مدیریت آب باران در محل، برداشت آب رواناب و استفاده مجدد، برای پایداری درازمدت کشاورزی دیم حیاتی است. استفاده مؤثر از راهبردهای مدیریت زمین، آب و مزرعه به شیوه ای یکپارچه، برای تولید بیشتر، مقرون به صرفه تر و زیست محیطی در کشاورزی دیم در نظر گرفته شده است.
کشاورزی دیم چیست؟
کشاورزی دیم یک عمل کشاورزی است که بر خلاف سیستم های آبیاری در کشاورزی مرسوم، عمدتا بر بارندگی برای تامین آب متکی است. این روش به ویژه در مناطقی که منابع آب کمیاب است و یا کشاورزان قادر به تامین زیرساخت های آبیاری نیستند رایج است. در زیر مروری بر کشاورزی دیم، اهمیت، چالشها و روشهای آن برای بهبود بهرهوری آن می پردازیم.
مروری بر کشاورزی دیم
کشاورزی دیم یک سیستم سنتی است که نقش مهمی در تولید مواد غذایی و معیشت به ویژه در کشورهای در حال توسعه ایفا می کند. تقریبا 60 درصد غذای جهان از طریق کشاورزی دیم تولید می شود که اهمیت آن را در امنیت غذایی جهانی نشان می دهد. به عنوان مثال، در هند، حدود 55 درصد از زمین های کشاورزی به عنوان دیم طبقه بندی می شود که از طیف متنوعی از محصولات کشاورزی و شیوه های کشاورزی حمایت می کند.
تنوع محصولات: مناطق دیم معمولاً از تنوع بیشتری از محصولات در مقایسه با مناطق آبی دارند. در هند، سالانه 34 محصول عمده در مناطق دیم کشت می شود، در حالی که مناطق آبی ممکن است تنها حدود پنج محصول عمده را ببینند.
آسیب پذیری: کشاورزی دیم در برابر تغییرات آب و هوایی از جمله خشکسالی و سیل بسیار حساس است که می تواند به طور قابل توجهی بر عملکرد محصول و امنیت غذایی تأثیر بگذارد.
چالش های کشاورزی دیم
وابستگی به بارندگی: چالش اصلی کشاورزی دیم اتکا به الگوهای بارش غیرقابل پیش بینی است که می تواند منجر به شکست تولید محصول در طول دوره های خشک یا رواناب بیش از حد در طول باران های شدید شود.
اصلاح خاک غرقاب را با کلیک در مقالات فردین کشت مطالعه کنید.
سلامت و فرسایش خاک: بارندگی زیاد می تواند باعث فرسایش خاک، کاهش حاصلخیزی خاک و بهره وری محصول شود. شیوه های ضعیف مدیریت زمین این مسائل را تشدید می کند.
محدودیتهای اقتصادی: بسیاری از کشاورزان دیم، مالکانی کوچک با دسترسی محدود به سرمایه، فناوری و بازار هستند که سرمایهگذاری در روشهای کشاورزی بهبود یافته را دشوار میسازد.
مدیریت ریسک در کشاورزی دیم بسیار مهم است. هر چه خطر کاهش محصول ناشی از خشکسالی و دوره های خشکی بیشتر باشد، احتمال سرمایه گذاری کشاورزان در نهاده هایی مانند کود، ارقام بهبود یافته و مدیریت آفات کمتر است. حفاظت از خاک و آب در محل کمک نسبتا کمی به کاهش خطرات در کشاورزی دیم دارد. برای کاهش قابل توجه خطر، آبیاری غرقابی، با گزینه آبیاری تکمیلی، باید معرفی شود. متأسفانه، فناوریهایی که ریسک را کاهش میدهند معمولاً گرانتر هستند و به دانش بیشتری برای ساخت نیاز دارند.
مزایا و چالش های سم پاشی با پهپاد را در مقالات فردین کشت بخوانید.
بهبود کشاورزی دیم
برای افزایش بهره وری و انعطاف پذیری در کشاورزی دیم، چندین استراتژی را می توان اجرا کرد:
برداشت آب باران
تکنیکهای برداشت آب باران میتواند با جمعآوری و ذخیرهسازی آب باران برای استفاده در دورههای خشک، عملکرد محصول را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. این شامل:
حفاظت از آب در محل: تکنیک هایی که بارندگی را به گیاهان یا ردیف های خاص هدایت می کند تا بهره وری مصرف آب را به حداکثر برساند.
مدیریت حوضه آبریز: هدایت آب از مناطق اطراف برای آبیاری محصولات کشاورزی، بهبود حفظ رطوبت خاک و کاهش فرسایش.
شیوه های مدیریت زراعی
اتخاذ انواع محصولات مقاوم به خشکی و اجرای شیوه های کشاورزی پایدار می تواند به کاهش خطرات مرتبط با کشاورزی دیم کمک کند. مثلا:
شیارهای حفاظتی: نشان داده شده است که ایجاد شیارها برای جذب آب باران و بهبود حفظ رطوبت خاک، عملکرد را تا 15 درصد افزایش می دهد.
سیستم های کشاورزی یکپارچه: ترکیب محصولات کشاورزی با دام و سایر فعالیت های کشاورزی می تواند منابع درآمدی را متنوع کند و انعطاف پذیری را در برابر شوک های اقلیمی افزایش دهد.
9 نکته برای افزایش عملکرد محصول را در مقالات تخصصی فردین کشت بخوانید.
ابتکارات دولت و جامعه
برنامه هایی با هدف بهبود سلامت خاک، ارائه حمایت اعتباری و تسهیل دسترسی به بذر و فناوری بهتر می تواند کشاورزان دیم را توانمند کند. افزایش بهره وری کشاورزی دیم که هنوز حدود 60 درصد غذای جهان را تامین می کند، تاثیر قابل توجهی بر تولید جهانی غذا خواهد داشت. با این حال، پتانسیل بهبود عملکرد به شدت به الگوهای بارندگی بستگی دارد. در مناطق خشک، برداشت آب باران می تواند خطر را کاهش دهد و عملکرد را افزایش دهد.
به طور خلاصه، در حالی که کشاورزی دیم چالش های متعددی را دارد، شیوه های نوآورانه و حمایت جامعه می تواند به طور قابل توجهی بهره وری و پایداری آن را افزایش دهد و امنیت غذایی میلیون ها کشاورز در سراسر جهان را تضمین کند.
