کلسیم یکی از عناصر مغذی در خاک است که برای رشد گیاه بسیار مهم و حیاتی بوده و سبب افزایش مقاومت گیاهان در مقابله با بیماری ها و آفات می شود. اما وقتی بررسی دقیقی از میزان کلسیم در خاک و رابطه آن با رشد گیاه داشته باشیم، مسلما به این نتیجه خواهیم رسید که همیشه مقادیر بالای کلسیم به نفع گیاه نیست. وجود مقدار زیادی کلسیم در خاک سبب افزایش pH شده و این به معنی است که خاک خاصیت قلیایی پیدا می کند و گیاهان در جذب عناصر مغذی موجود در کودها با مشکل رو به رو می شوند. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید تا چگونگی افزودن کلسیم به خاک و کودهای مورد نیاز برای این کار را شرح دهیم.
چگونه کلسیم موجود در خاک را اندازه گیری کنیم؟
برای تعیین مقدار کلسیم موجود در خاک، نیاز به آزمایش خاک است. این آزمایش با آزمایش تعیین pH خاک که می توانید در خانه انجام دهید کمی متفاوت است. یک آزمایش دقیق به شما می گوید که چه ماده ای و به چه مقداری باید به خاک اضافه شود. پس از آزمایش خاک، برای افزودن مواد اصلاح کننده از یک کارشناس کمک بگیرید.
به خاطر داشته باشید که در یک گیاه، کلسیم از نوک ریشه به سمت بالا در سراسر گیاه و همراه با آب از طریق تعرق نیز حرکت می کند. به همین دلیل آبیاری کافی همیشه مهم است. هنگامی که کلسیم به بافت مقصد (مانند بافت های جدید) برسد، مقدار کلسیم در آن بخش ثابت می ماند.
چه موقع کلسیم را به خاک اضافه کنید
سطح کلسیم در خاک شما چیزی در مورد میزان جذب واقعی آن توسط گیاهان بیان نمی کند. اصطلاح کلیدی برای جذب کلسیم خاک ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) است. خاک را مانند مخزن ذخیره مواد مغذی گیاه برای کلسیم و منیزیم تصور کنید. CEC توانایی نسبی خاک در جذب و نگهداری ماده مغذی خاصی به شکل کاتیون است. با دانستن این مسئله، این سوال پیش می آید که آیا گیاهان شما کلسیم کافی دریافت می کنند؟ در صورت عدم جذب چه کاری می توانید انجام دهید؟ پاسخ این سوالات مستقیماً به سطح CEC و pH خاک مرتبط است. خاک هایی که pH بالاتری دارند معمولا کلسیم بیشتری نیز در خود دارند. هرچه CEC بالاتر باشد، مواد آلی و رس بیشتری در خاک مورد بررسی شما وجود دارد، که این مورد به نفع شماست، زیرا این خاک، آب و مواد مغذی مانند کلسیم را بهتر از خاک شنی نگه می دارد. CEC کم نشان دهنده یک خاک شنی است که احتمالا فاقد عناصر غذایی است زیرا مواد غذایی زودتر از خاک خارج می شوند.
بر اساس مقدار CEC آزمایش خاک، شما می توانید اقدامات اصولی و علمی تری انجام دهید. شما می توانید برای اصلاح خاک از آهک و گوگرد استفاده کنید. افزایش CEC و تنظیم pH باعث افزایش کلسیم در محصولات شما خواهد شد.
علائم کمبود کلسیم
در حالی که آزمایش خاک مطمئن ترین راه برای تعیین نیاز به اصلاح خاک است، اما برخی علائم آشکار کمبود کلسیم در گیاهان نیز وجود دارد که این علائم به شرح زیر می باشند:
توقف رشد، پیچ خوردن برگ های جوان یا سرشاخه ها، وجود لکه های سیاه رنگ روی برگ، کاهش رشد نوک ریشه، کلروز، نوک برگ ها حالت سوخته داشته و پوسیدگی هایی در سطح میوه ها (به ویژه در گوجه فرنگی) همگی نشانه کمبود کلسیم است.
انواع کودها برای افزودن کلسیم به خاک
کودهای کلسیم زیادی در بازار وجود دارند. اما سوال اصلی این است که کدام یک برای خاک شما مناسب است؟ میزان و زمان استفاده از کودهای کلسیمی به سطح pH خاک باغچه شما و محصول شما بستگی دارد.
محلول پاشی کودهای کلسیمی
محلول پاشی سریعترین درمان کمبود حاد کلسیم در گیاهان است، زیرا گیاهان از طریق برگ مواد مغذی را با کارایی بیشتری نسبت به ریشه جذب می کنند. این موضوع در مورد نهال های جوان و پیوند زده شده اهمیت ویژه ای داشته و بسیار کاربردی است. استفاده از استات کلسیم، نیترات کلسیم، کلرید کلسیم برای محلول پاشی توصیه می شود. همچنین کلرید کلسیم باعث افزایش pH خاک نمی شود.
آهک
اضافه کردن آهک بزرگترین منبع تقویت کننده کلسیم بوده که می توانید به خاک بیفزایید. برای این کار کربنات کلسیم و سایر اشکال سنگ آهک استخراج شده توصیه می شود. اما ممکن است باعث افزایش pH خاک شود.
آهک دولومیت (کربنات کلسیم)
آهک دولومیتی علاوه بر افزودن مقدار کافی کلسیم، حاوی کربنات منیزیم نیز می باشد. بنابراین برای بالا بردن pH در خاک هایی که کمبود منیزیم دارند، به کار می روند. اگر آزمایش خاک نشان داد که سطح منیزیم نسبت به قبل، افزایش پیدا کرده است؛ از یک محصول کلسیم دار دیگر استفاده کنید.
گچ (سولفات کلسیم)
این مورد یک مکمل سریع کلسیم با CEC کم است که باعث کاهش و افزایش pH نمی شود.
پودر صدف (کربنات کلسیم)
در حالی که منبع خوبی از کلسیم است اما پوسته صدف حلالیت کمی دارد و چندین سال طول می کشد تا موثر واقع شوند. همچنین با گذشت زمان pH خاک را کمی بالا می برند.
خاکستر چوب (کربنات کلسیم)
خاکستر چوب سخت (برخلاف خاکستر چوب نرم، که توصیه نمی شود) مقدار زیادی کلسیم به خاک شما اضافه می کند اما باعث افزایش pH آن نیز می شود. اگر لازم است pH خاک خود را بالا ببرید، به خاطر داشته باشید که خاکستر چوب سخت به اندازه آهک موثر است.
فسفات کلوئیدی (اکسید کلسیم)
فسفات سنگ نیز نامیده می شود که کلسیم را کندتر از آهک در خاک آزاد می کند و حلالیت کمتری داشته و تا حدودی pH خاک را افزایش می دهد.
کنجاله استخوان برای افزایش کلسیم خاک
این کود فسفات بیشتر و حلالیت کمتری دارد. از کنجاله استخوان برای خاکی که قصد افزایش pH آن را دارید، استفاده کنید کنجاله استخوان برای پیازها و گیاهان ریشه ای بسیار مفید است.
پوسته تخم مرغ
برای افزودن کلسیم به خاک می توانید از پوسته تخم مرغ استفاده کنید اما خیلی آهسته تجزیه می شود. اما صرف نظر از این مورد، هنوز هم می توانید به عنوان ماده آلی به خاک اضافه کنید.
برای مطالعه مطلب تغذیه خیار گلخانه ای، کلیک کنید.
