کاشت لوبیا

روزهای گرم و شب‌های خنک مناسب رشد لوبیا می‌باشد. دمای مورد نیاز برای رشد لوبیا در روز ۲۰ تا ۲۸ درجه و در شب ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد و دمای بیش از ۳۰ درجه مناسب رشد نبوده و دمای بیش از ۳۵ درجه سانتیگراد منجر به عدم تشکیل دانه در آن می‌شود و از طرفی دمای کمتر از ۱۵ درجه سانتیگراد برای رشد آن نامناسب می‌باشد. لوبیا نسبت به طول روز خنثی می‌باشد و  معمولاً ۳۰ تا ۴۰ روز بعد از کاشت بذر لوبیا شروع به گل‌دهی می‌کند. دوره گل‌دهی معمولاً یک ماه است.

تهیه زمین شامل مراحل مختلفی است که با در نظر گرفتن روش زراعت (مکانیزه و سنتی)، بافت خاک و نوع تناوب ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. شخم پائیزه بر شخم بهاره ترجیح داده می‌شود، زیرا آب بیشتری ذخیره شده و یخ آب حاصل کلوخه‌ها را خرد می‌کند، همچنین فرسایش حاصل از جاری شدن آب کاهش یافته و بقایای گیاهی و علف‌های هرز در زیر خاک زودتر پوسیده می‌شوند. در بهار به محض اینکه زمین گاورو شد از دیسک یا کولتیواتور برای خرد کردن کلوخه‌ها استفاده می‌گردد. جهت تسطیح مقطعی لازم است ماله‌ای در سطح خاک زده شود تا بستر مناسب برای کشت بذر فراهم گردد. در روش هیرم‌کاری پس از تسطیح زمین ، به کمک دستگاه مرزبند ابعاد کرت‌ها مشخص شده و زمین لازم برای کاشت آماده می‌گردد. قبل از کاشت بذر لوبیا کود مورد نیاز بر اساس توصیه کودی در خاک توزیع می‌گردد.

۲۰ اردیبهشت تا ۱۵ خرداد تاریخ مناسب کاشت بوده و بهترین تاریخ کاشت بذر لوبیا هفته اول خرداد محسوب می‌شود.کشت دیر هنگام موجب کاهش عملکرد در لوبیا می‌گردد.

روش های کاشت بذر لوبیا در ایران بسیار متنوع است و بهترین روش کاشت آن هیرم‌کاری می باشد، زیرا جوانه لوبیا به سله خاک بسیار حساس است و اگر از روش خشکه‌کاری استفاده شود پس از آبیاری سطح خاک سله بسته و تلفات بذری بسیاری ایجاد می‌شود. در روش هیرم‌کاری پس از تسطیح زمین و کرت‌بندی، آبیاری به صورت کرتی انجام می‌گردد. پس از ۷ تا ۱۲ روز (بسته به بافت و ساختمان خاک)، زمین حالت گاورو پیدا می‌کند که در این حالت به وسیله دست یا دستگاه لوبیا کار بذور کاشته می‌شوند. در صورت استفاده از روش های خشکه کاری، کشت به صورت جوی و پشته ای بر کشت مسطح ارجهیت دارد .

مقدار آب مورد نیاز بستگی به بافت و ساختمان خاک، شرایط آب و هوایی و غیره دارد.  آبیاری در خاک‌های با بافت سبک‌تر ۴-۳ روز و خاک‌های با بافت سنگین‌تر ۸-۵ روز انجام می‌شود. مرحله حساس لوبیا به تنش آبی از ابتدای گلدهی تا مرحله تشکیل غلاف می‌باشد. کمبود آب در این دوره خسارت زیادی به لوبیا وارد می‌کند. آخرین آبیاری باید طوری انتخاب گردد که حدود ۲۵ درصد از غلاف‌های لوبیا رسیده باشد.

خاک مناسب جهت کشت لوبیا خاک‌های لومی تا لوم رسی می‌باشند. لوبیا از جمله گیاهان حساس به شوری بوده و تا ۲ دسی زیمنس بر متر شوری را تحمل می‌کند ولی کاهش عملکرد آن از شوری ۸/۰ دسی زیمنس بر متر شروع می‌شود. لوبیا در خاک‌هایی با pH تا حدود ۸ توانائی رشد نسبتاً خوبی دارد ولی pH مناسب رشد آن بین ۷-۶ می‌باشد.

با توجه به اینکه اغلب خاک‌های کشور جزء مناطق خشک و نیمه خشک بوده و از نظر ماده آلی فقیر می‌باشند، از این رو کاربرد کودهای حیوانی کاملاً پوسیده در زمان قبل از کاشت بذر لوبیا و در مورد نوع نپوسیده ۶-۳ ماه قبل از کاشت به میزان تقریبی ۵۰-۴۰ تن در هکتار و یا کودهای مرغی (ماکیان) نصف میزان فوق، حداکثر هر ۲ تا ۳ سال یکبار توصیه می‌گردد. بهتر است کودهای گاوی (سرد) را در زمین‌های شنی (گرم) و کودهای گوسفندی (گرم) را در زمین‌های رسی (سرد) مصرف نمود.

زمان برداشت لوبیا به زمان کاشت و نوع رقم بستگی دارد. در ارقام رونده مانند تلاش غلاف‌ها همزمان نمی ‌رسند و برداشت زمانی انجام می‌گیرد که حدود ۷۵-۶۵ درصد غلاف‌ها رسیده باشند. دراین زمان میانگین رطوبت دانه‌ها حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است. هنگام برداشت، محصول با دست برداشت شده و در مزرعه باقی می‌ماند. زمانی که رطوبت دانه‌ها به حدود ۲۰ درصد رسیده و غلاف‌ها خشک شده باشند، به خرمنگاه منتقل شده و خرمنکوبی می‌گردند.