آموزش کاشت و پرورش

روش های خوابانیدن شاخه

خوابانیدن

بهترین زمان برای خوابانیدن شاخه اوایل بهار می باشد:

۱- خوابانیدن نوکی یا انتهایی

۲- خوابانیدن ساده

۳- خوابانیدن مرکب

۴-خوابانیدن کپه ای

۵- خوابانیدن شیاری

۶- خوابانیدن هوایی

هر شاخه ای ، بخصوص شاخه های در حال رشد در فصل بهار ، یک ناحیه زیر انتهایی دارند که رشد کرده و باعث طویل شدن شاخه ها می شود و در یک جایی رشد آن متوقف می شود که قدرت ریشه زایی در آن نقطه بالا است و سرعت تکثیر سلول نیز در این ناحیه بالا می باشدو این قسمت برای ریشه زایی زیر خاک باید قرار گیرد.

۱- خوابانیدن نوکی یا انتهایی:

گیاهانی که قسمت زیر انتهای ساقه آن ها فعالیت بالایی دارد در این ناحیه نیز ریشه زایی بهتری نشان می دهند. بنابراین در زمان خوابانیدن شاخه بهتر است که  این قسمت را در درون خاک قرار دهیم و فقط جوانه انتهایی از خام بیرون باشد.

گیاهانی که قسمت زیر انتهایی قوی دارند و زود ریشه زایی می کنند با روش خوابانیدن نوکی می توان آن ها را تکثیر کرد. مانند یاس ها، آقطی، تمشک قرمز، پیچ تلگرافی

۲- خوابانیدن ساده:

ساقه قابل انعطافی را به سمت خاک هدایت کرده و با یک سیب ملایم آن را درون خاک خوابانیده و پیش از خوابانیدن زخم زنی باید انجام شود. عمق چاله حفر شده برای هر شاخه ۱۵ تا ۲۱ سانتی متر می باشد. هورمون زنی هم در این محل مناسب است. مانند سیب و فندق

۳- خوابانیدن مارپیچی یا مرکب:

این شیوه برای تکثیر گیاهانی اعمال می شود که شاخه های طویل و منعطفی دارند و می توان از یک شاخه چندین گیاه بدست آورد. به طور متوالی شاخه را چندین بار زیر خاک می بریم.

استفاده از چوب دو شاخه یا هر عاملی که از خارج شدن شاخه خوابانیده شده از خاک کمک کند مفید است. مانند عشقه، انگور، پیچ اناری، پیچ گلیسین و گل ساعتی

۴-خوابانیدن کپه ای تا تپه ای:

برای گیاهان پاجوش داری که جدا کردن پاجوش آن ها مشکل است استفاده می شود مانند فندق و انجیر

بهترین کار برای این روش این است که گیاه مادری قوی را که چند ساله بوده و سیستم ریشه پرقدرتی دارد در اواخر زمستان از سطح زمین کف بری کرده و به محض رشد نرک ها و پاجوش ها حدود ۱۰ سانتی متر ماسه رودخانه ای با بیل اطراف آن ها می ریزیم. پس اط ان که دوباره پاجوش ها رشد کردند و بالاتر امدند لایه بعدی ماسه را با بیل می ریزیم.این کار چندین لایه انجام می شود. مطوب سازی توده ماسه ای باستی بطور منظم انجام گیرد تا پاجوش ها ریشه زایی کرده و اماده جدا کردن می شوند. فندق و پایه های سیب مالینگ براحتی با این شیوه تکثیر می گردند.

نکته: بهترین بستر برای خوابانیدن ماسه می باشد. در بعضی مناطق با خاک های سبک شنی نیز می توان انجام داد.

۵- خوابانیدن شیاری:

این نوع خوابانیدن برای تکثیر نهال درختانی از قبیل گلابی و پایه های سیب بخصوص مالینگ ۹ مفید است. شاخه هایی که به خاک نزدیکترند را در شیاری به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر خوابانیده و پشت جوانه های بالای شاخه را خم زنی می کنیم. همچنین جوانه هایی از شاخه که زیر آن و به سمت خاک قرارد دارند را با دقت حذف می کنیم. سپس حدود سه سانتی متر ماسه بادی روی شاخه خوابانیده شده می ریزیم. پس از مدتی در فصل بهار جوانه ها شروع به رویش کرده و شاخه های هوایی را بوجود می آورند. پس از آنکه شاخه های بوجود آمده به طول ۲۰ سانتی متر از سطح خاک بیرون آمدند ، مجددا در حدود ۵ سانتی متر از ماسه را روی شاخه خوابانیده شده می ریزیم. در هر نوبت که ۲۰ سانتی متر به رشد اضافه می شود لایه بعدی ماسه را روی شاخه خوابانیده شده می ریزیم. زاویه شیار ایجاد شده ۳۰ تا ۴۵ درجه می باشد. به ازای در جوانه در پشت آن زخم ایجاد می کنیم.

دلیل افزودن لایه لایه ماسه در خوابانیدن شیاری ریشه زایی بیشتر است چون شاخه های رشد جاری هستند و پتانسیل ریشه زایی بالایی دارند سرعت ریشه زاییشان با ماسه دادن بیشتر و بیشتر می شود. شاخه های ریشه دار شده را در اواخر فصل رشد همان سال از خاک خارج می کنیم و به محل جدید انتقال می دهیم.

۶- خوابانیدن هوایی:

این نوع خوابانیدن برای گیاهانی توصیه می شود که شاخه های با انعطاف و قابل دسترس به خاک نداشته باشند. همچنین برای گیاهانی که پاجوش ندارند که با روش کپه ای تکثیر شوند این روش مناسب تر است.

روش اجرا: در فاصله ۲۰ تا ۲۵ سانتی متری نوک شاخه های هوایی یا حلقه کاملی از پوست به پهنای ۲ سانتی متر بر می داریم و یا زخمی زبانه ای در این نقطه ایجاد می کنیم. با استفاده از کیشه نایلون یا گلدان محل زخم زنی شده را با محیط ریشه زایی مثل خزه خرد شده ، ماسه بادی یا پرلیت ریز می پوشانیم و مرتب این محی را مرطوب می کنیم. به مرور زمان کیاه از محل زخم ریشه های هوایی تولید کرده تا جایی که ممکن است نایلون پر از ریشه شود. سرعت ریشه زایی گیاهان در این روش متفاوت است. بطور مثال در گیاه زینتی فیکوس این اتفاق طی ۴ تا ۶ هفته تکمیل می گردد و در این روش سرعت ریشه زایی دو برابر قلمه است.

گیاهانی از قبیل فیکوس، دیفن باخیا، دراسنا ، انبه، انجیر با این روش تکثیر می گردند.

نوشته های مشابه