اکثر مردم گلدان‌ها را در اتاق نشيمن يا پذيرایي نگهداري ميکنند. بايد توجه داشت که انتخاب محل گلدان، نبايد مانعي براي بازي و کودکان و يا استراحت ديگران باشد. در حقيقت، گلدان نبايد يک جسم دست و پاگير باشد. بعضي از گياهان به گرماي زياد در فصل زمستان و بعضي ديگر به هواي خشک داخل آپارتمان حساسيت دارند. بهترين راه براي نگهداري اينگونه گل ها، استفاده از گلدان هاي شيشه اي بنام باغ شيشه است که هم رطوبت کافي دارد و هم درجه حرارت محيط آن براي پرورش گياه کافي است. نيمي از خانم هاي خانه دار گیاهان آپارتمانيرا در آشپزخانه نگهداري مي کنند. بايد سعي نمود از گلدان هاي کوچک کم رشد مانند: پريمولا و کاکتوس استفاده نمود. يک سيني شن ريزي شده که محتوي انواع گل هاي مناسب باشد، در نزديک پنجره، زيبايي خاصي به محيط دلچسب آشپزخانه مي دهد. از آنجايي که ميزان رطوبت هواي آشپزخانه به علت وجود آب جوش يا ديگ زودپز از ساير اتاق هاي خانه بيشتر است، بنابراين پرورش گل هاي رطوبت دوست در آشپزخانه ترجيح داده مي شود.
عده ديگري از مردم، گیاهان آپارتماني را در اتاق نشیمن و راه پله ها قرار مي دهند، چنانچه دکوراسيون مناسب براي قرار دادن گلدان ها پيش بيني شود، مي توان منظره بسيار زيبايي را ايجاد نمود. زيبايي اتاق نشیمن، خاطره بسيار دلپذيري را در بيننده ايجاد مي کند، از آنجايي که گلدان ها هميشه در دسترس مي باشد، رسيدگي به آنها بسيار آسان است. گياهاني که در اتاق نشیمن پرورش داده مي شوند، بايستي از گروه گياهان زود رشد باشد که با نور کم و ساير شرايط نامساعد مانند کوران هوا، کمبود رطوبت و غيره مقاوم باشد، در غير اين صورت در مدت کوتاهي زرد و خشک مي شود و منظره نامناسبي به اتقاق نشیمن مي دهد.
بعضي ها گل هاي خود را در اتاق ناهار خوري نگهداري مي کنند. گل هايي در اتاق ناهار خوري نگهداري مي شوند که شاخ و برگ آنها زياد رشد ننموده و فضاي اتاق را اشغال نکند و از گل هاي سايه دوست انتخاب کردند. گلدان‌ها را در محلي از اتاق قرار مي دهند که دسترسي براي آب دادن به آن آسان باشد و بايد حتي المقدور دور نماي گلدان ها زيبايي خاصي به محيط ناهار خوري ببخشد آلودگي هوا همان طور که بر روي تنفس (اکسيژن رساني) و جريان خون، قلب، مغز و … اثر مي گذارد، روان انسان را نيز درگير مي کند. در اين زمينه تحقيقاتي نيز به عمل آمده است. انسان موجودي طبيعت گراست بنابراين هر قدر محيط سالم تر، زيباتر آرام تر باشد اين تبادل به نحو مفيدتري صورت خواهد گرفت. رنگ سبز، رنگ بودن، گرمي، آرامش، مهرباني و دعوت کننده است. رنگي که خداوند با طيف بسيار گسترده اي آن را در جاي جاي طبيعت گسترده است و اين گستره زيبايي، پيام آور آرامش و سلامتي است. افسوس که ماشينی شدن، بهره وري انسان را از اين نعمت محدود ساخته است. اما با اين محدوديت و آلودگي رو به افزايش چه بايد کرد؟ آيا گل ها و گياهان آپارتماني مي توانند جايگزيني مناسبي براي اين نعمت باشند؟ و ما انسان ها چگونه مي توانيم از وجود اين گياهان براي تقويت روح و روان خود استفاده کنيم؟ در آپارتمان هاي امروزي به علت نبود نور و انرژي کافي، گياهان دست ساز و بي جان جاي گياهان طبيعي را گرفته اند که نه آب مي خواهد، نه کود و نور؛ و به راحتي قابل شستشو است. برقراري ارتباط با چنين وسايل بي جان به مراتب سخت تر از جانداران سبز و با نشاط است. لطافت و سرزندگي يک گياه زنده و جاندار به راحتي مي تواند ما را به سوي خود دعوت کند و اگر ما راه هاي کسب انرژي را بياموزيم و بتوانيم با دنياي درون خود ارتباط برقرار کنيم، به راحتي پاسخگوي اين دعوت خواهيم بود. ما مي توانيم با گياهان صحبت کنيم، درددل کنيم و به زبان ديگر همنشيني داشته باشيم. وقتي در فضاي کوچک آپارتمان خود پنجره را به هواي چند گلدان باز مي کنيم، خودمان هم کمي هواي تازه استنشاق مي کنيم. ريزش برگ هاي کهنه و قديمي و رويش مجدد برگ هاي نو الگويي است براي بازسازي، تلاش و سازندگي ما که همنشين اين موجودات با طراوت و سرشار از زندگي هستيم. اگر گلداني در منزل داريد حتماً اين کلمات برايتان معنادارتر خواهد بود، زيرا مأنوس شدن با اين مخلوقات زيباي بي کلام، بسيار لذت بخش خواهد بود. به طوري که اگر آفتي به خاک يا برگ هاي گياهتان بيفتد ناراحت مي شويد و درصدد رفع آن برمي آييد، به مغازه هاي مختلف سر مي زنيد تا چاره اي بيابيد و وقتي که گل و گياهتان را مجدداً سرحال مي بينيد، گويي دوباره انرژي گرفته ايد و خوشحال مي شويد. اين همان احساسي است که مزرعه داران، کشاورزان و کساني که در دل طبيعت زندگي مي کنند، بارها و بارها تجربه کرده اند؛ ولي با مقياسي کوچک تر و شهري. وقتي نمي توانيم گلستان داشته باشيم، چرا خود را از گل محروم نماييم؟
با کمک تکنيک هاي گوناگون، با چگونگي ارتباط با دنياي درون خود که هنوز متداول نشده آشنا شويد تا نيازهاي ناشناخته درون خود را ملموس، و از سطح ناهوشيار به سطح هوشيار خود منتقل سازيد. در اين صورت است که مي توانيد با دنياي گياهان رابطه برقرار کنيد. زيرا آن هنگام است که زبان سکوت را فرا گرفته ايد. با چشم دل ببينيد و با گوش جان بشنويد. به خصوص براي افرادي که تنها زندگي مي کنند، نگهداري گياه در چهار ديواري خانه بدون حياط بسيار مفيد خواهد بود. مونس و همدمي که آزار رسان نيست. آسيب ها و زخم هاي عاطفي و رواني را نه تنها نمک پاش نيست بلکه مرهمي بي دردسر است. انرژي دهنده اي که توقع و انتظارات عصبي ندارد و شما را نمي آزارد. با شما مهربان است و همراه سکوتش دريايي از آرامش را به شما هديه مي کند.
اما نگهداري گیاهان آپارتماني، مشکلاتي را هم با خود به همراه دارد. دو مشکل عمده اي که اکثر گياهان آپارتماني با آن مواجه هستند عبارت اند از: يکي وجود توده هاي متحرک سفيد رنگ با پوشش آردي به نام شپشک آردآلود است. اين حشره از شيره پرورده گياه تغذيه کرده و باعث افت گياه مي شود. شيوه مبارزه با اين حشره، استفاده از سموم تماسي مانند مالاتيون، ديازنيون، گوزاتيون به صورت پودر( به نسبت به يک قاشق مرباخوري ) دو سي سي در يک ليتر آب به اضافه پنج تا شش قطره مايع ظرفشويي است که بايد روي سطح برگ ها و پشت آنها اسپري شود و در صورتي که مؤثر واقع نشود بايد دو هفته بعد تکرار شود. اما نکته اي که بايد به آن توجه کرد اين است که با توجه به اين که اين حشرات از شيره گياهي تغذيه مي کنند، مي توان از سموم سيستميک نيز جهت مبارزه استفاده کرد.
دومين مشکل، وجود کرم خاکي يا خرخاکي داخل خاک گلدان هاست که اين امر با توجه به وجود اين گياهان در داخل آپارتمان باعث کثيفي محل سکونت و بد منظر شدن اطراف گياه مي شود. روش مبارزه با اين مشکل استفاده از سموم سوين يا ليندين به نسبت يک قاشق مرباخوري در يک ليتر آب است. اين آب بايد به عنوان آب آبياري روي سطح خاک استفاده شود.
