فوزاریوم گوجه فرنگی توسط قارچ Fusarium oxysporum f.sp ایجاد می شود. این بیماری در اغلب نقاط جهان گوجه فرنگی ها را آلوده می کند. حتی انواع گوجه فرنگی مقاوم نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. این قارچ از طریق خاک منتقل می شود و از طریق ریشه به گیاه راه می یابد.
پس از ورود به آوند چوبی، آن را مسدود کرده و مانع از حرکت آب به بالای ساقه و رسیدن مواد به شاخه‌ها و برگ‌ها می‌شود. فوزاریوم گوجه فرنگی ممکن است سبب از بین رفتن گیاهان شما نشود اما گیاهان آلوده اغلب محصول قابل توجهی تولید نمی کنند. گونه های فوزاریوم می توانند بسیاری از گیاهان از جمله سیب زمینی، فلفل، بادمجان، حبوبات و موز را آلوده کنند.
۸ دلیل اصلی برای کاهش رشد گوجه فرنگی را در مقالات تخصصی فردین کشت بخوانید.
چه چیزی باعث فوزاریوم گوجه فرنگی می شود؟
پاتوژن پژمردگی فوزاریوم از طریق خاک منتقل می شود و می تواند سال ها در خاک آلوده باقی بماند. همچنین این بیماری به روش های مختلفی که در زیر ذکر می کنیم باعث آلودگی گیاهان می شود:
- بذر آلوده
- کاشت نشا از خاک آلوده
- از طریق کفش های آلوده به این قارچ
- بیل ها و تجهیزات مورد استفاده در خاک آلوده
- خاک آلوده که به باغ اضافه شده است.
شرایط ایده آل برای بیماری زایی فوزاریوم گوجه فرنگی شامل آب و هوای گرم و خشک و pH خاک اسیدی (5 – 5.6) است.
علائم پژمردگی فوزاریوم گوجه فرنگی
گونه هایی از گوجه فرنگی وجود دارند که به پژمردگی فوزاریوم مقاوم هستند، اما اگر توسط نماتد گره ریشه ضعیف شوند، بیشتر به این قارچ حساس می شوند. گیاهان آلوده به پژمردگی فوزاریوم ارتفاع کوتاهی دارد. هر چقدر این قارچ در مراحل اولیه رشد گیاه وارد آوند شود، گیاه به حالت کوتوله می ماند.
علائم پژمردگی ورتیسیلیومی می تواند بسیار شبیه پژمردگی فوزاریوم باشد. پژمردگی ورتیسیلیومی بیشتر در دماهای سردتر دیده می شود در حالی که فوزاریوم در شرایط گرمتر و خشک تر رشد کرده و خود را نشان می دهد.
پژمردگی فوزاریوم را ممکن است با سایر پژمردگی ها اشتباه بگیرید، اما در اینجا علائمی بیان می کنیم که به شما در شناسایی آن در گوجه فرنگی کمک زیادی می کند:
پژمردگی:
گیاهان به معنای واقعی کلمه پژمرده خواهند شد. پژمردگی اغلب در یک برگ یا ساقه در نزدیک بالاترین نقطه گیاه شروع می شود. در شب زمانی که دما خنک تر است شدت پژمردگی کم می شود، اما با پیشرفت بیماری، کل گیاه پژمرده می شود و حتی با آبیاری نیز دیگر به حالت قبل برنمی گردد.
زرد شدن:
برگ های پایینی زرد می شوند. زردشدگی فقط از یک طرف گوجه فرنگی شروع می شوند. مانند پژمردگی، زردی از برگ های بالایی شروع می شود.
دلایل ایجاد کلروز در برگ های گوجه فرنگی را با کلیک روی لینک مطالعه کنید.
برگ های خشک:
برگ های پژمرده خشک می شوند و می ریزند.
تغییر رنگ ساقه:
اگر ساقه را به صورت طولی باز کنید، رگه هایی به رنگ قهوه ای تیره خواهید دید.
