقف کنید. جزییات کوددهی برای هر گیاه متفاوت است و لازم است که قبل از استفاده برای هر گیاه به طور دقیق در مورد مقدار آن مطالعه کنیم.
مقدار کود را تا جایی که ممکن است خیلی کم درنظر بگیرید چون مقدار زیاد کود به گیاه آسیب می رساند.
مراقبتهای بعد از خرید گیاهان آپارتمانی:
وقتی گلدان را انتخاب کردید و آن را خریدید، تازه کارتان با آن شروع میشود. آب دادن در دو نوبت صبح و بعد از ظهر و آبپاشی با آبپاشهای دستی. این، دستورالعمل لازم برای روزهای اول ورود گیاه است. همان اول کار هم نباید گیاه تازه وارد را در معرض نور زیاد بگذارید؛ چون میزان رطوبت خانه، کمتر از جایی است که بوده و ممکن است باعث پلاسیده شدن برگها بشود. تازه بعد از چند روز که گیاهتان به خانه جدیدش عادت کرد، میتوانید آن را ببرید به جای اصلی با نور متوسط. یک دستمال آغشته به آب ولرم، تنها وسیله تمیزکاری گیاهان خانگی است. کافی است ماهی یک بار پشت و روی برگها را دستمال بکشید. اگر یک ظرف پر از آب و سنگریزه را زیر گلدان بگذارید و با آبپاشهای دستی، برگها را اسپری کنید، رطوبت گیاه تأمین میشود. نکته آخر، حواستان باشد که در فصل های سرد سال نباید گیاه را کنار شوفاژ یا بخاری گذاشت.
گردآوری: اکرم حاتمی
کلید واژه: گل های آپارتمانی، خرید، روش تعویض گلدان، آب دادن به گلدان و مراقبت های بعد از خرید