بدون ترديد رعايت نکات علمي براي نگهداري از گياهان آپارتماني و فراهم کردن شرايط مناسب زيستي براي اين گياهان، تأثير به سزايي در رشد، پرورش، سبزي و طراوت آنها دارد، اما نبايد اين نکته را فراموش کرد که گياهان همانند ما انسان ها داراي احساسات و عواطف هستند و احساس ما را نسبت به خودشان به خوبي درک مي کنند. اگر ما ياد بگيريم که جمله هاي تأکيدي مثبت را براي خود نهادينه کنيم ، بهتر مي توانيم اين نعمت هاي الهي را باور کرده، با آنها ارتباط برقرار کنيم و بهره وري مثبت داشته باشيم.
بياييد احساسات خود را به آزمون بگذاريم، امتحان کنيم و نتيجه اش را ببينيم. به طبيعت روي آوريم. اگر نمي توانيم باغ و باغچه داشته باشيم، سبزي هر چند کوچک را در گلدان هاي گلي به خانه هايمان دعوت کنيم. به اميد روزي که لطافت اين سبزي روح و روان ما را فراگيرد.
چطور گیاهان آپارتماني انتخاب کنیم؟
حتي توي خريد گل و گياه هم ميشود گول ظاهر را خورد. خيلي از گياهان تر و تازة توي گلخانه هاي آخرين سيستم، بعد از خريد دچار آفت مي شوند و از آن ظواهر دلربا که محصول ترفندهاي فروشنده ها بوده، چيزي جز چند برگ مچاله باقي نمي‌ماند. بهترين زمان براي خريد گياهان آپارتماني، ارديبهشت تا شهريورماه است.
- برگ ها همه چيز را رو ميکنند: آسيب ديدگي‌ها، لکه‌ها و باقيمانده آفات؛ حواستان به آنها باشد.
- اگر ريشه‌ها از سوراخ ته گلدان بيرون زده باشند، يعني گياه بيش از حد معمول توي گلخانه مانده يا رشد خارج از قاعده داشته است. بهتر است از خرید این گیاهان خودداری کنید. ولي اگر نميتوانيد قيد انتخابتان را بزنيد، از فروشنده بخواهيد که گلدان آن را عوض کند. وقتي خريد کرديد، آن را توي روزنامه بپيچيد و به خانه ببريد تا رطوبتش حفظ شود.
نور مناسب گیاهان آپارتماني:
پرتوهای نور خورشید دارای انرژی بوده و در ساخت سبزینه گیاهان نقش مهمی را ایفا می کنند، بنابراین همه گیاهان تا حدی به نور احتیاج دارند. نور مورد نیاز گل های آپارتماني اغلب به صورت نور غیر مستقیم میباشد و نور مستقیم اگر نور کافی برای رشد و نگهداری گیاهان در اختیار ندارید، میتوانید از لامپ های فلوئورسنت و نور مصنوعی کمک بگیرید. برای گیاهان بدون گل و زینتی می توانید از چند مهتابی با رنگ نور آفتابی و مهتابی استفاده کنید. به این صورت که گیاهان را تقریبا در فاصله 25 سانتیمتری لامپ ها قرار دهید و لامپ ها به طور متوسط 14 ساعت در شبانه روز روشن باشند. همچنین برای راحتی می توانید از کلید های تایمر دار استفاده کنید. به طور کلی این روش پر هزینه بوده و انرژی زیادی را هدر می دهد و توصیه ما به شما این است که از گیاهان مقاوم به نور کم استفاده کنید.
روش تعويض گلدان گیاهان آپارتماني:
موقع تعويض گلدان نبايد خاک آن کاملا خشک باشد.به گونه ای که وقتي گياه را از گلدان بيرون مي‌آوريد، خاک خشک که خاصيت چسبندگي ندارد، از ريشه‌ها جدا ميشود و با خودش تارهاي کشندة گياه را جدا می کند. اول با يک دست، خاک گلدان را نگه نگه داشته، بعد گلدان را وارونه کرده و آهسته به لبة ميز يا پله بزنید، تا ريشه گياه با توده خاک بيرون بيايد. بايد پاي گياهتان آب بريزيد تا خاک جديد و قديمي به هم بچسبد.
زمان تعويض گلدان:
اگر رشد گیاه متوقف شده و ریشه از زیر گلدان بیرون زده است، همگی نشان دهنده ان است که باید گلدان عوض شود. هدف از عوض کردن گلدان، یا بزرگ کردن اندازه‌ی آن است یا دورریختن خاک کهنه، ریختن خاک جدید و رساندن مواد مغذی به گیاه.