مدیریت و کنترل فوزاریوم گوجه فرنگی
هیچ درمانی برای فوزاریوم وجود ندارد و از آنجایی که سال ها در خاک باقی می ماند، ریشه کن کردن آن بسیار سخت است. در اینجا اقداماتی را ذکر می کنیم که به کنترل فوزاریوم گوجه فرنگی کمک می کند:
ارقام مقاوم
اگر با پژمردگی فوزاریوم گوجه فرنگی مشکل داشتید، انواع گوجه فرنگی مقاوم را برای کاشت انتخاب کنید. بسته‌های بذر و بسیاری از نشاها در برچسب محصول واژه مقاوم در برابر بیماری های گیاهی را ذکر می کنند. به عنوان مثال، اگر برچسب واریته گوجه فرنگی شامل حروف VFN باشد، به این معنی است که بذر یا گیاه به هر دو نوع پژمردگی فوزاریوم و نماتد مقاوم است.
درباره آنتراکنوز گوجه فرنگی بیشتر بدانید.
خاک استریل
اگر بذرهای گوجه فرنگی را خودتان در خانه می کارید بهتر است با مخلوط های گلدانی استریل بدون خاک کاشت کنید.
PH خاک را افزایش دهید
اگر خاک باغچه شما اسیدی است یعنی اسیدیته مناسب برای رشد قارچ فوزاریوم گوجه فرنگی را دارد. برای از بین بردن این شرایط ایده آل پاتوژن، توصیه می کنیم کمی آهک به خاک باغچه خود اضافه کنید و محدوه pH آن را به 6.5 – 7 برسانید.
نماتدها را کنترل کنید
از آنجایی که نماتدهای گره ریشه باعث کاهش مقاومت گیاهان به فوزاریوم گوجه فرنگی می شوند، پس، اجازه ندهید جمعیت نماتد در خاک افزایش پیدا کند.
ضد عفونی ابزارها
تمام ابزارهایی را که ممکن است با خاک آلوده تماس داشته باشند را تمیز و ضد عفونی کنید. سعی کنید این ضد عفونی کردن را به یک عادت تبدیل کنید. با این کار نه تنها از انتقال فوزاریوم گوجه فرنگی جلوگیری می کنید بلکه از ورود سایر پاتوژن ها به گیاهان نیز می کاهید.
تناوب زراعی
از آنجایی که عامل فوزاریوم گوجه فرنگی می تواند سال ها در خاک باقی بماند، باید منطقه دیگری برای کاشت گوجه فرنگی خود پیدا کنید. تناوب 5 تا 7 ساله برای کنترل این بیماری توصیه می شود، اما گاهی حتی این مدت زمان نیز تضمین نمی کند که پاتوژن به طور کامل در خاک از بین برود.
گیاهان آلوده را حذف کنید
اگرچه این بیماری از طریق خاک منتقل می شود، برخی از گیاهان گوجه فرنگی شما ممکن است مقاومت بهتری از خود نشان دهند. گیاه بیمار را بکشید و از بین ببرید. کمپوست نکنید. با این کار احتمال انتقال بیماری از طریق ابزار، دستکش و لباس آلوده را کاهش می دهید.
با دیدن چند بوته آلوده نا امید نشوید!
اگر یک یا دو گیاه گوجه فرنگی علائم فوزاریوم گوجه فرنگی داشتند، ممکن است دلسرد شوید، اما تسلیم نشوید. سعی کنید گوجه فرنگی ها را در جایی بکارید که سال قبل لوبیا یا نخود کاشته بودید. حبوبات نیتروژن را به خاک اضافه می کنند که به گیاه گوجه فرنگی کمک می کند تا سیستم ریشه ای قوی داشته باشد. بهترین گزینه برای مبارزه با ویروس ها و بلایت های گیاهی این است که با یک سیستم ریشه ای خوب و یک گیاه سالم شروع کنید.
سعی کنید گوجه فرنگی های خود را در یک سوراخ عمیق بکارید. برگ ها را از دو سوم پایینی گیاه جدا کرده و بیشتر گیاه گوجه فرنگی را زیر خاک قرار دهید. باران و آبیاری شاخ و برگ می تواند باعث پاشیده شدن خاک آلوده به برگ ها و گسترش بیماری شود. بنابراین گیاه را در پایه آبیاری کنید.