اگر اوايل ارديبهشت ماه هر سال، گلدان را عوض کنيد، بهترين زمان ممکن براي اين کار را انتخاب کرده ايد شرايط دمايي ارديبهشت به گياهان کمک ميکند تا فعاليت‌شان را از نو شروع کنند. يک گلدان استاندارد، گلداني است که دهانه‌اش حداکثر دو تا سه سانتيمتر، بزرگتر از وسعت گياهتان باشد اگر ميبينيد گياهتان در گلدان بزرگ و جديدش، در ابتدا رشد خوبي ندارد، به خاطر اين است که همه توان گياه بيچاره، صرف ريشه‌دهي ميشود.
آب دادن به گلدان گیاهان آپارتماني:
مقدار آبي که پاي گلدان مي ريزيد، بنا به سردي و گرمي هواي محيط و نوع گياه متفاوت است. هرچي هوا گرمتر، نياز به آب بيشتر است. نوع خاک هم در ميزان نگهداري آب تأثير دارد. هرچي خاک گلدان سنگينتر باشد، آب بيشتري را در خودش نگه ميدارد؛ و برعکس. وقتي خاک را لمس ميکنيد، خشکي و تري آن، نياز به آب گياه را تا حدودی مشخص می کند. روزي سه چهار بار لازم نيست. بهترين راهش اين است که يکباره گياهتان را سيراب کنيد. مثل آب آکواريوم ماهي‌ها که نبايد کلردار باشد، بهتر است آب گیاهان آپارتماني را هم 21 ساعت بگذاريد بماند. تا کلرش بپرد. خوبي چنين کاري در اين است که در فصلهاي سرد سال، دماي آب سرد شير، با دماي محيط يکسان ميشود.
کوددهی به گلدان:
به یاد داشته باشید که گیاهان گلدانی مواد مغذی بیش‌تری نسبت به گیاهان باغچه نیاز دارند. هرچه دفعات آبیاری و مقدار آن بیشتر باشد، مواد مغذی بیش‌تری از گلدان خارج می شوند، پس گیاه به کود نیاز بیش‌تری پیدا می کند. اگر می خواهید گیاهان سرحال و شادابی داشته باشید، هرچند هفته یک بار از کود محلول در آب استفاده کنید.
نکته: بیشتر گیاهانی که از گلخانه می خرید، کوددهی شده اند و تا چند هفته نیاز به کوددهی ندارند. اگر خاک گلدان را هم به تازگی عوض کرده اید، تا چند ماه لازم نیست به آن کود بدهید.
بهتر است در زمان گلدهی یا رشد گیاه، ماهی یک بار به آن کود بدهید اما در فصل زمستان و دوره ی استراحت گیاه، می توانید مقدار کوددهی را کم تر یا متوقف کنید. جزییات کوددهی برای هر گیاه متفاوت است و لازم است که قبل از استفاده برای هر گیاه به طور دقیق در مورد مقدار آن مطالعه کنیم.
مقدار کود را تا جایی که ممکن است خیلی کم درنظر بگیرید چون مقدار زیاد کود به گیاه آسیب می رساند.
مراقبتهاي بعد از خريد گیاهان آپارتماني:
وقتي گلدان را انتخاب کرديد و آن را خريديد، تازه کارتان با آن شروع ميشود. آب دادن در دو نوبت صبح و بعد از ظهر و آبپاشي با آبپاش‌هاي دستي. اين، دستورالعمل لازم براي روزهاي اول ورود گياه است. همان اول کار هم نبايد گياه تازه وارد را در معرض نور زياد بگذاريد؛ چون ميزان رطوبت خانه، کمتر از جايي است که بوده و ممکن است باعث پلاسيده شدن برگ‌ها بشود. تازه بعد از چند روز که گياهتان به خانه جديدش عادت کرد، مي‌توانيد آن را ببريد به جاي اصلي با نور متوسط. يک دستمال آغشته به آب ولرم، تنها وسيلة تميزکاري گياهان خانگي است. کافي است ماهي يک بار پشت و روي برگ‌ها را دستمال بکشيد. اگر يک ظرف پر از آب و سنگريزه را زير گلدان بگذاريد و با آبپاش‌هاي دستي، برگ‌ها را اسپري کنيد، رطوبت گياه تأمين ميشود. نکته آخر، حواستان باشد که در فصل هاي سرد سال نبايد گياه را کنار شوفاژ يا بخاري گذاشت.
گردآوری: اکرم حاتمی
کلید واژه: گل های آپارتمانی، خرید، روش تعویض گلدان، آب دادن به گلدان و مراقبت های بعد از خرید
